Lang was hij beter in rood dan in Oranje, maar sinds de komst van Ronald Koeman en de doorbraak van Frenkie de Jong drukt Georginio Wijnaldum steeds meer zijn stempel op het spel van het Nederlands elftal. ‘In de top wordt veel gerouleerd, maar ik speel alle belangrijke wedstrijden. Dat maakt me trots.’
Nederland heeft zich geplaatst voor het finaletoernooi van de Nations League. Wanneer kreeg jij voor het eerst het idee: Oranje telt weer mee?
‘Tijdens de tweede helft tegen Frankrijk in het Stade de France, ons eerste duel in de Nations League. Een jaar eerder hadden we daar kansloos met 4-0 verloren en misten we de play-offs om WK-kwalificatie, nadat we ook al niet aanwezig waren geweest bij het EK in 2016. Dat alles zorgde ervoor dat die Franse spelers dachten dat het zonder al te veel inspanningen ook wel zou gaan lukken. Totdat wij na de rust ineens beter gingen spelen dan zij en we ze terugdrongen. Frenkie de Jong speelde gewoon zoals hij altijd doet en je zag die Fransen kijken, zo van: Wat is dit nou? Toen we ook nog kansen kregen en de gelijkmaker binnenschoten, begonnen ze zich anders te gedragen. Ineens waren ze niet meer zo aanwezig. Op dat moment wist en voelde ik dat we respect hadden teruggewonnen, ook al verloren we nog door die late goal van Olivier Giroud. Maar daarna was het tegen Duitsland al veel beter en wonnen we met 3-0. Misschien wat geflatteerd, maar tóch. En van het duel met die Fransen in De Kuip, daarvan heb ik echt genoten.’
Jij lijkt dezelfde ontwikkeling door te maken als het Nederlands elftal, want voor jou gold lang de vraag: waarom is Wijnaldum beter bij Liverpool dan in Oranje?
‘Omdat ik nu in een andere rol speel. In het 5-3-2-systeem had ik een controlerende taak naast Kevin Strootman. Op zich geen probleem, maar dan ben je wel afhankelijk van wat er om je heen gebeurt. Die speelwijze is trouwens helemaal niet verkeerd, hoor, integendeel. Het WK in Brazilië heeft uitgewezen dat je er als ploeg heel succesvol mee kunt zijn. Met een beetje schuiven is het ook zo 3-4-3, dat staat al een stuk aanvallender. Probleem is alleen dat je in principe heel dicht op je eigen helft verdedigt en dat de ruimtes er voorin wel liggen, maar dat je er niet altijd heel snel kunt komen. Nu spelen we met drie middenvelders, van wie één controleur en twee in een aanvallender rol. Dat past mij veel beter, terwijl Frenkie de Jong ervoor zorgt dat we als ploeg ook beter spelen.’
Hoe?
‘Met zijn dribbels zorgt hij altijd voor een goede aansluiting van verdediging naar middenveld en van middenveld naar aanval. Hij is altijd in staat ruimte te creëren doordat-ie a) altijd aanspeelbaar is en b) met zijn acties zorgt voor overtalsituaties: hij dwingt tegenstanders tot kiezen, ze moeten uit positie komen, iemand loslaten, wat dan automatisch ruimte of een vrije man bij ons oplevert. Daardoor is het voor mij ook makkelijker voetballen. Ik ben iemand die van nature graag in beweging is. Door Frenkie kan ik in balbezit veel meer naar voren spelen, zodat ik in bepaalde situaties ook dichter bij het doel van de tegenstander sta. Die goals tegen Duitsland en Frankrijk zijn daarvan mooie voorbeelden. Ik kán er nu op tijd zijn, terwijl me dat eerder veel meer moeite kostte, omdat ik controlerend speelde. Ik denk ook dat dit mijn beste positie is.’
Niet de minste trainers denken er toch anders over.
