Vijf prikkels voor Ajax in Oostenrijks hooggebergte

Trainingsmethode

Het is een onschuldig beeld, maar met het recente verleden gaat er een diepere boodschap in schuil. Terwijl de spelers van Ajax zich aan het begin van de ochtendtraining onder leiding van de fysieke trainer Björn Rekelhof in het zweet werken, kijken Marcel Keizer, Hennie Spijkerman en Aron Winter van een afstandje toe. Ze houden tussendoor even een balletje hoog. De sfeer is gemoedelijk. Helemaal niets doet meer terugdenken aan de recente twist van Amsterdam, waarbij een verstandshuwelijk de technische staf van Ajax in zijn greep hield.

Bosz is vertrokken, Keizer is gekomen. De koning is dood, leve de koning. Of keizer in dit geval. Dat principe. Waar Bosz van buitenaf en vanuit de spelersgroep veel waardering voor zijn aanpak kreeg, zijn de geluiden richting Keizer in de eerste dagen eveneens lovend. Hij is duidelijk aanwezig op het trainingsveld en zet zijn lijn van Jong Ajax voort. Maximale aandacht eist hij op het veld van de spelers, maar schat daarbij goed in wie wat wanneer nodig heeft. Als Justin Kluivert wat nonchalant aan een rondo meedoet, krijgt hij een felle vermaning, het resulteert zelfs in een extra loop, maar de strenge toon is meer uitzondering dan regel. Keizer prikkelt de spelers vooral door ze te wijzen op de zaken die goed gaan. ‘Heerlijk’, ‘Lekker”, ‘Klasse’, zijn veelgehoorde kreten van de nieuwe hoofdtrainer. Keizer is verbaal op het veld aanwezig, meer dan Bosz dat was, en probeert met een open en positieve benadering de spelers naar zijn hand te zetten. Niets wordt mooier gemaakt dan het is, alleen Keizer wil niet weer helemaal op nul beginnen. Het goede gevoel van de tweede seizoenshelft, waarin Ajax zowel in de Eredivisie als de Europa League vrijwel onverslaanbaar was, moet nu direct weer worden aangewakkerd.

Keizer doet dat met duidelijk andere accenten dan zijn voorganger. Waar bij Bosz trainingen vaak exact negentig minuten in beslag namen, het een aaneengesloten parcours was van vormen achter elkaar, beginnend steevast met de rondo’tjes, kiest Keizer zijn eigen weg. De fysieke trainer Björn Rekelhof neemt de groep flink onder handen, waarna de bal leidend is. Met een mix van verschillende vormen, waarbij conditie, spelplezier, techniek, gogme en tactiek in elkaar zijn verweven. Ajax traint hard in Zillertal, op dinsdag en woensdag met twee langdurige sessies, waarbij spelers worden aangespoord tot het uiterste te gaan. De methode-Verheijen, waar Bosz mee werkte en dat onder meer een reden was voor wrevel binnen Ajax, is verleden tijd in Amsterdam.

Het zal vooral Bergkamp goed doen. De cultuurbewaker, die deze week bij VI zijn uitgesproken verhaal deed over het vertrek van Bosz, is een voorstander van meer en langere trainingen, vooral bij de talenten die Ajax rijk is. Op het eerste oog deelt Keizer die mening, waarbij hij zijn assistenten veel verantwoordelijkheid geeft. Aron Winter laat zich met een menselijke benadering gelden, geeft spelers één-op-één handvatten mee, terwijl Hennie Spijkerman helemaal is opgeleefd. In de laatste maanden onder Frank de Boer, waarin zijn rol veelal werd overgenomen door Orlando Trustfull, en het seizoen onder Bosz werd Spijkerman stiller en stiller. Hij gaf afgelopen seizoen al voor de winterstop intern aan dat hij niet gelukkig was met zijn rol. Hoe anders is het heden. De ervaren assistent-trainer geniet en bracht vol gretig enthousiasme zijn visie over op de spelers. Geregeld leidt hij de oefenvormen met passen en trappen, of zet hij tijdens een positiespel uiteen wat de belangrijkste opdrachten zijn.

