Hoe Peter Bosz met Ajax een finale verloor (en het toch precies weer zo zou aanpakken)

Een voetbalwedstrijd bekijken door de ogen van Peter Bosz is een wonderlijke ervaring – je bekijkt dezelfde beelden, maar je ziet volstrekt verschillende dingen.

Scènes waarvan je denkt dat ze belangrijk zijn, vindt hij er niet zo toe doen.

Scènes die volstrekt onbelangrijk lijken, noemt hij cruciaal.

Dan stopt hij de video met een ferm tikje – pat! – op de spatiebalk, spoelt hij de scène terug met felle tikjes op het toetsenbord – tik-tik-tik-tik-tik-tik – en speelt hij de video weer af, soms twee of drie keer, telkens dichter bij het scherm komend, totdat hij zeker weet dat hij alle informatie die verstopt zat in die fracties van een seconde heeft gedestilleerd.

‘Dit zijn de details die beslissend zijn’, zegt hij dan.

Het zijn geen scènes die de voetbalprogramma’s halen. Goals, kansen, overtredingen – Bosz is er niet wezenlijk in geïnteresseerd. Dat is voor de media en de fans.

Zijn aandacht gaat vooral uit naar de situaties vóórdat een kans ontstaat. Of, vaker nog, situaties dáár weer voor, als een kans nog ver weg lijkt, maar als wel omstandigheden gecreëerd hadden kunnen worden die tot kansen leiden.

Kleine handelingen die wel en niet goed gaan, die deurtjes openen of sluiten naar nieuwe handelingen, waardoor volgens Bosz ‘een wedstrijd kan kantelen’.

Tenminste: als niet het ene, maar het andere was gebeurd.

Een post-mortem van de belangrijkste wedstrijd van een Nederlandse club in tijden

Op deze manier keken we - Correspondent-schrijver Michiel de Hoog, voetbalscout Nikos Overheul, en ik - met Bosz de Europa League-finale van 2017, tussen Ajax, door hem getraind, en Manchester United.

Het was de belangrijkste wedstrijd uit zijn carrière als trainer. Het was ook de belangrijkste wedstrijd van een Nederlandse club in tijden, en misschien wel de laatste keer ooit dat een Nederlandse club in de finale komt van een Europees toernooi. En het was een teleurstelling – Ajax verloor een saaie finale ogenschijnlijk kans- en machteloos.

Het was óók een wedstrijd die Bosz nog niet had teruggekeken. Normaal kijkt hij elk duel drie keer terug. Direct na afloop in de bus of in het vliegtuig, nog een keer ‘s nachts bij thuiskomst op de bank, en een keer de ochtend erna op de club: kijken, stoppen, schrijven, terugspoelen, stoppen, kijken, schrijven, et cetera.

Pas dan, als de hele wedstrijd scène voor scène is ontleed, trekt Bosz conclusies.

Na afloop van deze finale deed hij dat allemaal niet: het was Ajax’ laatste wedstrijd van dat seizoen en Bosz’ laatste wedstrijd als trainer van Ajax. Na de zomervakantie zou hij overstappen naar Borussia Dortmund: er viel niets meer te evalueren en te verbeteren.

En er was nog een reden waarom hij de wedstrijd niet had teruggekeken. Niet zozeer de 0-2 nederlaag zelf, maar vooral de manier waarop Ajax verloor. Bosz: ‘Het was een boutwedstrijd. Ik heb op de bank geen moment zitten genieten. Ik zag niet het Ajax dat in dat seizoen zo geweldig kon spelen. Daar ga ik dan niet nóg eens naar zitten kijken.’

Toch was dat precies wat wij graag wilden doen: deze historische finale door zijn ogen zien, scène voor scène, ook al zou hij er niet van genieten. We waren benieuwd naar het denk- en kijkproces van een toptrainer. Bovendien: de belangrijkste wedstrijd van een Nederlandse club in jaren verdient een zorgvuldig post-mortem.

Als (toen nog) werkloos trainer had hij wellicht tijd ons te woord te staan, zo hadden Michiel en ik onafhankelijk van elkaar bedacht. Bij een club worden trainers continu geleefd; tijd voor rustige interviews hebben ze niet. En dus trokken we naar Apeldoorn.

Een van de fracties van een seconde waarin de wedstrijd een andere afslag had kunnen nemen

De eerste tien minuten van Ajax-Manchester United zijn een parodie op topvoetbal - lange ballen, foute passes, chaos.

