Wie is Marcel Keizer?

Waardering

Nog voordat Peter Bosz zijn eerste voet op Amsterdamse bodem zette, was zijn reputatie hem vooruitgesneld. Aanvallend, dominant voetbal, met de vijfsecondenregel als rode draad. Tijdens zijn eerste training, zijn eerste persmomenten en zijn eerste wedstrijden: het ging steeds maar weer over die vijfsecondenregel. Tijdens de moeizame openingsmaanden telden toeschouwers en media bij wedstrijden geregeld hardop mee als Ajax balverlies leed, om na vijf tellen een zoemer na te doen. De vijfsecondenregel doopten omstanders aanvankelijk met een tikkeltje cynisme om tot de vijfminutenregel, maar gedurende het seizoen verdween de scepsis en nam de lof toe. Voor een trainer, die Ajax zijn gezicht vol vermaak en amusement teruggaf.

Het lijkt erop dat je één of meerdere social media-scripts op VI.nl hebt uitgeschakeld. Daarom worden er geen social posts of liveblogs geladen. Wijzig hier je instellingen.

Marcel Keizer, zijn opvolger, heeft zo zijn eigen evangelie. Ook hij is, net als Bosz, groot fan van Josep Guardiola en probeert elementen van de Spaanse toptrainer in zijn eigen omgeving toe te passen. En ook hij heeft zijn eigen terminologie. Kijk niet raar op als de nieuwe trainer van Ajax in interviews opeens begint te praten over de hotzone en de scoringszone. Deze zones op het veld vormen de basis van de voetbalvisie van Keizer. Afgelopen seizoen probeerde hij de spelers op deze wijze handvatten te bieden voor aantrekkelijk en doelgericht spel. Kortgezegd stelt hij voor zijn spelers twee allesbepalende vlakken in het veld op, van waar hij het aanvalsspel wil dicteren (zie kader).

Het is een visie, die in Leeuwarden bij Cambuur gestalte kreeg. Samen met Arne Slot, komend seizoen assistent-trainer bij AZ, trok Keizer als technisch manager en trainer nauw op. Het tweetal kwam op basis van moderne ontwikkelingen tot een speelwijze, die is uitgewerkt in spelprincipes en voetbalmomenten. Behalve de zones is een ander voorbeeld daarvan het uitgangspunt dat zijn ploeg niet via de zijkanten, maar door de as zoveel mogelijk moet spelen. Of dat teruggetrokken voorzetten de voorkeur genieten boven hoge voorzetten. Keizer en Slot hebben zelfs een uitgebreide videobibliotheek samengesteld met beelden om richting spelers visueel te maken wat de bedoeling is.

Met zijn visie en opvattingen liep Keizer aanvankelijk nog tegen een muur op. Zo probeerde hij in zijn periode als hoofdtrainer in Leeuwarden zijn spelers te overtuigen van een dominant positiespel in de kleine ruimte in de as van het veld. De theorie klonk nog zo mooi, in de praktijk ging het mis. Voor de spelers van SC Cambuur blijkt dit in degradatienood een brug te ver. In Amsterdam merkt Keizer even later dat de kwaliteiten van de spelersgroep bepalend zijn om de visie tot uiting te brengen. In een paar maanden tijd maakt hij van Jong Ajax een swingend geheel. Zeker in de eerste seizoenshelft is het smullen voor de fans op De Toekomst. Waar voorganger Jaap Stam zijn ploeg veelal behoudend laat spelen, zoekt Keizer met zijn jeugdploeg snel de weg naar voren. Dynamisch positiespel wordt afgewisseld met agressieve pressing, wat leidt tot verschillende galavoorstellingen. Absolute hoogtepunten zijn de zevenklappers tegen Achilles ’29 (7-1) en FC Oss (7-0). Jong Ajax eindigt het seizoen op een knappe tweede plek en is met 93 doelpunten het meest scorende team in de Jupiler League. Het eisenpakket aan Bosz, amusement aan resultaat koppelen, weet Keizer ook bij de beloften tot uiting te brengen. Het levert zowel binnen als buiten Amsterdam veel waardering op. Toch zit er een keerzijde aan het spektakelvoetbal van Keizer. De tomeloze aanvalsdrang slaat soms door richting roekeloosheid. Niet zelden trekken zoveel spelers enthousiast naar voren, dat de organisatie ontbreekt op het moment van balverlies. Bij Jong Ajax levert dat in 38 wedstrijden liefst 54 tegendoelpunten op.