Balans

De Tour de Ajax. Aan het einde van de intensieve trainingsdagen is er van rustig uithijgen geen sprake. De Amsterdammers trainen in Zillertal, het zonnige dal, gelegen tussen een imponerend berglandschap, waar natuurliefhebbers tot hun trekken komen. Terwijl in Frankrijk de Tour gaande is, heeft Ajax zijn eigen uitdaging op de fiets. Per mountainbike trekken de spelers dagelijks van hotel naar trainingsveld, over een afstand van vier kilometer, maar dat niet alleen. Na de middagtrainingen wacht nog een tocht omhoog de berg op. Het levert een mooie strijd op, waarbij Nick Viergever zich steevast laat gelden als de beste klimmer.

De verdediger behoort tot het groepje ervaren krachten. Samen met Joël Veltman (25), Lasse Schöne (31) en Klaas-Jan Huntelaar (33) neemt hij met regelmaat de groep op sleeptouw. Een rol die Davy Klaassen tot voor kort in alle facetten innam. De aanvoerder is echter vertrokken naar Everton en dus is de hiërarchie iets veranderd. Veltman lijkt de aangewezen persoon om de aanvoerdersband over te nemen, helemaal nu hij heeft aangegeven zijn contract te willen verlengen. Samen met Viergever geeft hij tijdens training verbaal leiding aan zijn medespelers, terwijl Schöne altijd op een voetballende manier de talenten om zich heen de juiste kant op wijst. En dan is er nog Huntelaar. Bij zijn transfer gaf de clubleiding van Ajax direct aan dat de rolverdeling met Huntelaar was besproken. De ervaren topspits van clubs als Real Madrid, AC Milan en Schalke 04 zal vooral als ideale mentor moeten dienen voor Kasper Dolberg. De Deense aanvaller heeft het vertrouwen en is eerste keuze, maar dat betekent niet dat Huntelaar rustig achterover leunt. Dagelijks is hij als eerste op het veld, gaat gretig voor zichzelf aan de gang en laat zich zien tijdens de trainingsvormen en de partijspelen.

Van afbouwen wil Huntelaar niets weten, zijn ultieme doel komend seizoen moet uitkomen door alsnog met Ajax kampioen te worden. De jonge talenten hangen aan zijn lippen en juist daarin schuilt de kracht van de huidige selectie. Met Viergever, Veltman, Schöne en Huntelaar is er in elke linie een bepaalde balans zichtbaar tussen jonge, gretige talenten die bewust en onbewust veel met zichzelf bezig zijn, en ervaren krachten die het groepsproces bewaken. Tussen de enthousiaste talenten en de ervaren schakels in, begeeft zich nog een middengroep met excellerende spelers als Davinson Sánchez, Hakim Ziyech en Kasper Dolberg, die op basis van vorig seizoen een bepalende status hebben afgedwongen.

Erfenis

Tijdens de woensdagtraining vindt een interessante oefenvorm plaats. Marcel Keizer gebruikt het hele veld voor een afwerkoefening. Voor de doelmannen Benjamin van Leer, Norbert Alblas en Stan van Bladeren staan tien pionnen opgesteld in de formatie van 4-3-3, met de punt naar achteren. Bij elke pion staan twee spelers opgesteld, waarmee de concurrentiestrijd per positie zichtbaar wordt. Halverwege de oefening wisselt Keizer een aantal spelers nog van positie, maar het raamwerk wordt duidelijk. Het geeft ook direct een mooi inkijkje in de mogelijkheden van de trainer. Vrijwel alle posities zijn momenteel dubbel bezet en veel plekken hebben geen directe versterking nodig. Helemaal als André Onana en Amin Younes na hun vakantie aansluiten. Het geeft het volgende beeld weer, waarbij De Ligt na Sánchez de eerste rechter centrale verdediger zal zijn, terwijl Nick Viergever behalve linksback ook als linker centrale verdediger wordt ingezet. Justin Kluivert kan in de aanval ook vanaf de linkerkant uit de voeten.