‘Vooropgesteld: ik ben vooral een teamspeler, hè. Dus waar de trainer me nodig heeft, daar speel ik. Maar het is inderdaad opvallend dat ik al een tijd in een rol speel waarvan ik zelf nooit het idee had dat trainers me daarvoor zouden gaan gebruiken. Danny Blind was de eerste die zag dat ik in een controlerende rol kon spelen, maar Louis van Gaal was voor het WK in Brazilië niet overtuigd. “Ik twijfel of je dat wel kan, Gini”, zei hij. Toch wist Blind hem te overtuigen en kwam ik er daadwerkelijk te spelen. Toen Liverpool me overnam van Newcastle United, zei Jürgen Klopp meteen dat hij in mij ook veel meer zag dan alleen een aanvallende middenvelder. Hij wilde die kwaliteiten verder gaan ontwikkelen. Ik dacht alleen maar: Hij ook al? Je zou bijna denken dat je kwaliteiten echt bezit als drie trainers die in je zien. Oké, dan: het zit ook in me, alleen wil je als speler voetballen op de plek waar jij denkt dat je het best tot je recht komt.’
Controleren spelen voelde lang tegennatuurlijk?
‘Eerlijk gezegd was dat wel lang het geval, ja. Je moet zo gedisciplineerd kunnen zijn, in balbezit en bij balverlies. Waar sta je ten opzichte van je tegenstander? Hoe zijn de onderlinge afstanden? In balbezitmoet je zuinig zijn, direct spelen, geen onnodige risico’s nemen. Dat klinkt niet spannend, maar door zo te spelen en er later mijn individuele kwaliteiten aan toe te voegen, kan ik wel beslissend zijn. Bij Liverpool vragen ze dat ook echt van me. Dit seizoen speel ik voor het eerst langere tijd in die controlerende rol. Jordan Henderson kwam laat terug van het WK, Fabinho zat nog in zijn gewenningsfase, dus de trainer deed een beroep op me en nog steeds. Ik moet zeggen dat ik het elke keer weer beter invul. Het voetbal verandert ook zo snel. Ooit wilde ik alleen op 10 spelen, maar welke ploegen doen dat nog tegenwoordig? Intussen ben ik ook allang geen buitenspeler meer, zo ziet geen mens me nog. Ik wil er maar mee zeggen dat posities ook veranderen.’
‘Louis van Gaal was voor het WK in Brazilië niet overtuigd. “Ik twijfel of je dat wel kan, Gini”, zei hij’
The Story of Your Life?
‘Rechtsbuiten, aanvallende middenvelder, nummer 10... Ik heb overal gespeeld, ja. Maar nu voel ik me gewoon middenvelder, een multifunctionele middenvelder. Daar ben ik trots op. Het is toch de linie waar ik het liefst speel en ik me nog steeds ontwikkel. Ik wil invloed kunnen uitoefenen op het spel van de ploeg en dat kan als middenvelder, de ene keer als controleur en de wedstrijd erna aanvallend. Kijk naar Frenkie de Jong, hij maakt die positie wel aantrekkelijk.’
De beste barometer voor een kwaliteitsanalyse van spelers, zijn spelers zelf. Hoe goed is Frenkie de Jong daadwerkelijk?
‘Zó goed en bijzonder dat je in Nederland niemand hoort zeuren dat-ie sneller moet spelen als hij aan een dribbel begint.Ik vind dat bijzonder, want Nederland is toch ook een afleerland. Ik weet het, de bal is altijd sneller, maar soms moet je spelers laten dribbelen om juist verschil te maken. Nu krijgen jonge spelers te horen dat ze hun actie te ver doorvoeren, terwijl ik denk: Nee, laat ze die juist verder ontwikkelen! Waarom denk je dat we in staat waren die stugge Franse ploeg toch geregeld uit elkaar te spelen? Dat heeft gewoon te maken met de balvaardigheid van de Nederlandse spelers. Als je dat hebt in je ploeg, dat is een zegen, hoor.’
