Nog net geen 24 uur lang was Henk ten Cate bondscoach van Oranje, maar Hans van Breukelen, technisch directeur bij de KNVB, begon te twijfelen en zadelt het Nederlandse voetbal nu op met een probleem en de bond met imagoschade. Want wil Dick Advocaat nu nog wel? En wie moet het anders doen? VI zat op de eerste rij in Abu Dhabi en reconstrueert de soap.
Zaterdag 22 april
Henk ten Cate stuurt zijn Range Rover over de brede boulevards van Abu Dhabi richting The St. Regis, een vijfsterren hotel aan de Corniche, de acht kilometer lange strip langs de kustlijn, geflankeerd door de luxueuze beachclubs en beste restaurants. De trainer van Al Jazira heeft een afspraak met Hans van Breukelen technisch directeur van de KNVB. Op Tweede Paasdag was er het eerste contact geweest. Telefonisch vertelde Van Breukelen in Ten Cate een kandidaat te zien voor het bondscoachschap. Hij wilde dat graag komen toelichten in Abu Dhabi, als Ten Cate er tenminste voor open stond. De trainer wil wel. Hij is tegen ieders verwachting in bijna kampioen met Al Jazira, terwijl hij vorig seizoen de beker won. Toen Ten Cate kwam, stond de club voorlaatste. Nu is hij succesvol. Al Jazira wil hem graag langer houden, maar de coach voelt dat het tijd is naar huis te gaan. Hij is 62 en wil tijd doorbrengen met zijn familie. Het bondscoachschap is de ideale baan, en, voor Ten Cate belangrijker: het is vooral een hele eer.
Terwijl het buiten bijna veertig graden is, praten Van Breukelen en Ten Cate onder de verkoelende airco over voetbal. De td kent zijn beoogde coach niet goed, maar heeft wel zijn huiswerk gedaan. Na gesprekken met Marc Overmars, Martin van Geel, Marcel Brands en Max Huiberts, de technisch directeuren van Ajax, Feyenoord, PSV en AZ en een rondgang langs verschillende internationals zoals Wesley Sneijder, Arjen Robben en Kevin Strootman, heeft Van Breukelen over Ten Cate het beeld gekregen van een vakman, maar ook iemand die licht ontvlambaar kan reageren. Een straatvechter in trainingspak. Voor Ten Cate komt dat niet als een verrassing. Hij legt uit wie hij is en wat hem drijft en gaandeweg het gesprek dat al bijna vier uur duurt, ontstaat er een band tussen de twee.
Ten Cate stelt voor ’s avonds een hapje te gaan eten aan de Corniche, visrestaurants genoeg en het uitzicht is adembenemend. Van Breukelen en Ten Cate praten verder en niet meer alleen over voetbal. Alles passeert zo’n beetje de revue, politiek, sport, prive. Opnieuw zitten ze ruim vier uur bij elkaar en na afloop concludeert Ten Cate dat hij nog nooit zo’n goed gesprek heeft gevoerd. Dat Van Breukelen hem vertelt ook bij Dick Advocaat langs te gaan, doet daar niets aan af. Ten Cate voelt dat hij de nieuwe bondscoach van het Nederlands elftal zal gaan worden. Wel zegt hij niet te willen liegen als hem daarnaar wordt gevraagd. De twee zijn al een aantal keer gespot tijdens het diner, want Nederlanders genoeg in Abu Dhabi. Ten Cate wil geen valse start als hij straks wordt benoemd. Van Breukelen zegt het te begrijpen.
Zondag 23 april
Het is net zondag als Ten Cate Van Breukelen naar het vliegveld brengt. Hij pakt de Red Eye van 1.30 uur naar Istanbul voor het gesprek met Advocaat, die zich met zijn ploeg Fenerbahçe voorbereidt op de klassieker tegen Galatasaray. Ten Cate wenst de technisch directeur veel succes. Van Breukelen vraagt hem op zijn beurt over de inhoud van het gesprek niets naar buiten te brengen, Ten Cate zegt dat vanzelfsprekend te vinden. Ze schudden elkaar de hand en zeggen beiden, nogmaals, een zeer goed gevoel te hebben overgehouden aan het gesprek.