Behalve bovenstaande spelers krijgen deze week in Oostenrijk ook Norbert Alblas, Stan van Bladeren, Mauro Savastano, Damil Dankerlui en Noussair Mazraoui de kans zich te laten zien, terwijl Václav Cerny momenteel na het spelen van het jeugd-EK nog vakantie heeft. De meest interessante positie waar momenteel een belangrijke slag gaande is, is de plek van aanvallende middenvelder. Naast architect Ziyech ligt de erfenis van Klaassen. Donny van de Beek wordt al geruime tijd als natuurlijke vervanger beschouwd van Klaassen. Van de Beek maakt al enkele jaren deel uit van de selectie, heeft zodoende al de nodige Eredivisie- en internationale ervaring opgedaan, en staat gretig klaar om zich eindelijk als vaste basisspeler te laten gelden. In de zomerstop heeft hij flink doorgetraind, waardoor hij in zijn eerste week al direct indruk maakt. Van de Beek eindigde de traditionele bosloop vorige week als eerste en trekt die overtuigende lijn door in het hooggebergte, waar hij tijdens trainingen op een positieve manier aanwezig is om zichzelf te laten zien.

Dat is ook nodig, aangezien drie andere talenten ook nadrukkelijk op de deur kloppen. Carel Eiting, Frenkie de Jong en Abdelhak Nouri overtuigden afgelopen seizoen bij Jong Ajax dagelijks onder de ogen van Keizer en weten dat ze die lijn moeten doortrekken. Het levert in de eerste volledige trainingsweek direct al een boeiende concurrentiestrijd op. De erfenis van Klaassen is groot, als aanjager, kilometervreter en doelpuntenmaker, maar voor de talenten is het de ultieme uitdaging om de persoonlijke slag op het middenveld te winnen.

Handelshuis

De persdag is op de vrijdag, dan staat trainer Marcel Keizer - net als de spelers - de media uitvoerig te woord. Voor die tijd zijn het korte gesprekjes in het voorbijgaan, op een gemoedelijke toon. Alleen de eigen clubmedia krijgen de tijd en ruimte om spelers langdurig te ondervragen. Op de dinsdag neemt Kasper Dolberg plaats voor de camera van Ajax TV. Op zijn inmiddels alom kenmerkende stoïcijnse manier geeft hij aan happy bij Ajax te zijn en niet aan een vertrek te denken. Het is een gedachte die niet alleen leeft bij Dolberg, maar in eerder stadium ook op een soortgelijke manier werd verkondigd door Onana, Sánchez, Younes en Ziyech. Zij hebben allemaal nog doorlopende contracten en weten dat die stap hogerop er zeker gaat komen als ze de lijn van vorig seizoen kunnen doortrekken. Het zorgt ervoor dat de clubleiding van Ajax in een zetel zit. Bij bovenstaande vijf targets, waar afgelopen seizoen menig scout voor op de tribune zat, kan de club de absolute hoofdprijs vragen. En dan nog is Ajax financieel allerminst verplicht om tot verkoop over te gaan.

Het zorgt voor een contrast met de afgelopen jaren. Vorig jaar was directeur spelerszaken Marc Overmars de hele week op het trainingskamp in Oostenrijk aanwezig om vinger aan de pols te houden, veelal druk bellend om de selectie op orde te brengen. Er werd getrokken aan Arek Milik, Ajax was op zoek naar creativiteit op het middenveld en zocht zoals vaker naar een ideale spits. De vraagstukken in elke linie stapelden zich op en Overmars wist dat hij niet alleen moest afwachten wat andere clubs zouden doen, maar ook zelf actief moest handelen om Ajax klaar te stomen voor een nieuw seizoen. Het ging met horten en stoten. De late transfer van Ziyech was kenmerkend, net als het bericht op de eigen website dat Milik zeker bij Ajax zou blijven. Het was nog amper geplaatst, of Napoli legde 32 miljoen op tafel en de Pool was vertrokken. Een dergelijk scenario is ook deze zomer zeker niet uit te sluiten, alleen het Amsterdamse handelshuis maakt momenteel allerminst overuren. Dat Klaassen zou vertrekken, was al geruime tijd bekend en afgehandeld voordat het seizoen begon.

Ook spelers als Kenny Tete en Mitchell Dijks zijn al van de lijst geschrapt, gezien hun contracten tot medio 2018 en status in de groep. Zij naderen een transfer. Het bijtekenen van Veltman is een flinke meevaller en geeft de noodzaak van een nieuwe rechtsback een andere dimensie. En met Sinkgraven, Viergever en Riedewald heeft Ajax drie goede opties voor de linksbackpositie tot de beschikking.