Lijn-Ajax

Na een jaar zaaien met een nieuwe speelstijl, een andere basisploeg en opvallende prestaties in Europa, moet komend seizoen het oogsten losbarsten in Amsterdam. Dus moet de opvolger van Bosz vooral doorgaan op de lijn die door hem is ingezet. Aanvallend voetbal koppelen aan resultaat, met een jong elftal waarin een mix van jeugdspelers en gerichte aankopen elkaar versterken. Het is de visie van de clubleiding, nauwlettend uitgezet door het veelbesproken Technisch Hart, waardoor de clubleiding consequent spreekt van de Lijn-Ajax en niet de Lijn-Bosz. Kortgezegd: een wisseling van het gezicht voor de groep moet geen hapering veroorzaken in het huidige proces.

Met de aanstelling van Keizer lijkt Ajax ook de rust binnen de club te laten terugkeren. Navraag in allerlei geledingen binnen de club levert een vrij uniek beeld op: Keizer behoort tot het zeldzame ras, dat nog geen vijanden heeft op De Toekomst. De vraag binnen Ajax is daarbij logisch hoe lang dit zo zal blijven als hij een nieuwe functie gaat bekleden. Toch zijn de eerste voortekenen hoopgevend om nieuwe botsingen te voorkomen. Keizer, al sinds zijn jeugd een goede vriend van Bergkamp, zal zich sneller naar de wensen van het technisch hart bewegen dan de eigenwijze Bosz.

Wat dat betreft heeft de coach uit Badhoevedorp een goede beurt gemaakt bij Jong Ajax. Keizer ging vanaf de eerste dag zonder morren akkoord met de duiventil bij zijn elftal. Moest de 33-jarige Heiko Westermann wedstrijdritme opdoen? Keizer stelde hem op. Verdient de zeventienjarige Noa Lang een beloning voor zijn goede spel in de A-junioren? Keizer liet hem invallen. Klagen deed Keizer eveneens niet als zijn beste spelers gedurende het seizoen doorschuiven naar het eerste elftal. Die houding valt in de smaak bij de Ajax-leiding.

Van Keizer wordt verwacht dat hij de eigen jeugd nog meer de kans gaat geven dan Bosz. Bij Jong Ajax heeft hij langdurig gewerkt met grote talenten als Matthijs de Ligt (17), Carel Eiting (19), Frenkie de Jong (20), Donny van de Beek (20), Abdelhak Nouri (20), Vacláv Cerny (19) en Justin Kluivert (18). Deze spelers moeten zich de komende jaren gaan manifesteren in de hoofdmacht. Aangezien Keizer eerder met hen gewerkt heeft en de kwaliteiten kent, zal hij mogelijk minder snel vragen om externe versterkingen, zoals het Technisch Hart ook graag ziet.

Voor Keizer is het daarnaast geen overbodige luxe dat hij de wegen bij Ajax goed kent. Hij is een volle neef van wijlen Piet Keizer, heeft de jeugdopleiding van de club doorlopen, vier duels in het eerste elftal gespeeld en stelt zich leergierig op. Op basis van een tip van Bergkamp heeft Keizer vorig jaar de kans gekregen bij Jong Ajax. Ook bij het eerste elftal zal hij kunnen rekenen op de steun van zijn ex-teamgenoot in de Ajax-jeugd, terwijl ook Hennie Spijkerman gewoon weer als assistent in de eerste selectie zal terugkeren. Wim Jonk, Orlando Trustfull en Peter Bosz zullen hem kunnen vertellen dat een goede band met Bergkamp en Spijkerman niet onbelangrijk is binnen het politieke mijnenveld in Amsterdam.

Krediet

Keizer als nieuwe trainer van Ajax? Voor veel mensen komt het als een grote verrassing. Het is pas dertien maanden geleden dat Keizer met SC Cambuur door een kansloze 6-2 nederlaag bij PSV uit de Eredivisie degradeerde. Een sterk voetbaljaar met een groep talenten later is hij plots eindverantwoordelijk bij Ajax. Daarmee nemen de Amsterdammers een groot risico. Van de ene op de andere dag verandert Keizer van een relatief onbekende trainer in de marge van het Nederlandse profvoetbal in de coach van de club die altijd in het centrum van de attentie staat.

