Advocaat en het Nederlands elftal: een bewogen huwelijk

1984-1987

Toeval bestaat. Amateurclub DSVP wil begin jaren tachtig Jaap Advocaat aanstellen als nieuwe trainer, maar hij heeft zijn woord al gegeven aan Duindorp. Gelukkig voor DSVP kent Jaap nog wel een geschikte trainer: broer Dick heeft wel oren naar de functie. De middenvelder is dan nog actief als voetballer, maar ziet een trainersloopbaan wel zitten. De Kleine Generaal maakt indruk: hij promoveert twee keer en weet maar liefst 67 keer ongeslagen te blijven. Een grote trainerscarrière lonkt.

Advocaat haalt zijn trainerspapieren in Zeist en wordt eerst assistent van Rinus Michels en later van Leo Beenhakker. Nederland mist het WK in Mexico, waarna Advocaat in 1987 de beslissing neemt dat het tijd wordt op eigen benen te staan. Hij gaat aan de slag bij HFC Haarlem maar zegt erbij: 'Op een dag keer ik terug bij Oranje, maar dan als bondscoach.'

1990-1994

Het loopt anders. In 1990 vraagt Michels Advocaat terug te keren naar de Zeister bossen, wederom als assistent. De twee hebben een klik. Advocaat is leergierig en heeft veel raakvlakken met de bondscoach die Oranje in 1988 de enige hoofdprijs heeft bezorgd. Toch kan ook Advocaat niet voorkomen dat het Nederlands elftal op het EK 1992 niet verder komt dan de halve finale.

In de aanloop naar het WK 1994 in Amerika is Johan Cruijff de ideale kandidaat om Michels op te volgen, maar de KNVB en Neerlands beste voetballer aller tijden - op dat moment trainer van Barcelona - worden het niet eens. De voetbalbond verrast en zet Advocaat voor de groep.

Het wordt een enerverend WK. Nederland verliest in de kwarfinale van Brazilië, maar het toernooi wordt overschaduwd door grotere en kleinere relletjes. Het meest in het oog springende moment vindt voor het toernooi plaats. Ruud Gullit vertrekt uit Noordwijk omdat hij het niet eens is met de speelwijze van Advocaat. De vedette mist het WK.

2002-2004

De wissel. De derde periode van Advocaat bij Oranje gaat de boeken in als die van De Wissel. Nadat Oranje het WK van 2002 heeft gemist, plaats Advocaat zich voor het EK 2004 in Portugal. Het Nederlands elftal bestaat uit een mooie mengelmoes van ervaren krachten (Edwin van der Sar, Jaap Stam en Phillip Cocu) en jonge talenten (Rafael van der Vaart, Wesley Sneijder en Arjen Robben).

Advocaat begint moeizaam. In de aanloop naar het toernooi wisselt hij van formatie (van 4-4-2 naar 4-3-3) en leeft hij in onmin met enkele spelers. De bondscoach is nukkig en bouwt een moeizame band met de pers op. De situatie komt tot ontploffen na het duel met Tsjechië. Nog binnen het uur wisselt Advocaat de ongrijpbare Robben. Oranje geeft de voorsprong weg (2-1) en verliest uiteindelijk met 3-2. Assistent Willem van Hanegem laat op een persconferentie weten dat hij niet Robben maar Andy van der Meijde had gewisseld en haalt fel uit naar Advocaat.

Het Nederlands elftal bereikt nog wel de halve finale waarin het verliest van Portugal (2-1), maar het toernooi wordt overschaduwd door de wissel. Advocaat stapt op en lijkt nooit meer terug te keren bij Oranje.

2016

Plots is hij daar weer. Advocaat wordt gepolst als assistent van Danny Blind. Hij zegt ja. De dan 68-jarige trainer wordt een mentor en moet Blind de fijne kneepjes van het vak bijbrengen. Het avontuur duurt precies drie oefenwedstrijden. Fenerbahçe belt en Dick is gevlogen.

De KNVB zegt not amused te zijn, maar de trainer zelf is zich van geen kwaad bewust. 'Ik snap dat de bondscoach teleurgesteld is', zegt Advocaat in gesprek met Voetbal International. 'Van Danny Blind kan ik dat heel goed begrijpen, maar van de rest niet.'

'Als je in je contract een clausule laat opnemen dat je weg mag als zich een kans voordoet, moet je niet raar staan te kijken dat je daarvan gebruik maakt als het dan eenmaal zo is. Iedereen was ervan op de hoogte, ook directeur Bert van Oostveen en technisch directeur Hans van Breukelen. Dus ik begrijp dan niet dat ze verrast zijn.'

• Meer over

• Nederland
• WK Kwalificatie Europa 2018 Russia