AC Milan smijt met geld: Chinese magie of luchtfietserij?

Het interview van Massimiliano Mirabelli met Milan Channel kabbelde al even voort, toen de verslaggever besloot de technisch directeur van de Rossoneri een slotvraag te stellen. ´Heeft u nog een persoonlijk advies voor onze trainer?’, klonk het, enkele uren nadat Vincenzo Montella zijn contract tot 2019 verlengd had. ‘Ja, dat heb ik zeker’, antwoordde Mirabelli. ‘Hij moet op vakantie zijn telefoon aanhouden.’

Het leek een weinigzeggend antwoord, maar Mirabelli moet op 30 mei al hebben geweten dat hij zijn vakantievierende trainer de daaropvolgende dagen plat zou bellen met vragen en nieuwtjes over transfers. Waar hij naar Thailand ging om zijn hoofd even leeg te maken na een druk seizoen, is Montella sinds zijn vertrek alleen maar bezig geweest met het accorderen en complimenteren van aankoop na aankoop. Aan het ontbijt fiatteerde hij de komst van Matteo Musacchio, met een cappuccino in zijn hand knikte hij instemmend bij het horen van de naam Franck Kessié en bij het diner liet hij een extra fles wijn aanrukken na het goede nieuws over Ricardo Rodríguez. Toen hij vervolgens ook nog André Silva in zijn schoot geworpen kreeg, rende Montella juichend een rondje om het zwembad.

Inmiddels heeft Milan bijna honderd miljoen euro uitgegeven aan transfers. Bovendien is rechtsback Andrea Conti voor nog eens twintig miljoen euro op weg vanaf Atalanta Bergamo, lijkt Lucas Biglia voor iets meer dan dat bedrag over te komen van Lazio en hoopt Milan met het aantrekken van Torino’s Andrea Belotti voor nog een absolute klapper te zorgen. Tachtig miljoen euro zijn de Rossoneri bereid te betalen voor de goaltjesdief. 

De spending spree van AC Milan wekt nostalgische gevoelens op, naar het eerste decennium van deze eeuw toen de club in Italië en Europa toonaangevend was en de beste spelers ter wereld naar San Siro haalde. Mannen als Kaká, Andriy Shevchenko, Filippo Inzaghi, Alessandro Nesta, Clarence Seedorf en Andrea Pirlo maakten deel uit van een wereldberoemd elftal, dat door de aanwezigheid van clubspelers als Paolo Maldini, Alessandro Costacurta, Massimo Ambrosini en Gennaro Gattuso ook dichtbij de fanatieke Milanistas stond.

Tussen 2003 en 2007 haalde Milan liefst drie keer de Champions League-finale, terwijl het in eigen land vaak net naast de prijzen greep. Slechts één keer (in 2004) won het sterrenensemble van Carlo Ancelotti de Serie A. In 2011 kwam daar onder Massimiliano Allegri nog een Scudetto bij. Het was het slotakkoord van een gouden Milan-generatie, want niet lang daarna trokken met Nesta, Seedorf, Ambrosini, Gattuso en Inzaghi de laatste onderdelen van de iconische Milan-ploeg de deur van San Siro achter zich dicht.

In de eerste twee jaren na de voorlopig laatste landstitel van Milan lukt het de club zich nog voor de Champions League te plaatsen. De inkomsten uit het miljoenenbal zijn belangrijk voor de Rossoneri, waar eigenaar Silvio Berlusconi sinds jaar en dag de begrotingstekorten uit eigen zak aanvult. Maar als de UEFA per ingang van het seizoen 2011/12 Financial Fair Play invoert, komt dit businessmodel onder dermate grote druk te staan dat Milan zich genoodzaakt ziet sterspelers Thiago Silva en Zlatan Ibrahimovic te verkopen aan Paris Saint-Germain. Voor adequate vervangers is geen geld, tot overmaat van ramp laat Milan in diezelfde periode een zekere Pierre-Emerick Aubameyang voor anderhalf miljoen euro naar Saint-Étienne vertrekken.

