Ajax heeft meer kwaliteit in de selectie, maar Dick Advocaat zal alles uit de kast halen om met Feyenoord toch een resultaat te boeken. Een voorbeschouwing op De Klassieker aan de hand van vijf tactische vragen.
1. Komt Dick Advocaat weer met een list?
Voor Dick Advocaat is dit de maand van de waarheid. Met al zijn ervaring en pragmatisme moet de 73-jarige trainer proberen om Feyenoord door de topwedstrijden te krijgen. Tot De Klassieker is het hem opmerkelijk goed gelukt om Feyenoord in het spoor van Ajax te houden. Met een list is het misschien zelfs mogelijk om de ploeg van Erik ten Hag te bedwingen in de Johan Cruijff Arena.
In de laatste topper van Feyenoord in de Eredivisie heeft Advocaat een dergelijke zet gedaan. Tegen PSV zette hij Ridgeciano Haps in als levende schaduw van Denzel Dumfries. Daarmee haalde Advocaat de angel uit het op dat moment gevaarlijkste element in het spel van PSV: de wisselwerking tussen de zwervende Mohamed Ihattaren en Dumfreis op de rechterflank. Door de aanwezigheid van Haps kon Tyrell Malacia als linksback steeds doordekken op Ihattaren, die zo uit de wedstrijd gehaald werd.
Zo zal Advocaat nu ook naar Ajax kijken. Waar ligt het grootste gevaar? Valt daar een tegenzet op te verzinnen die Ajax verrast? Haps is daarin wederom een wapen dat Advocaat achter de hand heeft. Voor Luis Sinisterra geldt hetzelfde. Tegen PEC Zwolle valt de Colombiaan na rust bijvoorbeeld in als nummer 10 rondom aanspeelpunt Lucas Pratto. Vanuit die positie maakt hij de enige goal. 'Daarom liet ik hem ook rond de spits spelen. Hij is namelijk wel een creatieve speler', aldus Advocaat na de nipte zege tegen ESPN.
Een onbedoeld neveneffect van het geschuif van Advocaat tegen PEC is dat Ten Hag richting De Klassieker rekening moet houden met verschillende varianten. De twee invalbeurten van Haps suggereren dat hij in ieder geval een serieuze optie als linksbuiten. Met hem valt een logische compositie te maken die strookt met het uitgangspunt van Advocaat om het zo simpel mogelijk te houden.
Haps kan als linksbuiten goed van pas komen als Advocaat van plan is om Perr Schuurs in eerste instantie de opbouw vorm te laten geven. Op die flank kan Mark Diemers wel wat steun gebruiken, zoals twee linksbacks ten opzichte van Noussair Mazraoui en Antony ook geen overbodige luxe zijn. Verder kan Feyenoord in deze formatie over het hele veld makkelijk koppeltjes vormen. Daar moet Ajax dan maar doorheen zien te spelen.
2. Hoe gaat Ajax de muur van Feyenoord slechten?
'Feyenoord is de Eredivisie-ploeg die het moeilijkst te verslaan is', zei PEC Zwolle-trainer John Stegeman voordat zijn ploeg het opnam tegen de formatie van Advocaat. 'Een 1-0 voorsprong kunnen ze makkelijk over de streep trekken, dat is de kwaliteit van Feyenoord. Dan gaan ze niet massaal op zoek naar een 2-0 of een 3-0, alleen als het kan. Ze hoeven niet de schoonheidsprijs, dat vinden ze niet belangrijk, ze willen winnen.'
Video-analyse van de defensieve organisatie van Feyenoord.
Daar ligt direct de moeilijkheid voor Ajax. Vanuit de 4-1-4-1-organisatie zal Feyenoord gaan inzakken rond de middenlijn en de ruimtes klein maken. De vraag is of Ajax toch een opening kan forceren. Wat dat betreft geeft het seizoen tot nu toe een wisselend beeld. In veel Eredivisie-wedstrijden lukt het de Amsterdammers erg goed om tot kansen en doelpunten te komen. De uitzonderingen op die regel, zoals FC Groningen, FC Twente en Willem II, zullen Feyenoord hoop bieden.
Bij het slechten van de muur zal Ajax individuele acties nodig hebben om spelers vrij te krijgen tegen de dekking van Feyenoord. Voor Ten Hag is het daarom een bonus dat Mohammed Kudus terug aan het komen is van een blessure. De twintigjarige Ghanees is met enige afstand de Ajax-speler met de meeste succesvolle dribbels per 90 minuten. Dat kan goed van pas komen tegen Feyenoord. Daarnaast zal Ten Hag hameren op vaste aanvallende spelprincipes als minimale breedte en diepgang zonder bal.
3. Heeft Ajax de bal steeds snel terug?
Liefst negen keer is Ajax er tegen PSV in geslaagd om de bal te veroveren in het laatste derde van het veld. Dat blijkt een van de sleutels naar de comeback van de Amsterdammers in die wedstrijd. Beide doelpunten beginnen met een herovering van Nicolás Tagliafico in dat gedeelte van het veld.
