Marktplaats voor voetballers: clubdirecteuren flirten volop in nieuwe transferapp

Als technisch directeur scroll je op je mobiel door een fotolijst van vrije spelers. Een duimpje omhoog indrukken betekent dat de interesse kenbaar wordt gemaakt bij de verkopende partij. Even doorklikken en de huurprijs of transfersom komt in beeld. Deze app, genaamd Transferroom – een mix tussen Tinder en Marktplaats – is door bazen van meer dan vijfhonderd clubs geïnstalleerd.

De deelnemers betalen een abonnement dat, afhankelijk van het niveau waarop zij spelen, varieert van een paar honderd tot een paar duizend euro per maand. Barcelona en Juventus zijn lid, in Nederland struinen onder meer SC Heerenveen en Fortuna Sittard langs de virtuele etalages. Feyenoord strikte via Transferroom een nieuwe speler. Technisch directeur Frank Arnesen plaatste een advertentie: Op zoek naar een centrale verdediger. FK Krasnodar knipoogde terug. De Russen hadden wel iemand te huur die paste in het salarishuis van Feyenoord. Even later werd Uros Spajic gepresenteerd.

Zeker nu door de reisbeperkingen de privéjets vaker aan de grond staan en in stadionlounges moeilijker netwerkbijeenkomsten georganiseerd kunnen worden, is er meer belangstelling ontstaan voor het bedrijf van Jonas Ankersen, een 34-jarige Deen. Eerder deze zomer logden 250 leidinggevenden van clubs over de hele wereld in voor een speeddate-evenement. Elke tien minuten startte een nieuw online gesprekje en konden clubdirecteuren aan elkaar snuffelen. Op die wijze kunnen clubs bijvoorbeeld in korte tijd spelers die ze kwijt willen op tal van plaatsen persoonlijk aanbieden.

Net als bij een normale datingsite werd voor het indrukken van de button natuurlijk wel even opgezocht wat de tegenpartij in huis had. Een grote spits met uitstraling, een intelligente middenvelder, of een back die het vooral van zijn karakter moest hebben? De technisch directeur van Brighton Hove & Albion legde na afloop uit dat hij met twee collega’s in vier uur tijd 45 virtuele ontmoetingen met andere clubs had gehad. Dat was de tijd die ze normaal kwijt waren om af te reizen naar één afspraak. Het was overigens alweer de tweede editie van het datingevenement, dat vorig jaar nog gewoon fysiek achter tafeltjes plaatsvond in het stadion van Chelsea. Transferroom-gebruiker Frank Arnesen was daar destijds een van de prominenten. Als manager van Anderlecht moest hij de selectie flink afslanken en maakte hij collega’s het hof met overbodige spelers.

Het grootste voordeel van het systeem lijkt dat clubs rechtstreeks contact hebben over spelers en geen tussenpersonen hoeven in te schakelen om de markt te verkennen. Dat is ook de boodschap van Ankersen: clubs kunnen het initiatief op de spelersmarkt terugpakken en zijn minder afhankelijk van de informatie die de makelaar aanlevert. Volgens FIFA-gegevens zijn de makelaarskosten opgelopen naar meer dan een half miljard euro per jaar. Een zaakwaarnemer zal altijd nodig zijn om het arbeidscontract en het salaris van de speler te regelen, maar een steeds groter bedrag gaat op aan de clubmakelaars die worden ingeschakeld om een geschikte match te vinden voor een speler die in de verkoop staat.

Eerder dit jaar werd een stijging gesignaleerd van twintig procent in makelaarskosten. Via Transferroom kunnen clubs gewoon zelf spelers in de etalage zetten of een advertentie plaatsen met de zoekwensen. Zo zijn ze niet afhankelijk van het dure proces van tussenpersonen die vaak vooral aan de eigen portemonnee denken. ‘Online marktplaatsen hebben veel industrieën al veranderd en efficiënter gemaakt’, zei Ankersen vorig jaar bij een presentatie van zijn uitvinding en refereerde aan bedrijven als Uber, Tinder, Airbnb en eBay. Zijn uitvinding is in feite een mix tussen een sociale netwerksite en software om handel in spelers te kunnen regelen. ‘Het is een kans voor de clubs om de regie weer in eigen hand te nemen.’