Het kwaliteitsverlies leidt tot een inktzwarte periode voor Milan, de tiende plaats in 2015 vormt een van de dieptepunten in de clubgeschiedenis. In alle opzichten is de club zijn grandeur van enkele jaren geleden kwijt. Symbolisch daarvoor is de rol van Sulley Muntari. De Ghanees misdraagt zich keer op keer en gooit zelfs een waterfles naar het hoofd van trainer Inzaghi, maar wordt halverwege het seizoen doodleuk benoemd tot aanvoerder. Tot het doen van aansprekende transfers is Milan dan allang niet meer in staat. Met het oppikken van grote namen als Fernando Torres, Alex en Michael Essien probeert Milan dat seizoen een illusie in stand te houden, maar het kortetermijndenken vergroot de sportieve en financiële problemen alleen maar. Klasseringen in de middenmoot van de Serie A worden de regel in plaats van de uitzondering daarop.

Berlusconi is dan al tot de conclusie gekomen dat hij Milan beter kan verkopen. Bee Taechaubol, een zelfverklaarde miljardair uit Thailand, is de eerste gegadigde. Wanneer steeds meer vraagtekens gezet worden bij de kredietwaardigheid van deze Mr. Bee, loopt de deal echter stuk. In het voorjaar van 2016 vindt Berlusconi alsnog een geschikte koper voor de club die hij sinds eind jaren tachtig bestiert. Na een paar maanden onderhandelen maakt Milan aan het begin van afgelopen seizoen bekend dat de overname door de Chinese Sino Sports Group spoedig voltooid zal worden. Als de Chinezen de afspraken begin dit jaar proberen te heronderhandelen dreigt even ook deze overname te klappen, maar op 13 april is er eindelijk witte rook: de deal is rond en na 31 jaar verdwijnt Berlusconi van het toneel bij AC Milan.

Het vormt het startsein voor een transferrevolutie die een beetje doet denken aan die bij Chelsea, nadat Roman Abramovich er medio 2003 aan het roer was gekomen. Ook toen werden de wildste transferdromen waargemaakt door middel van een oneindige bron aan geld. Het belangrijke verschil tussen Chelsea in 2003 en Milan in 2017 is dat de Italiaanse club te maken heeft met Financial Fair Play (FFP) en al tijden hevige verliezen lijdt. Voldoet de club niet aan de door de UEFA opgestelde parameters, dan dreigt verbanning uit het Europese voetbal waarvoor de club zich net voor het eerst in jaren geplaatst heeft. De grote vraag is dus: hoe zeilen de Chinese investeerders door de mazen van de regelgeving van de UEFA?

Chinese magie

Om een antwoord te geven op dat complexe vraagstuk, moeten we terug naar de lente van 2011. Michel Platini is dan druk bezig om zieltjes te winnen voor zijn herverkiezing als UEFA-voorzitter. Het introduceren van Financial Fair Play is zijn voornaamste belofte. De ex-voetballer uit Frankrijk wil met deze nieuwe regelgeving een einde maken aan de gigantische verliezen van Europese clubs. Dit zou de concurrentie eerlijker maken en onverantwoorde uitgaven voorkomen. Platini stelt de grens vast op een verlies van maximaal vijf miljoen over een periode van drie jaar. Een einddoel waar in tussenstappen naartoe wordt gewerkt.

Het lijkt erop dat je één of meerdere social media-scripts op VI.nl hebt uitgeschakeld. Daarom worden er geen social posts of liveblogs geladen. Wijzig hier je instellingen.

Platini oogst aanvankelijk veel lof voor zijn kruistocht tegen megalomane uitgaven. Tot in de lente van 2014 een kantelpunt bereikt wordt. Waar de UEFA in de eerste jaren vooral clubs uit kleinere lidstaten bestraft, krijgen dit keer Paris Saint-Germain en Manchester City te maken met stevige maatregelen. PSG en City moeten enorme boetes betalen, mogen minder spelers inschrijven voor Europese toernooien en krijgen beperkingen opgelegd voor de investeringen op de transfermarkt.

Met de straffen voor PSG en City opent Platini de doos van Pandora. Alle FFP-ellende die tot dan toe onder de oppervlakte is gebleven, komt plots naar boven. Aan de ene kant krijgt de UEFA het verwijt te doen aan klassenjustitie. Waarom worden clubs als Dinamo Boekarest en Partizan Belgrado uitgesloten van Europees voetbal, maar komen de topclubs weg met wat boetes? PSG en City vinden juist dat zij te zwaar gestraft zijn. Onder aanvoering van advocaat Jean-Louis Dupont, die eerder het Bosman-arrest afdwong, worden liefst tien rechtszaken geopend waarin de legitimiteit van FFP ter discussie gesteld wordt. Als een Belgische rechter oordeelt dat de invoering van de tweede fase van FFP opgeschort moet worden, is duidelijk dat de UEFA in grote problemen zit.