Garanties dat Keizer kan functioneren onder de grote druk zijn er niet. Het was een afweging in de keuzes van de Ajax-clubleiding, waarbij van een geduchte externe concurrent geen sprake was. Aan elke kandidaat hingen nadelen, ze werden tegen elkaar weggestreept. Het is net als met het bondscoachschap, waarbij Dick Advocaat afgelopen week nog aangaf dat hij vijftiende keuze was: de trainers met de specifieke kwaliteiten om een topploeg leiding te geven liggen niet voor het oprapen. Dit wegstrepen liet het technisch hart van Ajax sowieso achterwege. In het afgelopen seizoen werd door de clubleiding meermalen verkondigd dat Keizer de natuurlijke opvolger van Bosz zou zijn. Niet wetende dat die opvatting eerder dan verwacht realiteit werd. Edwin van der Sar, Dennis Bergkamp en Saïd Ouaali hoefden dan ook niet na te denken en spraken direct hun vertrouwen uit in Keizer. Marc Overmars legde zijn oor nog te luister bij de raad van commissarissen, die ook een externe kandidaat van naam als optie wilden hebben. Daar wilde het Technische Hart niet aan, ze spraken met geen enkele andere kandidaat, en in het weekend was Overmars en ook de rvc overtuigd van de keuze voor Keizer.

Toch zal de druk er niet minder om zijn, zodra de bal gaat rollen. Ongeacht het verleden en de alternatieven, een trainer van Ajax hoort altijd te winnen. En dat ook nog eens met goed voetbal. De duels in de voorronde van de Champions League, eind juli, maken dat Keizer zich geen stroeve start kan permitteren. Vanaf de eerste wedstrijd zullen resultaten gehaald moeten worden, anders gaat het gezaag aan zijn stoelpoten snel beginnen. Deze dynamiek heeft Peter Bosz vorig jaar ervaren tijdens zijn moeizame begin als Ajax-coach. Vanwege zijn ervaring en eigenwijze karakter is Bosz stug doorgegaan op de ingeslagen weg, met een spectaculaire tweede seizoenshelft tot gevolg. Keizer zal heel sterk in zijn schoenen moeten staan om hetzelfde te bewerkstelligen. Niet in de laatste plaats omdat zijn krediet bij de buitenwereld beperkt zal zijn. Bij een paar nederlagen zal Keizer al snel neergezet worden als omhooggevallen trainer van Telstar en FC Emmen.

In tegenstelling tot zijn voorgangers bij Ajax kan Keizer niet terugvallen op zijn ervaring als trainer of speler op het allerhoogste niveau om een weg te vinden in de dagelijkse storm, niet alleen van de buitenwereld, maar ook binnen de club. Dat betekent dat hij in zeer korte tijd zal moeten uitvogelen welke weg voor hem het meest succesvol is, en hoe hij het beste het imago van zijn club en zichzelf kan verkopen.

Zoals Keizer ook binnen de technische staf zal moeten zoeken naar zijn rol. In zijn jaar bij Jong Ajax heeft hij zich vooral gepresenteerd als serieuze professional, met oog voor de persoonlijke benadering. Dit weet hij te combineren met bovengemiddelde interesse in tactiek en andere voetbaldetails. Met John Heitinga had hij een rechterhand die wanneer nodig zorgde voor wat relativering met een grap. Het duo zal elkaar nog dagelijks treffen op De Toekomst, maar niet samen frequent op het veld staan. Heitinga wordt komend seizoen op de A1 gezet. Aron Winter, die afgelopen seizoen het hoogste jeugdteam onder zijn hoede had, wordt doorgeschoven naar de technische staf van het eerste elftal. Daar zal hij Keizer samen met Spijkerman en Bergkamp bijstaan.

En zo komt er voorlopig een einde aan een roerige periode op trainersgebied. Vol trompetgeschal vertrokken Bosz en Krüzen uit Amsterdam, waarmee een stoelendans op gang kwam. Het resulteerde in de aanstelling van Marcel Keizer als belangrijkste trainer in de hoofdstad. Een trainer met de nodige vraagtekens, waar vanaf 29 juni de antwoorden op zullen volgen als Ajax aan de voorbereiding op het nieuwe seizoen begint.