In Istanbul checkt Van Breukelen in bij het Wyndham, het hotel waar Advocaat een penthouse bewoont. ’s Avonds ziet hij Fenerbahçe spectaculair winnen bij Galatasaray. ’s Avonds praten ze uitgebreid over het bondscoachschap. Het is een ander gesprek. Van Breukelen kent Advocaat goed. Afgelopen zomer immers maakte de trainer gebruik van een clausule in zijn contract en verliet Oranje voor Fenerbahçe. Advocaat was net binnen. Danny Blind, toen de bondscoach en Van Breukelen zelf, hadden hun best moeten doen Advocaat aan boord te krijgen. Dat Dick toen koos voor de Turkse topclub, kwam hard aan, maar Van Breukelen kon niet anders dan Advocaat te laten gaan. Dat hij nu negen maanden later weer met hem aan tafel zit, doet hem weinig. Van Breukelen is een professional. Zijn eigen gevoel is niet belangrijk, hij wil de beste kandidaat als bondscoach. Net zoals Ten Cate ervaart ook Advocaat het gesprek als zeer prettig. De trainer van Fenerbahçe kan zich niet aan de indruk onttrekken dat híj de nieuwe bondscoach wordt van Oranje.
Terwijl Van Breukelen met Advocaat praat, is in Nederland het nieuws uitgelekt dat hij met Ten Cate gesproken heeft. De coach van Al Jazira ontkent niets, maar gaat inhoudelijk niet in op het onderhoud, precies zoals afgesproken. Dick Advocaat is voor commentaar on the record al helemaal niet te bereiken. Van Breukelen stapt tevreden op het vliegtuig terug naar Nederland. Dit is wat hij wil: twee kandidaten, allebei geschikt voor de functie. Hij moet nu een keuze maken.
Maandag 24 april
De stem van Henk ten Cate galmt over het veld van het Mohamed Bin Zayed Stadion in Abu Dhabi. Al Jazira bereidt zich voor op de Champions League-wedstrijd tegen Lekhwiya uit Qatar. De ploeg van Ten Cate is al uitgeschakeld en ziet het treffen vooral als een verplicht nummer voor de kampioenswedstrijd van zaterdag tegen Hatta SC, een kleine club uit een dorp in de bergen bij Dubai.
Ten Cate is na de training vriendelijk, maar kortaf. Hij wil tegen VI het liefste niets zeggen over zijn gesprek met Van Breukelen, maar laat wel los het inhoudelijk een goed onderhoud te hebben gevonden. Ook zegt hij zichzelf geschikt te vinden voor de job. ‘Ik denk dat ik het heel goed zal kunnen.’ Zijn assistent Piet Hamberg is spraakzamer, net zoals middenvelder Mbark Boussoufa. Zij prijzen Ten Cate als de trainer die Al Jazira heeft gereanimeerd. Het aanstaande kampioenschap is vooral zijn verdienste. Hamberg en Boussoufa kunnen zich goed voorstellen dat Van Breukelen Ten Cate wil hebben. Hamberg heeft het de td zelfs nog geadviseerd. Hij speelde ooit nog samen met Van Breukelen bij FC Utrecht, toen die als keeper net was doorgebroken.
Al Jazira verblijft de nacht voor de wedstrijd in het Dusit Thani hotel, vlak voor het stadion. Ten Cate zoekt snel zijn kamer op. Daar krijgt hij telefoon van Hans van Breukelen. Die vertelt hem dat hij zijn beslissing heeft genomen. Ten Cate wordt de nieuwe bondscoach. Op de vraag wie hij als assistent zou willen, noemt hij de naam van Fred Rutten. Van Breukelen reageert verrukt: Rutten stond ook op zijn lijst. Ten Cate en Van Breukelen filosoferen verder over Oranje. De trainer is blij en vereerd. Hij ziet kansen, praat over namen en systemen en zelfs al over het WK in Rusland, overtuigd als hij is dat hij Oranje aan de praat gaat krijgen. Bij het afscheid spreken ze af de volgende dag verder te praten.’