Overigens is er ook kritiek op het systeem. Zo worden spelers op het online platform aangeboden, maar dat is zichtbaar voor alle leden. Met meer dan vijfhonderd clubdirecteuren die meekijken op de virtuele veiling, lekt de informatie uiteraard snel uit. Kriskras door Europa leidde dat al tot pijnlijke taferelen. Spelers hoorden via via dat ze op een transferlijst waren gezet met een prijskaartje om hun nek. Kritische makelaars, die dit systeem zien als een bedreiging van hun business, spelen de privacykaart. Kunnen spelers zomaar worden opgenomen in een commerciële database?

Uiteraard spreekt het bedrijf zelf van een stille revolutie en schermt het met een scala aan enthousiaste reacties uit het veld. Nu is het met dit soort vernieuwingen altijd even afwachten in hoeverre het op de langere termijn een nieuw fenomeen zal worden. Het regent de laatste jaren software-producten die clubs kunnen helpen met de scouting en transfers. Talloze ondernemers pogen zo een graantje mee te pikken van de transferindustrie van zes miljard euro. Het systeem staat of valt met een groot aantal leden, die structureel spelers moeten blijven aanbieden en advertenties moeten plaatsen. Tot dusverre is het platform in elk geval groeiende. Feyenoord is geen uitzondering, want oprichter Ankersen verwacht dat alleen al tijdens deze transferperiode meer dan honderd transfers via zijn voetbalmarktplaats worden gerealiseerd.

Een van de opvallende spelers die via het nieuwe platform werden verhandeld was Chidera Ejuke van SC Heerenveen (links op hoofdbeeld). Technisch manager Andrey Movsesyan van CSKA Moskou nam aanvankelijk contact op met de makelaar van Ejuke, maar die zei niet zeker te weten of de Friezen wilden overgaan tot een verkoop. Nadat de Russen via Transferroom direct contact hadden gezocht, werden ze het eens over een verkoop van ruim elf miljoen euro.

Voor zover bekend was Fortuna Sittard de eerste Nederlandse club die toesloeg op de veilingsite. Juventus zag vorig jaar in Transferroom dat de Limburgers op zoek waren naar een aanvaller en de Turijnse chef verhurende spelers, Claudio Chiellini, bood met een druk op de knop Nikolai Baden Frederiksen aan. Een paar dagen later was de deal beklonken. ‘Je moet het zien als een soort Marktplaats waar vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht’, zegt technisch manager Sjors Ultee. ‘Het gaat daarbij niet alleen om het regelen van transfers, maar bijvoorbeeld ook om het plannen van oefenwedstrijden. Het is een makkelijke manier om in contact te komen met andere clubs.’

Volgens de Fortuna-man helpt de app vooral om de markten in kaart te brengen waar weinig zicht op is. ‘Wij hebben deze zomer spelers gehaald van PEC Zwolle, VVV-Venlo, Vitesse en uit Duitsland. Het zou wel heel raar zijn als dat via Transferroom moest gaan.’ Ultee ziet het als een handig hulpmiddel, maar niet als een omwenteling. ‘Nu zie je soms supporters die zwak presterende voetballers voor de grap aanbieden op Marktplaats.nl, dat sfeertje blijft hier toch een beetje omheen hangen. Als ik op Marktplaats.nl een product zie voor twintig euro met een leuke advertentie en een verkoper die wel betrouwbaar lijkt, dan gok ik het er wel op. Maar dat zou ik met een grote deal in het voetbal niet snel doen. Er zullen best enkele voorbeelden zijn van grote transfers die via deze weg worden geregeld, maar ik denk niet dat dit de transferwereld gaat veranderen.’