‘Dat zie je wel vaker. Alsof twee gladiatoren los worden gelaten en op elkaar inbeuken’, zegt Bosz. ‘Het is dan wachten tot de stofwolken zijn opgetrokken en de wedstrijd echt kan beginnen.’

Dat gebeurt in de tiende minuut. Er ontstaat iets van rust. En Bosz spot meteen iets dat beter had gekund.

10 minuten 1 seconde gespeeld: Ajax heeft balbezit, Matthijs de Ligt zoekt naar een afspeelmogelijkheid en passt uiteindelijk naar linksback Jairo Riedewald, die onder druk komt van Juan Mata, en de bal terugspeelt op De Ligt.

Pat! – Bosz stopt de video via de spatiebalk.

Bosz spoelt de video terug en speelt de scène af – tik-tik-tik-tik-pat - als een onderzoeker op plaats delict. Dan legt hij uit: op het moment dat De Ligt de bal speelt, staat Riedewald verkeerd ingedraaid, waardoor hij de bal met de buitenkant van zijn linkervoet moet aannemen.

Zo’n lichaamshouding, zo’n tikje, maakt dat echt zo veel uit?

Volgens Bosz wel.

‘Dan kunnen we verder’, zegt Bosz. ‘Dan ben je drie man kwijt, en kom je toe aan voetballen.’

‘Vooropgesteld: ik neem het [Riedewald] niet kwalijk’, zegt Bosz. ‘Het is maar één bal. Maar als je zo’n bal anders aanneemt [en naar Schöne passt], dan kunnen we op basis van voetbal de wedstrijd laten omslaan.’

Het is speltheorie op het voetbalveld. De Ajax-middenvelders worden voortdurend gevolgd door een menselijke schaduw in Manchester United-shirt. Om los te komen van die schaduwen, is Ajax afhankelijk van het benutten van de spaarzame momenten waarop de United-middenvelders uit positie staan. Daarom begint Bosz zo fanatiek op de spatiebalk te drukken. Riedewald laat de kans liggen om de bij Fellaini ontsnapte Schöne in te spelen.

Doe je dat twee keer goed, dan werkt dat door in de rest van de wedstrijd, denkt Bosz. ‘Dan schrikken zij: Hé, die gasten kunnen en durven écht te voetballen. Dan zetten zij minder druk, dan krijgen wij meer ruimte.’

Voetbal volgens José Mourinho: de nep-aanval als de beste verdediging

Vanaf dat moment, als de stofwolken zijn opgetrokken, voltrekt de wedstrijd zich volgens herkenbare patronen. Sterker: volgens voorspelde patronen. Manchester United speelde de finale precies zoals Ajax verwachtte. Dat was het werk van Tonny Bruins Slot.

Bruins Slot bespioneert voor Ajax de toekomstige tegenstanders. Zijn analyses zijn uitvoerig en gedetailleerd. ‘En ze klopten altijd’, zegt Bosz.

Bruins Slot had de opstelling van ‘United’ - wie er waar speelde - perfect voorspeld. Daarnaast deed hij twee prognoses over Uniteds tactiek. De eerste: United zou niet opbouwen van achteruit, maar in plaats daarvan lange ballen spelen naar de grote, Belgische middenvelder Marouane Fellaini.

De lange ballen op Fellaini waren minder een aanvals- dan een verdedigingsplan. Het doel ervan was het omzeilen van Ajax’ sterke punt - het afpakken van de bal op de helft van de tegenstander, terwijl die een aanval probeerde op te zetten. Daaruit schiep Ajax het hele seizoen kans na kans.

Hoe je dat voorkomt? Voor United-manager José Mourinho was dat geen moeilijke vraag. Probeer gewoon geen aanval op te bouwen – en peer de bal direct naar voren richting je sterkste kopper, die eventueel spits Marcus Rashford zou kunnen bereiken.

Verfijnd is het niet, functioneel wel. En het stelde Ajax voor een probleem: wat moest het doen tegen een van de beste koppers ter wereld?

Het voetbalbarbarisme dat niet werkte (en ook weer wel)

Eén mogelijkheid was om een van Ajax’ beste twee koppers tegen middenvelder Fellaini te laten strijden: Davinson Sánchez of De Ligt.

Dat had een voordeel – het gevaar Fellaini zou erdoor worden ingedamd – maar ook een nadeel. Want als Fellaini het kopduel toch zou winnen van Sánchez of De Ligt, zou Uniteds snelle spits Rashford in een sprintduel komen met de ene centrale verdediger die Ajax dan over zou hebben.