Dinsdag 25 april
In het Dusit Thani hotel zit Henk ten Cate aan zijn telefoon gekluisterd. Niet met Van Breukelen, overigens, het is de familie die belt. Zijn dochter staat op het punt te bevallen van zijn tweede kleinkind, een meisje. Tussendoor bereidt hij zich voor op het duel met Lekhwiya. Van Breukelen spreekt hij niet of nauwelijks. Als het aan Ten Cate ligt, maakt de td zijn benoeming vandaag nog bekend, maar hij wil Van Breukelen ook niet opjagen. Haast is er in principe ook niet. Ten Cate gaat er vanuit dat hij toch wel de nieuwe bondscoach wordt. Van Breukelen heeft hem dat mondeling en per sms bevestigd. Alles bij elkaar wordt het een mooie dag: een kleindochter erbij en het bondscoachschap van Oranje. En zaterdag kampioen. Een tegenvaller is er ook. Hoewel Fred Rutten Ten Cate zeer respecteert als trainer, ziet hij een rol als assistent niet zitten. Ten Cate betreurt het besluit, maar even goede vrienden. Een goede assistent vindt hij toch wel.
’s Avonds verliest Al Jazira van Lekhwiya (3-1) voor bij elkaar nog geen 150 toeschouwers. Ten Cate heeft op de persconferentie wat uit te leggen. Dit keer nemen de Arabieren de nederlaag voor lief, belangrijker vinden ze de toekomst van de trainer. Gaat hij nou naar Nederland of tekent hij bij. Ze weten hem te vertellen dat hij een vorstelijke salarisverhoging tegemoet kan zien. Ten Cate zegt dat hij alleen maar bezig is met het aanstaande kampioenschap. Zijn toekomst is een gespreksonderwerp voor later. Hij wil nu vooral naar huis. Tijdens de wedstrijd is zijn dochter bevallen, in het zelfde ziekenhuis als waar hij werd geboren, op de geboortedag van Johan Cruijff. Zo veel toeval, iets in Ten Cate zegt hem dat sommige dingen in het leven zijn voorbestemd.
Ten Cate rijdt als een trotse opa naar zijn penthouse, ook aan de Corniche. Onderweg krijgt hij telefoon, Hans van Breukelen. Ten Cate leeft in de veronderstelling dat de td belt om de laatste zaken door te spreken, maar Van Breukelen heeft een vervelende boodschap. Na de afzegging van Rutten, is hij gaan twijfelen of toch niet beter Dick Advocaat bondscoach moet worden van Oranje.
Ten Cate is verbijsterd. Nog geen 24 uur geleden was hij de beste voor de job, maar nu is Van Breukelen gedraaid. Hij bedankt meteen voor de eer, maar krijgt Van Breukelen een paar minuten later weer aan de lijn. Of hij op zijn besluit wil terugkomen, de strijd om de eer ligt nog helemaal open. Ten Cate weet niet goed wat te zeggen. Tussendoor belt de familie om hem bij te praten over zijn kleindochter, zijn mobiele telefoon spuugt continu berichten uit, variërend van babyfoto’s tot steunbetuigingen voor zijn kandidatuur bij de KNVB. Bijna nergens ter wereld zijn de wegen zo kaarsrecht als in Abu Dhabi, maar Ten Cate heeft de indruk dat hij in een rollercoaster zit. Hij besluit op dat moment zich niet langer kandidaat te stellen voor het bondscoachschap en belt Van Breukelen. Die is op zijn beurt teleurgesteld. Wil de trainer echt niet even wachten met die beslissing. Is het niet verstandig de emoties even te laten bezinken? Ten Cate is daartoe bereid. Hij zal erover nadenken en Van Breukelen later die avond terugbellen.