Overmars verbleef deze week dan ook gewoon in Amsterdam, om pas aan het einde van de week samen met algemeen directeur Edwin van der Sar naar Zillertal af te reizen, onder meer om de oefenwedstrijd van zaterdagmiddag tegen Werder Bremen te aanschouwen. Aan het einde van vorig seizoen gaf Overmars in een groot interview met VI aan dat veel spelers bij Ajax niet bezig waren met een vertrek. Dat gevoel lijkt op het eerste oog niet te zijn veranderd. De transfermarkt is nog lang open, als een club zich met een zak geld meldt in Amsterdam kan alles anders zijn, maar vooralsnog laten de hot shots in Zillertal zien totaal niet bezig te zijn met een vertrek.

Champions League

‘Natuurlijk kende ik alle spelers van naam, maar in mijn optiek leer je spelers pas echt kennen als je er dagelijks mee werkt.’ Het was afgelopen seizoen een citaat van Peter Bosz, die talloze keren terugkwam. Vooral tijdens zijn eerste maanden, gedurende het stroperige begin, moest de trainer meermaals erkennen dat de factor tijd een cruciale rol speelde. De spelers die nieuwe posities kregen (zoals Sinkgraven, Schöne en Bertrand Traoré), of de spelers die afvielen (zoals Nemanja Gudelj, Anwar El Ghazi, Riechedly Bazoer, Riedewald en Dijks) zijn daar pakkende voorbeelden van. Het kwam allemaal tot stand in een wekenlange fase waarin FK Rostov voor een blamage zorgde in de Champions League, en Willem II (1-2 verlies) en Roda JC Kerkrade (2-2) de ploeg in de Eredivisie te kijk zette.

Ook dit seizoen speelt de factor tijd een belangrijke rol, over minder dan drie weken wacht al het eerste duel in de voorronde van de Champions League, maar het fundament is in tegenstelling tot vorig seizoen nu wel aanwezig. En stevig ook. Ajax weigert het over de lijn Bosz te hebben. Het is de lijn Ajax, en juist die lijn moet Keizer zien door te trekken. Met aanvallend voetbal, vol amusement, maar ook met prestaties. Na drie seizoenen leegte is een prijs komend jaar geen wens maar een noodzaak. Daarbij kan Keizer zijn eigen aspecten toevoegen aan het spel, maar is de basis al helder en volop aanwezig.

Zo is de kans groot dat Ajax eind juli in de voorronde van de Champions League aantreedt met een basiself, waarin tegen opzichte van de verloren Europa League-finale tegen Manchester United slechts twee mutaties noodzakelijk zijn. Klaassen en Traoré zijn vertrokken, verder is het raamwerk intact gebleven. Bovendien, om de woorden van Bosz te onderstrepen, heeft Keizer geen tijd nodig om de spelers te leren kennen. Niet alleen de ondergrens van de ploeg en de spelers ligt beduidend hoger dan vorig seizoen, ook van de trainer zelf. Keizer werkt nu voor het eerst dagelijks samen met een deel van de selectie, maar ondervond afgelopen seizoen wel meerdere keren per week de ontwikkeling. Daarbij heeft hij als geen ander zicht op de potentie van de talentvolle beloften die komend seizoen in de hoofdmacht minuten moeten gaan maken.

Die gedachte is ook zichtbaar op het trainingsveld. Keizer staat op bepaalde momenten tussen de spelers, dolt wat met de jonge spelers die hij vorig seizoen onder zijn hoede had, maar kan ze even later ook op een felle manier wijzen op hun tekortkomingen. De trainer beseft dat de lat hoger moet liggen dan vorig seizoen bij Jong Ajax. Niet alleen voor zichzelf, hij is nu eindverantwoordelijk en zal ook worden afgerekend zodra de bal rolt in wedstrijd, maar ook voor de spelers. Het levert momenteel in Zillertal een boeiend trainingskamp op. Een week, waarin de ploeg zich op meerdere vlakken klaarstoomt voor een nieuw allesbepalend voetbaljaar.