Tien andere ontwikkelingen

Transferroom is maar weer eens het bewijs dat de transfermarkt 25 jaar na het Bosman-arrest is uitgegroeid tot een ongekende industrie. Miljoenen werden miljarden. Zeven jaar geleden werd Gareth Bale de eerste speler van honderd miljoen euro en intussen heeft Neymar het wereldrecord in handen met 222 miljoen euro. Hoe zagen we de transfermarkt zich verder ontwikkelen in het laatste decennium?

463 Over zoveel spelers heeft de City Football Group intussen controle. Naast de handel in voetballers is er een handel in clubs ontstaan. Waar begin deze eeuw de eerste miljardairs opdoken op de ereterrassen, verschenen de laatste jaren steeds meer consortia en investeerders op het toneel die beleggingsportefeuilles opbouwen met meerdere clubs. Denk aan suikerdrankjesfabrikant Red Bull en de Maleisiër Vincent Tan, die aanvankelijk voor gek werd versleten toen hij de clubkleuren en het logo van Cardiff City wilde aanpassen maar nu een van de grote jongens is met vier clubs in beheer. Kampioen in clubaandelen verwerven is de voetbalmultinational City Football Group. Twaalf jaar na de entree van het fonds uit de Verenigde Arabische Emiraten is de Champions League nog niet gewonnen, maar wel is de meest dominante partij in de voetbalindustrie ontstaan. Recent voegde eigenaar sjeik Mansour met de Franse tweede divisionist Troyes alweer club nummer tien toe aan het steeds grotere imperium. Met 463 contractspelers kan de groep volop schuiven op de transfermarkt.

18.042 transfers werden er vorig jaar gedaan. Het gaat om bijna een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden. In die periode is het aantal profclubs uiteraard niet verdubbeld en het is ook niet zo dat de clubs ineens 22 spelers mogen opstellen. Dus is er maar één conclusie mogelijk: de omloopsnelheid van voetballers is enorm toegenomen. Met clubtrouw valt niet veel te verdienen. Onder druk van eigenaren en makelaars die spelers zien als handelswaar, verblijven ze steeds korter bij een club. Mannen zoals ADO-meubelstuk Robert Zwinkels en PEC-gezicht Bram van Polen worden uitzonderingen. Een stuk of tien werkgevers verslijten tijdens een carrière is allang niet bijzonder meer. Wereldrecordhouder is de Uruguayaan Sebastián Abreu. Hij switchte 42 keer van club en diende 29 verschillende werkgevers. Momenteel is de 43-jarige ex-international in dienst van het Argentijnse Club Atlético Boston River.

23 Capital. Oftewel de grootste verstrekker van transferhypotheken. Clubs moeten snel kunnen handelen op de spelersmarkt en zijn voortdurend op zoek naar cash. Aangezien de grote, traditionele banken sinds de kredietcrisis geen leningen meer verstrekken aan voetbalclubs, maar er wel veel vraag is naar snel geld, springt een nieuw type financier in het gat. Enerzijds zijn dat door miljardairs gerunde beleggingsfondsen die belastingparadijsgeld het voetbal inpompen, zoals Doyen dat was bij FC Twente. Anderzijds zijn er ook steeds meer solide private banken en instellingen die voetbal zien als een rendabele industrie. Vaak krijgen clubs bij spelersverkopen de opbrengsten in termijnen uitgekeerd en geldverstrekkers bieden aan om in ruil voor een stukje van de taart de te ontvangen gelden vooruit te financieren. Ook kunnen clubs er tegen flinke rentes terecht voor leningen om nieuwe aankopen mee te doen. Het Britse 23 Capital is de grootste speler in de markt. Het bedrijf heeft zes jaar na de oprichting meer dan drie miljard aan financieringen uitstaan aan onder meer FC Barcelona en clubs uit de Premier League. Barça kocht zo Antoine Griezmann op de pof.