Dat zou te gevaarlijk zijn, vond Bosz. Dus koos hij voor iets anders.

Kopduels winnen, dat mocht Fellaini van Bosz best. Dat was nauwelijks te voorkomen, maar bovenal geen ramp, zolang hij maar flink werd gestoord. Dan is het zelfs voor iemand als Fellaini lastig een bal richting te geven en – in jargon – ‘speelklaar’ neer te leggen voor een ploeggenoot.

Wat absoluut niet mocht gebeuren van Bosz: dat Fellaini de bal op de borst zou aannemen – gecontroleerd dus – en daardoor een inkomende ploeggenoot nauwkeurig zou kunnen aanspelen. Want die kon dan een gevaar worden.

Bruins Slots voorspelling van Uniteds tactiek bleek adembenemend precies. Van de eerste tot en met de laatste minuut speelden de doelman en verdedigers van de Engelsen de bal naar Fellaini. Van de 25 passes die United-keeper Sergio Romero dat duel verstuurde, was er geen enkele kort.

Om zijn afkeer te benadrukken, tikt Bosz op een zeker moment op de spatiebalk van de laptop, om het beeld stil te zetten. ‘Drie keer raden wat hij [Sergio Romero] met deze bal gaat doen’, zegt hij dan, spottend.

En ja hoor, weer een lange haal richting Fellaini – in de ogen van Bosz voetbalbarbarisme. En Fellaini wint liefst veertien kopduels. Eentje daarvan leidt, via nog twee kopduels, tot de corner waaruit United na rust de 2-0 maakt. Maar of dat een verdienste van de tactiek is?

Verder ontstaat er geen gevaar uit het barbarisme: gedisciplineerd springt er altijd wel een Ajacied, meestal Lasse Schöne, tegen Fellaini aan, zodat hij nauwelijks richting kan geven aan zijn kopballen. Bovendien staan er tal van Ajacieden in de buurt, om de van Fellaini’s hoofd afkomstige bal te veroveren. ‘Klein maken’, noemt Bosz dat in jargon.

Pas in de 54ste minuut lukt het Fellaini voor het eerst een bal op zijn borst aan te nemen – maar ook dan levert dat Ajax geen serieuze problemen op.

Kortom: Ajax had – anders dan voetbalanalisten achteraf zeiden – verdedigend nauwelijks last van Fellaini. Maar toch had United succes met de lange bal: door amper een aanval op te bouwen, kon Ajax zijn grote wapen, het vroeg verstoren van zo’n opbouw, niet in stelling brengen.

Sterker: Ajax, dat seizoen een machine voor het scheppen van kansen, vormde zelf tot twintig seconden voor het eind van de wedstrijd nauwelijks een gevaar voor United.

En dat kwam door een tweede tactisch plan van de ploeg van Mourinho, dat Tonny Bruins Slot ook weer correct had voorspeld.

Voetbalsadisme à la José Mourinho: geef Davinson Sánchez de bal en laat hem lijden

Ajax-Manchester United was de Europa League-finale van 2017. Maar Ajax-Manchester United was ook, met wat fantasie, iets anders: een sadistische film met Davinson Sánchez in de lijdende hoofdrol.

Dat zit zo.

De tweede voorspelling van Tonny Bruins Slot – aldus Bosz – was dat Manchester United de bal grotendeels aan Ajax zou gunnen. En dat het – meer specifiek – de bal zou opdringen aan Ajax’ Colombiaanse verdediger.

De methode die het daarvoor hanteerde, was simpel. Elke keer als Ajax een aanval opzette, stond United-spits Marcus Rashford bij Matthijs de Ligt, die daardoor niet aanspeelbaar was. Doordat de weg naar De Ligt afgesloten was, kwam de bal vrijwel automatisch terecht bij Sánchez – een relatief zwakke passer.

Nieuws was dat niet. In één opzicht was Sánchez een ideale verdediger voor een Peter Bosz-ploeg: hij is snel. Bosz’ ploegen hebben veel balbezit op de helft van de tegenstander. Daardoor ontstaat er veel ruimte achter de verdediging. Sánchez is daarvoor het perfecte tegengif: met zijn snelheid kan Sánchez counters onschadelijk maken.

