Brands over staat Nederlandse voetbal: 'Bij mij nog geen hosannastemming'

'Er lijkt licht aan het eind van de tunnel door de resultaten van Oranje, PSV en Ajax', zegt Brands. 'Maar dat wil nog niet zeggen dat het met het Nederlands voetbal goed gaat. Over Oranje heb ik me nooit zorgen gemaakt, dat is altijd een golfbeweging. We hebben met Ronald Koeman een goede en realistische bondscoach die een team kan smeden. En er staat nu weer een as die er toe doet. Jasper Cillessen speelt bij Barcelona, Virgil van Dijk is top Premier League, De Ligt wordt internationale top, Frenkie de Jong misschien ook, Gini Wijnaldum speelt alles bij Liverpool, Davy Pröpper is basisspeler in de Premier league en we hebben Memphis Depay die voorin excelleert. De posities eromheen kun je wel invullen.'

'Maar ik maak me toch echt zorgen over de staat van het Nederlands voetbal omdat het niveau van PSV en Ajax zo ver verwijderd is van de andere clubs. En dat gat zal alleen maar groter worden. Want waar blijven de anderen? PSV en Ajax hebben bijvoorbeeld hele goede talenten, met de doorstroom bij die clubs zit het wel goed. Maar waar is de rest?'

Volgens Brands prevaleren de clubs in Nederland veel te veel het eigen belang voor het belang van het totale Nederlandse voetbal. 'Clubs hebben keuzes gemaakt. Minder geld naar de jeugdopleiding of die zelfs helemaal skippen. Spelen op kunstgras, spelers halen van Verweggistan of er tien huren. Noem maar op. Dat baart me zorgen want daar wordt niemand beter van en het vergroot de afstand met de top alleen maar. Bij PSV hebben we een tussenstap gecreëerd voor talenten door ze in de Eerste Divisie te laten voetballen. Dat is goed voor de spelers, goed voor PSV en dus goed voor het Nederlandse voetbal. Dat niet iedereen daar zo overdenkt, is korte termijn denken en politiek bedrijven.'

'Maar ik ben ervan overtuigd, daar praat niemand mij van af en vraagt het anders aan een grote trainer als Pep Guardiola, dat het voor jonge spelers het allerbeste is als ze op een goed niveau spelen met heel veel weerstand. En als ze PSV en Ajax niet halen, komt ze toch nog goed terecht in het betaalde voetbal. Maar bij Feyenoord stagneert het nu bijvoorbeeld al. De rest blijft duidelijk achter.'

Je kunt de talenten toch ook verhuren aan goede Eerstedivisieclubs?
'Dat klopt, maar op het moment dat PSV dat doet, is het alle controle kwijt. Je weet niet waar een speler precies in terecht komt. Als de trainer wordt ontslagen, moet PSV maar afwachten of de nieuwe man met die talenten gaat werken. Kijk naar Roda JC, die haalde twee jaar geleden tien spelers in de winter. Je zal daar je talenten maar aan hebben verhuurd. Hoe krijg je ze dan terug, ik denk niet beter. Ik verhuurde Rai Vloet aan Cambuur. Henk de Jong was al helemaal gek van hem, maar na één training wordt De Jong ontslagen. Ga er maar aan staan.'

Een ander tegenargument is dat de competitie op deze manier niet serieus wordt genomen. Eerstedivisieclubs spelen voor een handvol toeschouwers tegen de Jong teams.
'Dat klopt, maar ga eens bij Dordrecht of Telstar kijken, komen daar zoveel fans? Is dat heel veel anders dan? Ze hebben wel een punt hoor, je moet ernaar streven het zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Daarom bouwt PSV ook een klein stadion op de Herdgang voor Jong.'

En de tv-gelden eerlijker verdelen zoals bijvoorbeeld in Engeland gebeurt? Als de wat kleinere clubs meer te besteden hebben, wordt op termijn toch ook meer weerstand gecreëerd?
'Ik denk dat je het gat met de rest er niet mee dicht. En als je Roda JC twee miljoen extra geeft, steken ze het direct in spelers. In plaats van betere trainers en faciliteiten. Zo werkt dat gewoon.'

Je kunt toch bepaalde eisen stellen als het geld eerlijker wordt verdeeld.
'Ik ben de eerste die in die vergaderingen destijds heeft gezegd, laten we als topclubs tien procent van onze Europese inkomsten in een pot stoppen. Ik heb zelfs voorgesteld dat als wij grote winsten maken met transfers dat we daar ook een stukje van in die pot stoppen. Maar dan wel, allemaal op gras, opleidingen opwaarderen, betere trainers en faciliteiten. En wellicht twee degradanten waardoor Eerstedivisieclubs meer kans op promotie hebben. Maar dat stuitte op zoveel weerstand, omdat de kleinere clubs toch voor hun eigen belang gaan. Willen ze op kunstgras blijven spelen omdat ze anders twee groundsmen in dienst moeten nemen. Dus verandert er niets. Bij mij dus nog geen hosannastemming over het Nederlands voetbal.'

In het dubbeldikke Kerstnummer van Voetbal International een uitgebreid interview met Marcel Brands, waarbij hij zich ook uitspreekt over zijn eerste half jaar bij Everton en over PSV. 'Ik denk dat als Hirving Lozano en Steven Bergwijn in de Premier League direct naar de absolute top gaan, ze het heel lastig krijgen.'