1.000.000 euro per maand verdient Giovanni van Bronckhorst (foto) naar verluidt in de havenstad Guangzhou. Pijlsnel stegen de Chinezen de laatste jaren in de klassementen van landen die het meest uitgaven aan nieuwe spelers. Van een paar miljoen in 2013 naar bijna een half miljard in 2016. Vanuit het niets kwam er zo een nieuwe speler bij op de transfermarkt. Toen clubs begin 2017 met megabedragen voor Oscar en Axel Witsel zelfs de Premier League overtroffen, greep de regering in. Het liep uit de hand en clubs werden ineens geconfronteerd met een belasting van honderd procent op buitenlandse aankopen. Makelaars konden inpakken. De plannen om Wayne Rooney te halen gingen direct van tafel en de markt stagneerde. Prompt bleken de schatrijke clubeigenaren wel degelijk hun limieten te hebben. De markt halveerde en gevreesd werd dat de Chinezen als een steekvlam direct weer zouden verdwijnen. Dat bleek niet het geval. De laatste drie jaar stabiliseren de uitgaven zich tussen twee- en driehonderd miljoen euro per seizoen. Goed voor plek zes achter de vijf topcompetities. Daarmee kunnen we stellen dat er een nieuwe afzetmarkt is bijgekomen.

3 hoektransfers zijn steeds populairder. Het is niet meer per definitie zo dat een speler van club A naar club B verhuist. Steeds vaker is er een club C betrokken. Zo speelt de duurste zomeraankoop van Feyenoord niet bij Feyenoord, maar bij FC Volendam. Daar moet de van AS Monaco gehaalde diepte-investering Francesco Antonucci zich eerst nog ontwikkelen. Vanuit Nijmegen maakte Anthony Musaba een transfer naar AS Monaco, dat hem direct doorverhuurde aan Cercle Brugge. Zo zijn er veel voorbeelden. Regelmatig komt het voor dat spelers niet eens een training meemaken bij de club waarvoor ze hebben getekend. De Europese grootmachten gaan te werk met sleepnetten. Ze vissen de opleidingen leeg, want jongens die hun debuut nog moeten maken, zijn goedkoop. Bij Chelsea gaan per jaar ongeveer veertig talenten in de verhuur. Zelden haalt iemand het eerste elftal. De FIFA vindt dat het volledig uit de hand loopt met de driehoektransfers en legt het aantal spelers dat clubs mogen verhuren de komende jaren aan banden. ‘Zo hoop ik de kwaliteit te spreiden over een veel breder spectrum dan alleen de paar clubs die nu alle talenten opkopen’, stelt voorzitter Gianni Infantino.

276 Met zoveel procent steeg de transfereconomie sinds de eerste publieke rapporten van de FIFA, acht jaar geleden. Tussen 2012 en 2019 verdrievoudigden de wereldwijde uitgaven aan nieuwe spelers van twee naar zes miljard euro. Aanvankelijk leken de grafieken zich verder naar boven toe te ontwikkelen. Tijdens de wintermarkt van 2020 gaven de clubs weer een paar honderd miljoen meer uit dan een jaar eerder. PSV profiteerde van de overspannen markt en pakte een miljoen of dertig voor Steven Bergwijn. Maar toen kwam corona. Aanvankelijk voorspelden bureaus en transfergeleerden een totale ineenstorting van de spelershandel. De waarde van voetballers zou als een plumpudding in elkaar zakken. Hoewel de coronacrisis uiteraard voor een dip zal zorgen, is van een implosie echter (nog) geen sprake. Het gaat voorlopig om een lichte koerscorrectie. Nog voordat de laatste, traditioneel hectische week van de transfermarkt is aangebroken, vielen er acht transfers in de categorie vijftig miljoen euro en hoger. Vorig jaar waren dat er vijftien.