Wat hij niet zo goed kan, is zelf iets met de bal doen. Lange ballen met de wreef, dat doet hij redelijk. Maar middellange passes, met de binnenkant van zijn voet, diagonaal, precies gericht, in drukke zones op het veld – de passes die Bosz’ teams nodig hebben – daar heeft Sánchez moeite mee.

Niet dat Sánchez er niet op trainde. Vrijwel dagelijks was hij voor of na de training bezig met een simpele oefening die Bosz hem had gegeven. Hij gaf harde, vlakke passes, richting een klein vak. Daarin stond zijn maatje, de aanvaller Mateo Cassierra, die trainde op het speelklaar neerleggen van zulke passes. Was de pass niet vlak of buiten het vak, won Cassierra een punt. Controleerde Cassierra de bal slecht, had Sánchez een punt.

Maar ondanks alle oefening bleven zulke passes geen sterk punt van Sánchez. En José Mourinho wist dat uiteraard. Mourinho’s carrière valt, ietwat kort door de bocht, samen te vatten als serieel opportunisme. Zoek minutieus naar de relatieve zwakte van de tegenstander – hoe minuscuul ook – en pas daar je strijdplan op aan.

In dit geval: geef Davinson Sánchez alle ruimte om zijn zwakte te tonen. Anticipeer op slechte passes. Sla toe.

Hoe Davy Klaassen met zijn lichaamshouding Sánchez had moeten sturen

De eerste twintig minuten van de wedstrijd legt Mourinho het pijnlijk bloot: Davinson Sánchez is heel goed in voetbal – maar niet zo goed in het gedeelte waar hij zelf de bal heeft.

Telkens krijgt Sánchez alle tijd iets met de bal te doen, zelden lukt het hem de bal naar voren te spelen conform Bosz’ aanvalsmodel – naar de aanvallende middenvelders Hakim Ziyech of Klaassen, of naar spits Kasper Dolberg, die de bal dan voor hen speelklaar legt.

Bosz zat op de bank te balen. Met elke foute pass zag hij het zelfvertrouwen van Sánchez dalen. ‘Dit is niet Sánchez’ kwaliteit. Dit neem ik hem niet kwalijk. Wij moeten hem meer opties geven om de bal kwijt te kunnen.’

Maar hoe?

Bij 22 minuten, 46 seconden, ‘gunden’ de wrede Engelsen Sánchez weer eens de bal. Je voelt de stress als hij de helft van United indribbelt: Waar moet ik heen met de bal? Uiteindelijk passt hij hem recht in de voeten van tegenstander Henrikh Mkhitaryan.

Bosz zet het beeld stil – pat, tik-tik-tik-tik-tik-tik, pat, tik-tik-tik-tik-tik-tik – en analyseert de situatie. Zijn blik richt zich niet op Sánchez, zoals vaker is de man met de bal in Bosz’ ogen niet degene die bepaalt wat er gebeurt. Hij wijst op middenvelder Davy Klaassen. Hoe is zijn lichaamshouding?

In deze situatie had Sánchez de bal op spits Dolberg moeten spelen, zegt Bosz. Wat dat te maken heeft met Klaassen?

Klaassen had dat met zijn lichaamstaal duidelijk kunnen maken aan Sánchez. Hij had zo moeten staan dat hij de bal van Dolberg kon ontvangen, nadat Dolberg de bal van Sánchez had gekregen – een stap verder moeten denken dus. (Hij was, in jargon, de derde man.)

Dat is wat had moeten gebeuren. In werkelijkheid gebeurde iets anders. Nu stond Klaassen zo ingedraaid dat hij aanspeelbaar was voor Sánchez. En dat gaf Sánchez ruimte voor twijfel. Twijfel die leidde tot een verkeerde pass.

Als Klaassen zich aanspeelbaar had gemaakt voor Dolberg, door zijn lichaam naar voren te draaien, had hij als het ware Sánchez kunnen aansturen de bal naar Dolberg te spelen.

‘Dit gaat misschien wat ver’, zegt Bosz, onze gedachten feilloos lezend. ‘Maar dit zijn wel de details waar het om gaat.’

Ajax creëerde niets. United ook niet, maar maakte wel twee doelpunten

Het grootste deel van de wedstrijd vertoonde dit beeld: United neutraliseerde de aanvallende bedoelingen van Ajax, met de lange ballen op de grote, sterke kopper Fellaini en het sadisme jegens Sánchez. En Ajax neutraliseerde de quasi-aanvallende intenties van United door Fellaini te bestrijden.

