Juni 2012: Oranje faalt op EK, afscheid Bert Van Marwijk

Waar de voorbereidingen op het EK in Oekraïne en Polen in volle gang zijn, zitten ook de clubs niet stil. Nog voor de strijd om de Europese titel losbarst, vinden de eerste grote transfers plaats. Zo verkast Bas Dost naar de Bundesliga, waar de topscorer van de Eredivisie in VfL Wolfsburg een nieuwe club vindt.

Dirk Kuijt mag het trainingskamp van Oranje even verlaten om zijn handtekening onder een contract te zetten met Fenerbahçe, dat hem overneemt van Liverpool. Feyenoord hoopte de Katwijker te kunnen contracteren, maar legt het af tegen de Turken.

Ook Hedwiges Maduro wisselt van club: hij trekt binnen de Primera División van Valencia naar Sevilla. Bij de medische keuring komt een hartafwijking aan het licht, maar uiteindelijk gaat Maduro toch in Andalusië aan de slag. Het Nederlands elftal sluit de reeks oefenduels in aanloop naar het EK af met een overtuigende overwinning op Noord-Ierland. Al moet gezegd worden dat de ploeg van bondscoach Michael O'Neill de vriendschappelijke interland niet echt serieus lijkt te benaderen. De Noord-Ieren komen als een groep toeristen naar Amsterdam en lijken niet erg van slag na de ruime nederlaag.

Opvallend is dat Robin van Persie een basisplaats heeft in de uitzwaaiwedstrijd en niet Klaas-Jan Huntelaar, die het rugnummer 9 heeft gekregen. Bondscoach Bert van Marwijk heeft zijn keuze gemaakt en ziet Van Persie één doelpunt voor zijn rekening nemen. Ibrahim Afellay, die praktisch het hele seizoen geblesseerd aan de kant heeft gestaan, blinkt uit met twee treffers. Waar Oranje twee jaar eerder voorafgaand aan het WK in zijn maag zat met de hamstringblessure van Arjen Robben, is nu Joris Mathijsen hoogst twijfelachtig voor de openingswedstrijd tegen Denemarken. De verdediger van Málaga kampt met een hamstringblessure, opgelopen in het oefenduel met Bulgarije (1-2). Vier dagen voor Nederland aan het EK start komt er slecht nieuws.

'De kans dat Joris Duitsland haalt is aanwezig', vertelt bondscoach Bert van Marwijk. 'Zaterdag tegen Denemarken lijkt niet te lukken. Daar heb ik in principe een streep door gezet. Mathijsen heeft meer tijd nodig dan we hoopten. De komende dagen beslissen we of hij bij de groep blijft of dat we een vervanger oproepen.' Mathijsen blijft uiteindelijk bij de Oranje-selectie voor het EK. Als verliezend WK-finalist is Nederland voorafgaand aan het EK een van de grote favorieten, maar in de Groep des Doods gaat het al mis tijdens de openingswedstrijd tegen Denemarken. De op papier minst sterke tegenstander verslaat Oranje tegen de verhoudingen in. Michael Krohn-Dehli, die in Nederland speelde voor Ajax, RKC Waalwijk en Sparta Rotterdam, maakt de enige treffer van de wedstrijd.

'We hebben ongelooflijk veel kansen gehad om te winnen', reageert bondscoach Bert van Marwijk na de wedstrijd 'Als je zoveel kansen krijgt, dan moet je er toch eentje maken. Je moet scoren om te winnen. En dan krijg je als klap op de vuurpijl een duizend procent penalty niet.' Voor Rafael van der Vaart, invaller tegen Denemarken, is de opdracht duidelijk. 'In 1988 begon Nederland ook zo, dus nu twee keer winnen.' Maar ook de tweede wedstrijd in Groep B levert een nederlaag op voor Nederland. Duitsland is in Kharkiv veel te sterk voor Oranje, maar wint slechts met 2-1. Mario Gomez scoort voor rust twee keer namens de oosterburen. Ruim een kwartier voor tijd redt Robin van Persie de eer namens de ploeg van bondscoach Bert van Marwijk, maar spannend wordt het desondanks niet meer.

De kansen op plaatsing voor de kwartfinale zijn aanzienlijk geslonken. Oranje moet met twee treffers verschil winnen van Portugal en hopen dat Duitsland wint van Denemarken. Van Marwijk blijft hoopvol. 'Ik kan me niet voorstellen dat men op dit niveau een wedstrijd zomaar laat lopen. We zullen tegen Portugal iets moeten verzinnen om met twee doelpunten verschil te winnen.' De opdracht is simpel voorafgaand aan het laatste groepsduel met Portugal: er moet met twee doelpunten gewonnen worden. In het Nederlands elftal worden twee wissels doorgevoerd. Aanvoerder Mark van Bommel en Ibrahim Afellay worden vervangen door Rafael van der Vaart en Klaas-Jan Huntelaar. In de elfde minuut schiet Van der Vaart Oranje op voorsprong en even is er hoop op een plek in de kwartfinale, maar ook de derde wedstrijd op het EK wordt verloren. Cristiano Ronaldo zorgt met twee doelpunten voor de 2-1 eindstand.