Voor de camera's van ESPN verklaart Ten Hag dat dit terug te voeren is op de posities die Davy Klaassen en Ryan Gravenberch innemen. 'Dat was een belangrijke sleutel. Dat heb ik ook benadrukt in de rust: we hebben een middenvelder nodig die continu aanspeelbaar is en de counters kan neutraliseren. Die was er niet in de eerste helft.'
In bovenstaande situatie vlak voor de 2-2 is goed te zien hoe dit bij Ajax georganiseerd is. Met Klaassen tussen de twee centrale verdedigers, rechtsback Mazraoui (in vierkant) als extra ondersteuning van het middenveld en Gravenberch centraal naast hem. Dat blok geeft Ajax de structuur om direct druk te kunnen ontwikkelen bij balverlies.
Negen tellen later blijkt hoe goed Ajax staat direct na balverlies. Met Klaassen in de door Ten Hag beschreven positie kort voor zijn verdedigers. Mazraoui en Gravenberch zitten kort op de twee aanspeelopties voor PSV op de rand van de zestien en ook de centrale verdedigers durven mee te gaan. Dan zit er zelfs voor tegenstanders van het niveau PSV vaak weinig anders op dan wild wegwerken en kan Ajax de druk blijven opvoeren. Tegen Feyenoord wordt dit minstens zo belangrijk.
4. Komt Steven Berghuis in de buurt van het doel?
Bij Ajax moet bij balverlies de organisatie in elk geval zo staan dat Steven Berghuis gedekt wordt. Hij is bij Feyenoord de man die bij balwinst spelers kan wegsteken. De captain is de alfa en de omega van het aanvalsspel van zijn ploeg. Berghuis heeft niet alleen de meeste goals en meeste assists achter zijn naam, maar na Marcos Senesi noteert hij ook de meeste balcontacten. Zoals Berghuis samen met Jens Toornstra ook de speler is met de meeste succesvolle dribbels.
Bij Ajax zijn die taken verdeeld over verschillende spelers. Dusan Tadic heeft de meeste doelpunten, Antony de meeste assists, Daley Blind de meeste balcontacten (gevolgd door Gravenberch) en Antony de meeste succesvolle dribbels. Gechargeerd komt het erop neer dat bij Ajax de bal van Blind naar Gravenberch gaat, waarop Antony een actie maakt en Tadic afrondt. Waar bij Feyenoord na een pass van Senesi de Gravenberch-taak in de opbouw voor Berghuis is. Daarna moet Berghuis ook de actie en voorzet verzorgen. Om die bij voorkeur zelf af te maken.
Een risico voor Feyenoord tegen Ajax is dat Berghuis zo dicht bij zijn eigen doel nodig is om de opbouw vorm te geven dat hij te weinig in de buurt van het doel komt. Advocaat heeft in een aantal wedstrijden trucs uitgehaald om dit te veranderen. Tegen FC Utrecht is hij bijvoorbeeld geschakeld naar een systeem met drie centrale verdedigers. Vaste patronen die altijd terugkomen zijn Toornstra die uitzakt om een middenvelder weg te trekken uit de zone waar Berghuis graag naartoe beweegt en Lutsharel Geertruida die centraal komt in de hoop zo Berghuis aanspeelbaar te laten worden.
Tegen Ajax zal Feyenoord ook wat vaker de lange bal moeten hanteren. De vraag is welke spits het beste past bij die strijdwijze. Pratto lijkt op het eerste oog met zijn fysieke kracht geschikt, maar in zijn eerste twee wedstrijden komt de Argentijn tot zes gewonnen luchtduels in veertien pogingen. Dat is vergelijkbaar met Nicolai Jørgensen die in 22 van zijn 43 kopduels als winnaar uit de strijd is gekomen. Het kan een overweging zijn om de Deen op te stellen in de hoop met zijn voetballende vermogens wat meer ballen voorin vast te houden.
5. Betaalt Sebastién Haller zijn geld terug?
Gegeven het waarschijnlijke spelbeeld is dit ook een wedstrijd waarin Sebastién Haller zijn waarde kan bewijzen. Ajax heeft 22,5 miljoen euro voor hem neergeteld, mede vanwege zijn kopkracht en kwaliteiten als aanspeelpunt. Tegen Feyenoord ligt er niet veel ruimte, maar ploegen krijgen wél de gelegenheid om rond de zestien te arriveren. Haller kan daarin belangrijk zijn. Zijn assist tegen PSV is daar het eerste voorbeeld van. Tegen FC Twente bevestigt hij dat beeld door een voorzet van Antony binnen te koppen en vlak voor tijd met zijn hoofd de assist te leveren op de bevrijdende goal van Klaas Jan Huntelaar.
Wat verwacht jij van Ajax - Feyenoord? Laat het weten in de comments.