Het resultaat: een wedstrijd die voelt als een patstelling van negentig minuten plus extra tijd.

Die patstelling wordt uiteindelijk doorbroken door twee ‘schijtgoals’, om de woorden van Bosz te gebruiken. Niet via een lange bal op Fellaini, niet na een counter na balverlies van Sánchez, maar… ja, waaruit eigenlijk?

Mourinho zou vermoedelijk zeggen dat dit nu precies de bedoeling is – voorkom fouten, speel gedisciplineerd, en profiteer van de toevalligheden die elke wedstrijd ontstaan.

Voor Bosz – die van nature niet wil reageren op wat er gebeurt, maar wil bepalen wat er gebeurt – komen de goals uit het niets.

In de achttiende minuut neemt Jairo Riedewald een inworp. De bal glipt uit zijn handen. Daarna ontstaat er een kettingreactie, die leidt tot het eerste doelpunt van United. Bosz patst en tikt en patst en tik-tik-tik-tikt, maar een serieus voetbalmisdrijf van een van zijn spelers kan hij niet ontwaren.

Bosz ziet vooral een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Met als negatieve climax een schot van Paul Pogba dat naast zou zijn gegaan, maar zo door Sánchez van richting wordt veranderd dat Andre Onana kansloos is.

‘Wat een schijtgoal.’

Vlak na rust valt de tweede United-treffer. Een halve omhaal van Henrikh Mkhitaryan uit een corner. ‘Hoe verzin je het?’, brengt Bosz uit als hij de herhaling ziet. ‘Mkhitaryan staat vol in de dekking, maar hij is gewoon assertiever dan Joël Veltman.’

Maar iets echt verwijtbaars, een schending van afspraken door zijn spelers, nee, dat ziet hij niet.

Daarna gebeurt weinig meer wat van belang is voor de uitkomst. Vlak voor tijd krijgt Ajax zijn enige échte kans van de wedstrijd met de doelpoging van David Neres, maar zelfs als de Braziliaan gescoord had, was het niet meer spannend geworden.

Het Plan B dat Bosz niet had…

Na de overwinning kon winnend coach José Mourinho het niet laten te sneren naar Bosz en andere proponenten van aanvallend balbezitvoetbal.

‘Er zijn heel veel poëten in het voetbal’, zei de Portugees, ‘maar die poëten winnen niet veel titels. We wisten dat we beter zijn dan zij en wij maakten gebruik van hun zwakheden.’

Het lijkt erop dat je één of meerdere social media-scripts op VI.nl hebt uitgeschakeld. Daarom worden er geen social posts of liveblogs geladen. Wijzig hier je instellingen.

De quote bepaalt het verhaal dat over de finale ontstaat: het naïeve, hyperaanvallende Ajax dat zich slecht had voorbereid en weigerde zich aan te passen, waardoor het in de door Manchester United en de sluwe Mourinho gezette val trapte.

Slecht voorbereid was Bosz echter niet. Zo was de tactiek van United om de lange bal naar Fellaini te spelen voorspeld, en Ajax had er zelfs op getraind. Maar had de ploeg dan niet anders kunnen spelen? Bijvoorbeeld door wat te husselen in de opstelling? Dat kan soms helpen om een patstelling te doorbreken.

Maar zo’n Plan B was er niet.

Het humeur van Peter Bosz betrekt als we het gesprek die kant op proberen te duwen. De wenkbrauwen gaan naar beneden. De lach is even weg. Geen enthousiast tik-tik-tik, pat-pat-pat door scènes in wedstrijden, maar korte en afgemeten antwoorden.

‘Naïef? Daar moet ik om lachen.’

‘Het gaat erom dat je Plan A goed uitvoert. Zó zijn we in de finale gekomen.’

‘Wat had dat Plan B dan moeten zijn? De lange bal spelen? Dat had geen enkele zin tegen Manchester United.’

...maar wel had willen hebben

En toch had Bosz graag een Plan B willen hebben. Dat was althans zijn ambitie toen hij in de zomer van 2016 bij Ajax begon: hij wilde dat de ploeg twee systemen zou beheersen. Voor het geval dat.

Bij de club die hij voor Ajax trainde, Maccabi Tel Aviv, ervoer Bosz hoe leuk het kan zijn om tactisch te variëren. ‘Jordi Cruijff [destijds technisch directeur van Maccabi] moedigde me aan in verschillende formaties te spelen. Zo hebben we een aantal keer in de rust wedstrijden kunnen kantelen.’