In zijn penthouse schenkt Ten Cate zichzelf een borrel in. Misschien dat dit wat rust geeft. Zijn mobiele telefoon blijft maar knipperen. Hij kan nog net zijn dochter feliciteren en de rest van de familie spreken. De geboorte van zijn tweede kleinkind plaatst alles wel in perspectief. Wat zou hij zich druk maken om iets wat in feite totaal onbelangrijk is? Hij wilde bondscoach worden en als Van Breukelen daarover ineens anders denkt, is dat zijn goed recht. Hijzelf is in ieder geval klaar met alle spelletjes en belt Van Breukelen. Ten Cate wil weten waarom de td van gedachte is veranderd, maar hij merkt aan Van Breukelen dat die zich niet lekker voelt. Alsof de td hem wel wil hebben, maar is teruggefloten door mensen binnen de KNVB die Advocaat steunen. Van Breukelen bevestigt nog maar eens dat hij gisteravond bondscoach was. Hij geeft toe dat de benoeming niet af hing van Rutten. Maar hij kan of wil niet zeggen waarom hij nu aan het twijfelen is geslagen. Ten Cate vertelt dat hij zijn beslissing zal gaan communiceren. Hij heeft intussen gewerkt aan een statement en leest dat voor. Van Breukelen vraagt hem opnieuw te wachten. Een dag, langer niet. Opnieuw zegt Ten Cate daarover na te denken. Hij zal snel terugbellen.
Woensdag 26 april
Door de ramen van zijn appartement valt het eerste streepje licht naar binnen. Het is al lang woensdag als Ten Cate voor de laatste keer belt met Van Breukelen. Zo verdergaan heeft geen zin. Stel dat de td zijn aanstelling er alsnog doorheen krijgt, wat is dan uiteindelijk het draagvlak. Ten Cate werkte bij Barcelona, Chelsea, Ajax en Panathinaikos. Grote clubs, moeilijke clubs. Hij kent het mechanisme als geen ander. Als hij bondscoach wordt, begint hij met een achterstand. Van Breukelen zegt niks. Ten Cate meent oprechte teleurstelling te horen in de stem van de td. Hij wenst Van Breukelen succes en zegt hem te respecteren als persoon. Het fijne gesprek dat ze samen hadden, blijft wat hem betreft recht overeind staan. Nog een keer vraagt Van Breukelen Ten Cate zijn beslissing te herroepen. Later stuurt hij er nog een sms’je achteraan, maar Ten Cate is er klaar mee.
Hij gaat naar zijn bed als de man die 24 uur officieus bondscoach is geweest, die keiharde toezegging van Hans van Breukelen heeft hij zwart op wit. Terwijl hij in slaap valt, breekt in Nederland de hel los. De KNVB en Hans van Breukelen hebben iets uit te leggen. Dick Advocaat is een gekwalificeerde trainer. Als hij de opvolger wordt van Danny Blind, kunnen daartegen hooguit morele bezwaren worden aangetekend. Los van de vraag of Advocaat zelf nog wel wil. En wie dan? Het Nederlandse voetbal staat er beroerd voor en de soap rond de aanstelling van de bondscoach bevestigt nog maar eens het beeld van de KNVB als een chaotische organisatie zonder leiding en structuur. Van Breukelen heeft zichzelf weer onder druk gezet. Wie bepaalt nou wie de nieuwe bondscoach wordt? Wie heeft de technisch directeur van de KNVB teruggefloten? De wanorde in Zeist neemt groteske vormen aan. Met welke verklaring de KNVB ook naar buiten komt, wie er ook wordt aangesteld; Hans van Breukelen zal nooit kunnen ontkennen dat op maandagavond 24 april Henk ten Cate bondscoach was van het Nederlands elftal.