‘Frenkie de Jong is zó goed, dat je niemand in Nederland hoort zeuren dat-ie sneller moet spelen als hij aan een dribbel begint. Ik vind dat wel bijzonder, want Nederland is toch ook een afleerland’
Is jou dan veel afgeleerd?
‘Ik had de mazzel dat ik Fred Rutten als trainer kreeg. Bij Feyenoord hoorde ik wel steeds vaker: “Gini, je loopt te veel met de bal”, maar van Fred móést het juist. Het ging er alleen om dat ik het deed op de goede momenten en plekken op het veld. Vaak gingen we samen zitten, Fred en ik. Had-ie zo’n klein Philips-videorecordertje en een afstandsbediening bij de hand. In een schriftje had Fred dan de momenten genoteerd en de minuten. Zo gingen we de wedstrijd door. Waarom maakte ik daar geen actie en daar wel? Momenten leren herkennen, daar ging het om. Zo was-ie altijd bezig, steeds maar hameren op details. Heb ik heel veel van geleerd. Bij Vitesse liep in die tijd een buitenspeler, Giorgi Chanturia. Fred had gezien dat hij verdedigers gebruikte om zelf meer snelheid te krijgen. In balbezit kruiste hij dan voor zijn verdediger langs en in plaats van dat hij zich sterk maakte, ontspande hij juist, was hij heel los, zodat-ie de energie van de back gebruikte. Die duwde hem als het ware vooruit. Zulke dingen probeer je dan zelf ook en op die manier kom je tot een eigen speelstijl.’
Het is wel opvallend, je bent een coaches pet, dat wil zeggen: trainers werken graag met jou, of het nou Rutten is, Van Gaal, Blind, Klopp of nu Ronald Koeman bij wie je ook nooit ter discussie hebt gestaan.
‘Maar dat is andersom ook zo. Waar het aan ligt… Ik weet het niet. Trainers kijken natuurlijk verschillendnaar spelers. Sommigen hebben graag voetballers die geen balverlies lijden, anderen houden gewoon van een bepaald type speler. Ik heb misschien geluk dat ik vaak in die categorieën val, want ik voel eigenlijk altijd steun van trainers. Toen ik scoorde op het WK tegen Brazilië, die wedstrijd om het brons, was Louis van Gaal echt heel blij voor me. We hadden eerder een gesprek gehad. Hij vroeg: “Gini, heb je wel zin in die wedstrijd?” De teleurstelling was natuurlijk groot, nadat we de halve finale na penalty’s hadden verloren van Argentinië. Ik moest uitleggen waarom ik graag wilde spelen. Omdat het een WK is, ik zeven maanden eruit ben geweest en ik altijd wil spelen, trainer, zei ik. Dat vond hij mooi, vermoed ik. Van Gaal zei later dat hij in eerste instantie niet dacht dat ik zijn type speler was, maar dat kwam omdat hij me lang had beoordeeld als een buitenspeler. Ik heb ook veel van hem geleerd.’
Hoeveel Van Gaal gaat er schuil in Ronald Koeman?
‘Ze hameren op dezelfde voorwaarden: toewijding en discipline. En wat ze verder gemeen hebben, is dat ze niet snel spelers zullen laten vallen. Ik heb zat lastige wedstrijden gespeeld in Oranje, maar nooit het gevoel gehad dat het ten koste zou gaan van mijn positie. Na de oefenwedstrijd tegen Peru, geen best optreden van mezelf, kwam Koeman tijdens de training naar me toe. Hij vertelde toen waarom hij dacht dat het minder ging in Oranje dan bij Liverpool. Toen merkte ik dat hij zelf echt een grote speler is geweest. Hij herkende bepaalde situaties en kwam met gerichte oplossingen. Het viel me eerder al op dat hij een bondscoach is die onze generatie begrijpt, die weet wat wij nodig hebben.’