Bij Ajax probeert hij daarom in de voorbereiding eveneens verschillende systemen in te slijpen. ‘Geen Plan B zoals veel mensen dat voorstellen – totaal iets anders doen dan waar je goed in bent – maar dezelfde principes toepassen in een ander systeem.’

In de Champions’ League-uitwedstrijd tegen PAOK Saloniki, in augustus 2016, probeert hij het. In plaats van de 4-3-3-huisstijl van Ajax speelt hij met drie centrale verdedigers, twee defensieve middenvelders, en zonder klassieke buitenspelers.

Een echt Plan B dus, en Ajax wint weliswaar met 2-1, maar het gaat zó moeizaam dat dit Plan B voorlopig de ijskast in gaat. Dat komt ook doordat Bosz’ Plan A nauwelijks werkt. Ajax wordt uitgeschakeld in de play-offs van de Champions League en loopt in de competitie een achterstand op. De kritiek in de media zwelt aan.

En dan, eind september 2016, vindt Bosz zijn gedroomde elftal en Plan A. De ploeg gaat draaien. Maar tijd om te werken aan een tweede systeem is er daarna nauwelijks meer. Ajax krijgt dat seizoen 56 officiële wedstrijden voor de kiezen. ‘Vaak speelden we op donderdag in de Europa League. Dan staat vrijdag in het teken van rust en herstel. Dan heb je zaterdag effectief één tactische training en speel je zondag weer in de Eredivisie. Maandag is dan een hersteldag.’

‘Stel dat je in Europa daarna uit moet, dan moet je op woensdagavond daar in het stadion trainen en voor die tijd al die kant op reizen. Dat betekent dat je in een week vaak maar twee fatsoenlijke trainingen hebt. Die benut je om de speelwijze [Plan A] door te ontwikkelen en specifieke accenten aan te stippen met het oog op de [aanstaande] tegenstander. Meer is niet mogelijk.’

Had een Plan B een middel kunnen zijn om het noodlot in de finale af te wenden?

Niet volgens Bosz. Dezelfde Bosz die aan het begin van het seizoen de intentie had in verschillende formaties te spelen, claimt nu dat dit tegen Manchester United niet geholpen had.

‘We hebben die finale gehaald dankzij onze manier van spelen. De reden dat we verloren hebben, is vooral dat we die speelstijl tegen United niet zo goed uitgevoerd hebben als we kunnen.’

Een trainerscliché dat opeens begrijpelijk klinkt

Voorafgaand aan de vier uur lange sessie waarin we de finale hebben teruggekeken, was die uitspraak overgekomen als een dooddoener. Maar inmiddels begrijpen we wat trainers als Bosz daarmee bedoelen: een aaneenschakeling van details die als geheel grote gevolgen hebben. Details die Bosz – tik, tik, tik, pat – geduldig heeft toegelicht.

Jairo Riedewald die nét niet goed gedraaid staat om vooruit te kunnen spelen. Davy Klaassen die zich niet zo positioneert dat hij met zijn lichaamstaal aan de worstelende Davinson Sánchez vertelt wat hij moet doen: Kasper Dolberg diagonaal inspelen. Een schot van Paul Pogba dat naast zou zijn gevlogen, maar van richting veranderd wordt, en de 1-0 oplevert – waarna United alleen nog maar verdedigde.

Soms is er geen groter verhaal, geen makkelijk zwart-witnarratief, geen sweeping statement om een wedstrijd te verklaren of de verliezende coach te bekritiseren.

‘Het was kansloos’, zegt Bosz. ‘Maar niet omdat we zijn weggespeeld. Het was kansloos omdat we geen kansen creëerden.’ Voorafgaand aan de uitgebreide analyse dacht hij dat veel spelers hun niveau niet hadden gehaald in de finale. 'Maar nu ik deze hele wedstrijd heb gekeken: ik heb mijn spelers tekort gedaan.’

‘We creëerden te weinig, maar niet omdat we overspeeld zijn. (Stilte.) Zegt deze dichter. (...) Maar we hadden deze finale nooit mogen verliezen. En ook niet hoeven verliezen. We hadden hem kunnen winnen. Ik zie dat er mogelijkheden zijn geweest. Alleen omdat je geen kans gecreëerd hebt, is dat moeilijk voor te stellen.’

Met dank aan Nikos Overheul.