'Ik wist al langer dat het moeilijk zou zijn om de prestaties van twee jaar geleden op het WK te herhalen', reageert Bert van Marwijk. 'We hebben na het WK gekeken waar we ons konden verbeteren, maar er was geen aanwas. Dan doe je het met dezelfde groep en hoop je dat het ze het nog een keer kunnen flikken.' Over zijn eigen functioneren was de bondscoach van Oranje duidelijk. 'Ik heb zeker gefaald, want wij verliezen drie keer, maar ik ben nu vlak na deze wedstrijd nog niet bezig met mijn toekomst.' Zonder het Nederlands elftal gaat het EK gewoon verder en van 21 tot en met 24 juni staan de kwartfinales op het programma. Portugal is het eerste land dat zich plaatst voor de laatste vier. Tsjechië wordt verslagen door een rake kopbal van Cristiano Ronaldo. Ook Duitsland, net als Portugal een van de tegenstanders van Nederland in de groepsfase, bereikt de halve finales na een 4-2 overwinning op Griekenland.

De overige twee landen die strijden om een plek in de eindstrijd komen uit Groep C. Spanje is met 2-0 te sterk voor Frankrijk. Xabi Alonso neemt beide treffers voor zijn rekening namens de regerend Europees kampioen. Italië is het laatste land dat zich plaatst voor de halve finales. Een strafschoppenserie moet er aan te pas komen tegen Engeland, maar die wordt glansrijk gewonnen door La Squadra Azzurra. Ondanks het desastreus verlopen EK komt het besluit van bondscoach Bert van Marwijk om op te stappen heel onverwachts. Na vier jaar besluit hij zijn functie in te leveren. Het nieuws komt hard aan bij de Oranje-internationals. 'Heel erg jammer', reageert Wesley Sneijder. 'Hij heeft zelf de handdoek gegooid. Het is nu klaar. Maar ik had graag het EK nog met hem geëvalueerd. Er zijn de laatste dagen veel dingen geroepen in de media, maar dat hij zo snel zou besluiten om op te stappen, komt totaal onverwacht voor mij.'

'We hebben samen vier jaar heel goed gewerkt', vervolgt Sneijder. 'Twee jaar geleden was het nog heel goed, nu op het EK was het heel slecht. Maar ik ben ervan overtuigd dat hij op het EK alle energie in Oranje heeft gestoken. Hij heeft altijd heel positief om de groep heen bewogen. Het is niet gemakkelijk om bondscoach te zijn in Nederland. Als je dan ook nog zo veel kritiek krijgt na een slecht toernooi, dan begrijp ik dat je zo'n besluit kan nemen.' Op 27 juni is Spanje het eerste land dat zich verzekert van een plek in de eindstrijd van het EK. In Donetsk levert de halve finale tegen Portugal geen doelpunten op in 120 minuten voetbal, waardoor een strafschoppenserie de beslissing moet brengen. Namens de regerend Europees kampioen mist Xabi Alonso de eerste penalty, maar door missers van João Moutinho en Bruno Alves krijgen de Spanjaarden toch de kans om hun titel te verdedigen in Kiev.

Een dag later staan Duitland en Italië in Warschau tegenover elkaar en gelden de oosterburen als favoriet, maar het wordt de wedstrijd van Mario Balotelli. De flamboyante aanvaller van Manchester City krijgt het op zijn heupen, waardoor Italië na 36 minuten met 2-0 leidt. Duitsland doet pas in blessuretijd wat terug via Mesut Özil, maar daar blijft het ook bij. Italië mag samen met Spanje uitmaken wie zich vier jaar Europees kampioen mag noemen. Vitesse heeft een opvolger gevonden voor de naar Anderlecht vertrokken John van den Brom. De eerder dat jaar door PSV ontslagen Fred Rutten tekent in Arnhem een contract voor één seizoen. 'De ambitie van de club heeft mij laten tekenen', verklaart Rutten. 'Het is een mooi project. Een club met veel jonge jongens, die absoluut nog verder kunnen komen.'

'Ik denk dat het op mijn lijf is geschreven om hier te komen werken', vervolgt Rutten. Over een precieze doelstelling laat de trainer zich vooralsnog niet uit. 'Ik heb de eigenaar een paar beloftes gedaan, hij mij ook een paar. Laten we hopen dat we daar aan het einde van het seizoen in zijn geslaagd.' Samenstelling: Arjan van den IJssel

Alle gebruikte foto's op VI.nl zijn afkomstig van VI Images.