In de zomer van 2015 kiest Platini eieren voor zijn geld. In een persbericht kondigt hij een versoepeling van de FFP-reglementen aan. ‘We hebben altijd gezegd dat we investeerders in het voetbal willen’, verklaart Gianni Infantino, op dat moment nog secretaris-generaal van de UEFA. ‘Veel eigenaren zeggen dat ze moeten investeren om de inkomsten te vergroten. Dat is een goed argument.’ Gevolg is dat de UEFA clubs met nieuwe investeerders de mogelijkheid biedt om een plan te presenteren dat uiteindelijk een sluitende begroting oplevert. Clubs die hiervan gebruikmaken, mogen in de eerste vijf jaar na de overname praktisch onbeperkt geld spenderen. Mits aannemelijk wordt gemaakt dat deze investeringen op de lange termijn gaan leiden tot meer opbrengsten.

De spending spree van AC Milan toont aan hoe kolossaal de gevolgen van deze subtiele regelwijziging zijn. Met een verlies van 255 miljoen over de laatste drie jaar konden de Rossoneri met het oorspronkelijke reglement geen enkele aanspraak maken op deelname aan de Europa League. Keihard bezuinigen, was dan de opdracht geweest. Nu volstaat een bezoek aan het Zwitserse hoofdkwartier van de UEFA en het inleveren van een sluitende begroting voor het seizoen 2021/22 om door de mazen van de wet te glippen.

Deze sluitende begroting wordt bereikt via Chinese magie, blijkt uit de publicatie van de plannen van Milan in de Italiaanse krant Il Sole 24 Ore. In vijf jaar tijd denken de Rossoneri de inkomsten uit de Chinese markt te kunnen opkrikken tot 225 miljoen. Dat is ongeveer evenveel als de huidige omzet vanuit de hele wereld. Hoe Milan dit voor elkaar wil krijgen, blijft in nevelen gehuld. Zoals ook geen aandacht besteed wordt aan het feit dat de Italiaanse competitie in China de slag verloren heeft van de Premier League en La Liga. De beperkte slagkracht van Li bij de overname van Milan belooft eveneens weinig goeds voor zijn beloftes op dit gebied.

Het vijfjarenplan van Milan lijkt dus op luchtfietserij van de nieuwe eigenaren. Tot die conclusie is de UEFA ook gekomen. La Gazzetta dello Sport schrijft dat de Europese voetbalbond heeft geoordeeld dat de prognose voor commerciële opbrengsten uit China te optimistisch is. Wanneer Milan in oktober reeds aan het voetballen is in de Europa League, velt de UEFA een nieuw oordeel over de licht aangepaste plannen. Dat de Rossoneri ondertussen rustig doorgaan met het uitdelen van cadeautjes aan Montella, suggereert dat ze niet verwachten dat de Europese voetbalbond zijn poot stijf gaat houden. Niet iedereen denkt daar overigens zo over, want zaakwaarnemer Mino Raiola noemt de onzekerheid rondom FFP als een van de redenen om het contract van Donnarumma niet te verlengen.

Mocht de UEFA de dappere beslissing nemen om de plannen van Milan af te keuren, dan is dat het startschot van een juridisch circus. Kan de UEFA hard maken dat een inschatting van toekomstige inkomsten niet plausibel is? Ook als Milan een leger aan Chinese experts optrommelt, die de optimistische verhalen over de Chinese markt onderstrepen? De Italianen zullen daarnaast niet aarzelen om de burgerrechter in te schakelen, om te toetsen of de vernieuwde FFP-regels dit keer wel standhouden voor een rechtbank. De kans dat de megaverliezen van Milan gaan leiden tot uitsluiting van Europese toernooien, is daarom minimaal.

Door de aanpassingen in de zomer van 2015 zijn de mazen in de Financial Fair Play-wet zo groot geworden dat iedere club met een stevige juridische afdeling er doorheen kan glippen. Dat is goed nieuws voor de Italiaanse clubs, die hun traditie van kopen op krediet weer kunnen hervatten. Maar de Nederlandse teams die de hoop koesterden dat Financial Fair Play de verhoudingen in het Europese voetbal ging herstellen, blijven gedesillusioneerd achter.