51 minderjarige jongens verloren de Nederlandse opleidingen de laatste tien jaar aan het buitenland. De Hollandse Nieuwe is in trek. Dit jaar waagden onder anderen Justin Hubner (FC Den Bosch) en Nigel Lonwijk (PSV) de stap naar Wolverhampton Wanderers. In heel Europa is deze kindermarkt inmiddels een steeds groter fenomeen. Bij de eerste telling, negen jaar geleden, gingen er ruim duizend kinderen per jaar naar het buitenland. Intussen is dat opgelopen naar dik vierduizend. In ongeveer driehonderd gevallen was het aangetrokken jongetje pas tien jaar oud. Het lijkt wachten op de dag dat de pupillen live uitgezonden gaan worden op Nickelodeon en Lego opduikt als sponsor. In principe verbiedt de FIFA transfers van minderjarigen, maar er is een uitzondering mogelijk als ouders vanwege werk naar het buitenland emigreren. Opmerkelijk veel ouders van talentvolle voetballers vinden tegenwoordig werk in Manchester, Londen, Barcelona en Madrid...

11 Premier League-minuten noteerde Marco van Ginkel (foto) in zeven jaar voor Chelsea. Toch verlengde de Amersfoorter in juni weer zijn contract en staat hij nu voor het achtste seizoen op de loonlijst, terwijl iedereen weet dat hij nooit basisspeler zal worden op Stamford Bridge. Chelsea ziet Van Ginkel dan ook niet als een pion om kampioen mee te worden, maar als handelswaar. Achter de schermen gaat het allang niet meer alleen over techniek en tactiek. Chelsea en City zijn bedrijven geworden die net zo goed, pak ’m beet, Sports Investments en Players Capital zouden kunnen heten. Ze zien spelers als machines die ze niet helemaal willen afschrijven, maar liever een beetje opknappen en ergens in de etalage zetten zodat hij straks nog iets oplevert. Veel follow-the-money-spelers werken eraan mee, omdat ze bij de moederclub een hoger salaris ontvangen dan wanneer ze direct een arbeidscontract zouden tekenen met de club waaraan ze worden verhuurd. Zo kan het gebeuren dat miskoop Van Ginkel toch uitgroeit tot een van de langst gekoesterde Chelsea-spelers.

1.988 Brazilianen maakten het laatste jaar een internationale transfer. Dat zijn vier Eredivisies aan spelers en Brazilië staat daarmee als exportland op eenzame hoogte. De mondiale nummer twee, Argentinië, slijt maar half zoveel voetballers aan het buitenland. Brazilië-Portugal is met circa tweehonderd transacties per jaar de meest gebruikte handelslijn op de mondiale markt. Brazilianen kunnen dezelfde taal blijven spreken in Portugal, waar talenten dan ook graag aanmeren en acclimatiseren, voordat ze eventueel naar andere Europese competities vertrekken. Naast Brazilië en Argentinië scoren Colombia, Nigeria, Ghana en Servië ook traditioneel hoog op de exportranglijst. Hoewel Ajax en PSV met Hakim Ziyech, Steven Bergwijn, Donny van de Beek, Frenkie de Jong en Matthijs de Ligt spectaculaire transfers hebben gerealiseerd, raakte voor Nederland de toptien van landen die de meeste spelers exporteren de laatste jaren verder uit het zicht.

554 miljoen euro ging vorig jaar volgens de FIFA naar spelersmakelaars. Record na record sneuvelt. De wereldvoetbalbond vermoedt dat de in kaart gebrachte betalingen nog maar het topje van de ijsberg zijn. Een kwart eeuw na het Bosman-arrest neemt de macht van de zaakwaarnemer nog steeds toe. Ook tijdens de coronacrisis hoeven de managers niet op een houtje te bijten. Zie de overgang van de achttienjarige Fábio Silva, van FC Porto naar Wolverhampton Wanderers. Slechts dertig van de veertig miljoen transfersom ging naar FC Porto. De overige tien miljoen verdween naar de betrokken makelaars. Dat kwam neer op een kwart van de transfersom. FIFA vindt dat veel te veel transfergeld verdwijnt naar privérekeningen van tussenpersonen en doet verwoede pogingen het de dealmakers moeilijker te maken, maar tot dusverre zonder succes. De afschaffing van de makelaarslicentie werd een farce. Het gevolg was dat tal van nieuwe goudzoekers zich meldden in het voetbal. De KNVB registreerde vorig jaar 399 zaakwaarnemers. Dat komt neer op één makelaar per tweeënhalve profspeler.