‘Ik zag er echt tegenop van Noordwijk naar Zeist te komen. Ooit was ik er een keer geweest… Al die bossen, die stilte…’
Leg eens uit.
‘Elke generatie is anders. Nu staat er een groep die andere dingen nodig heeft dan de generatie hiervoor. Koeman begrijpt dat. Hij oordeelt niet, maar zorgt ervoor dat alles perfect geregeld is en geeft ons een grote mate van vrijheid. Je merkt dat deze groep daar wel behoefte aan heeft. Maar zodoende kan hij op zijn beurt wel heel direct zijn, omdat wij zelf ook wel weten dat hij wat van ons mág eisen. En dat het niet persoonlijk is als hij je een keer onder uit de zak geeft. Het zorgt ervoor dat we toch makkelijk bij hem binnenstappen als er iets is waar we mee zitten. Nee heb je, ja kun je krijgen. We weten in ieder geval dat de bondscoach erover zal nadenken.’
Koemans grootste ergernis was het gebrek aan communicatie tussen jonge spelers. De koptelefoongeneratie.
‘Ik snap heel goed wat hij bedoelt en het grappige is dat we nu juist meer dan ooit met elkaar praten. Dat heeft hij voor elkaar gekregen door het trainingskamp te verplaatsen van Noordwijk naar Zeist. Ik zeg je eerlijk: ik zag er echt tegenop naar Zeist te komen. Ooit was ik er een keer geweest… Al die bossen, die stilte… Maar als je me het nu vraagt, zeg ik: Zeist voelt als thuis. Voor de wedstrijden tegen Duitsland en Frankrijk vertrokken we vanuit ons eigen hotel Woudschoten, in plaats van dat we de dag tevoren in Amsterdam of Rotterdam in een hotel gingen zitten. Dat voelde heel lekker. Na de wedstrijd gingen we ook meteen terug naar Woudschoten, lekker vertrouwd. Iedereen heeft altijd dezelfde kamer, hetzelfde plekje op de bank als we films kijken, het is echt net alsof je thuis bent. Ik had nooit verwacht dat ik me in Zeist zo goed zou voelen. Het is een belangrijke reden dat de sfeer in deze groep zo goed is. We zitten dag en nacht op elkaars lip, dan ontstaat er vanzelf wel een band die er weer voor zorgt dat we elkaar alles kunnen zeggen, zonder dat het problemen geeft. We spelen spelletjes, zijn met elkaar bezig. Het is gewoon leuk bij Oranje.’
In de periode dat jullie het EK en WK misten, werden er toch ook spelletjes gespeeld en gelachen.
‘Ja, dat is waar, maar het gevoel, de eensgezindheid, was toch anders. Misschien had dat ook te maken met de resultaten. Als die goed zijn, heeft dat altijd invloed op de sfeer. Soms is er ook geen verklaring, want voetbal is gewoon moeilijk te duiden. Voorbeeld: we staan tegen Duitsland met 1-0 voor, maar Leroy Sané krijgt de kans op de gelijkmaker. Bij City is dat honderd procent een goal, nu vliegt-ie er níét in en wij benutten in de eindfase de ruimtes en winnen met 3-0. Ja, dan is de sfeer goed. Je kunt van alles willen analyseren, maar soms is voetbal ook gewoon een kwestie van wel of geen geluk. We spelen de eerste kwalificatiewedstrijd voor het WK in Rusland uit tegen Zweden. We zijn beter, maken een achterstand goed en maken vlak voor tijd via Bas Dost de winnende goal. Afgekeurd. Om niets. Aan het einde kom je die twee punten tekort. Hoe was het dán gegaan? Voetbal is een simpel spel, iedereen maakt fouten en de ploeg die er het best van profiteert, die wint.’
Dat is het?
‘Waarom worden we tijdens het WK in Brazilië derde en lukt er daarna niks meer? Dat is toch ook niet te verklaren? Mensen gaan vervolgens altijd op zoek naar oorzaken die er soms niet zijn. Zo zou de overgang van Louis van Gaal naar Guus Hiddink te groot zijn geweest, alsof bij de ene trainer alles in structuur werd gegoten en we onder de andere zomaar wat deden. Onzin. Ik zal je zeggen: Hiddink zorgde juist voor heel veel structuur. Ik blijf zeggen dat hij een heel goede keus was. Dat hij werd ontslagen, raakte me echt, want hij vertrok uitgerekend na een overwinning op Letland, toen ik echt dacht dat we het op de rit hadden staan. Hiddink was ook altijd bezig met de ontwikkeling van spelers. Hij vond bijvoorbeeld dat ik in de spelersraad moest. “Gini, het is tijd voor de volgende stap in je ontwikkeling”, zei hij.’
‘Dat Guus Hiddink werd ontslagen, raakte me echt’
Heeft het geholpen?
‘In het begin vond ik het niet zo veel, die spelersraad. Zat je alleen maar te praten over premies, terwijl ik vind dat zo’n orgaan veel breder dan dat alleen hoort te zijn. Dat is nu dan ook het geval. Tuurlijk hoor je te praten over premies, maar het moet niet, zoals voorheen, de hoofdzaak zijn. Tegenwoordig gaat het veel meer over de ontwikkeling van het team, over hoe we bepaalde zaken beter kunnen maken. Zijn de velden goed? Het hotel? Oké, prima, maar sommige spelers misten een ijsbad, dus hebben we als spelersraad samen met de directie er een geregeld. Je praat dus over voetbalgerelateerde zaken en men is bereid ons te helpen. Dat is volgens mij waarvoor een spelersraad is bedoeld.’
Je hebt je ontwikkeld tot een onomstreden basisspeler, bij Liverpool en Oranje.
‘Daar ben ik wel trots op. In de top wordt veel gerouleerd, maar ik speel alle belangrijke wedstrijden. De enige wedstrijd die ik heb gemist, was Chelsea thuis voor de beker, omdat ik geblesseerd was. En tegen Huddersfield begon ik op de bank vanwege een oorontsteking, maar toen raakte Henderson geblesseerd en moest ik alsnog erin. Ik besef alleen wel dat ik dat allemaal nooit zou hebben bereikt als ik niet eerst bij Newcastle United had gespeeld.’
Omdat je pas in het buitenland leert wat topvoetbal betekent?
‘Je moet als jonge Nederlandse speler niet de illusie hebben dat ze in het buitenland de Eredivisie heel serieus nemen. Als ze praten over competities, wordt de Nederlandse league niet eens genoemd. Niemand wil ook geloven dat er op kunstgras wordt gevoetbald, kunnen ze zich in Engeland niet eens een voorstelling van maken. Wat ze alleen wél weten, is dat de Nederlandse manier van opleiden succesvol is. Onze grootste talenten zijn bij al die clubs bekend of spelen er zelfs al. Maar pas in de Premier League begint het echt voor die spelers. Daarom is die Champions League zo goed voor Ajax en PSV. Die wordt wel gevolgd en zodoende ziet iedereen de kwaliteiten van de jonge Nederlandse spelers.’
Vond jij ook dat we in België, IJsland en Duitsland moesten gaan kijken?
‘Nou, we hebben eigenlijk altijd wel de beschikking gehad over goede spelers, ook toen we ons niet plaatsten voor het EK en WK. Dat is niet het probleem. Grote spelers namen afscheid en dan kost het bouwen aan een nieuw team altijd wel wat tijd. Dát was het probleem. Verschil is nu dat we allemaal van dezelfde generatie zijn en we van dezelfde dingen houden. Er is geen kloof meer tussen spelers, er bestaan geen groepjes meer. We zijn een team en dat is toch waarmee elk succes begint.’