Woensdag vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. In de campagne gaat het vooral over corona, het milieu en de woningnood. Maar hoe kijken de lijstrekkers eigenlijk aan tegen sport en voetbal in het bijzonder? In de zoektocht naar antwoorden op actuele thema’s als financiële problemen in het (amateur)voetbal en het WK in Qatar, dook VI in de verkiezingsprogramma’s.
Dit verhaal is afkomstig uit de nieuwste VI. Bekijk hier wat er nog meer in de laatste editie staat!
Campagnetijd. Vanwege een wereldwijde pandemie is baby’s knuffelen en rozen uitdelen dit jaar geen optie. Toch weten de lijsttrekkers dagelijks het nieuws te halen. De voorbije weken waren er meer praatprogramma’s met politici dan voetbalwedstrijden op televisie. En dat wil heel wat zeggen. De beoogde Kamerleden wenden hun spreektijd aan om het eigen verkiezingsprogramma te promoten of mee te liften op de laatste hype.
Neem februari. Nog voordat de gevoelstemperatuur in Hindeloopen onder het vriespunt was gedaald, vielen de heren en dames politici over elkaar heen om te pleiten voor een Elfstedentocht. Pandemie of niet. In verkiezingstijd gaat opportunisme immers boven balbezit. Wij wilden weleens weten hoe politiek Den Haag aankijkt tegen sport in het algemeen en de voetballerij in het bijzonder. Er zijn voldoende actuele thema’s. Zo neemt het aantal Nederlanders met overgewicht toe, wat in combinatie met corona tot volle IC’s zou kunnen leiden. Sportverenigingen hebben noodgedwongen voorlopig de deuren moeten sluiten en kampen met financiële problemen, de voetbalstadions zijn leeg en onze betaaldvoetbalorganisaties dreigen om te vallen. Om nog maar te zwijgen over het WK in Qatar.
Voldoende onderwerpen om zieltjes mee te winnen. VI dook in de programma’s van wat volgens de peilingen de tien grootste partijen zijn. We worstelden ons door 960 pagina’s vol beloften over onderwijs, woningbouw en het milieu. Sport komt er bijzonder bekaaid van af. Soms een alinea, dan een paar regels en in enkele gevallen helemaal niks. De partijen die wél een sportbeleid voeren, zoomen vooral in op het gezondheidsvraagstuk, onderwijs én het tegengaan van racisme en seksueel misbruik. Het woord voetbal viel in totaal negen keer, maar nooit als spiegel van de samenleving, als de plek waar elk weekend mannen én vrouwen met verschillende achtergronden, geloofsovertuigingen en opleidingsniveau samen tegen een bal trappen. Best verwonderlijk, ook als je bedenkt dat de KNVB meer dan een miljoen leden telt. Van hen hebben er zeshonderdduizend stemrecht. Weinig kiezers zullen hun stem louter baseren op het sportbeleid van een partij, maar nu de sportscholen dichtzitten en de vriendenteams al maanden geen balletje meer hebben kunnen trappen, valt er nog een wereld te winnen.
Om alsnog een beter beeld te krijgen van hoe ons land de komende vier jaar eruit komt te zien op sport- en voetbalgebied, zochten we contact met de partijen. We gaven voorzetjes over omvallende clubs, noodlijdende bvo’s en het WK in Qatar. Na lang aandringen ontvingen we acht reacties. Amateurverenigingen, steunpakketten en vrouwenvoetbal bleken populaire onderwerpen. De PVV en de Partij voor de Dieren waren kennelijk te druk met campagnevoeren en negeerden ons verzoek.
VVD
'We hebben gevraagd of ondersteuning beter passend gemaakt kan worden voor sportclubs'
De grootste partij van ons land rept in haar verkiezingsprogramma één keer over voetbal. ‘Vaker toepassen van supersnelrecht bij grote evenementen zoals voetbalwedstrijden, Koningsdag en oudjaarsdag.’ Wel is er een aparte paragraaf over sporten en bewegen. De nadruk ligt daarbij op het verenigingsleven. Volgens een woordvoerder zijn er vijf aandachtspunten bij amateurclubs: de zoektocht naar goede bestuurders en gediplomeerde trainers, voldoende vrijwilligers, financiële perikelen en het kunnen opereren in een steeds professionelere wereld van wet- en regelgeving. De VVD vindt dat voor deze punten aandacht moet komen in het regeerakkoord. Daarnaast merken de liberalen op dat de huidige steunpakketten voor sportverenigingen niet werken. ‘We hebben gevraagd of ondersteuning beter passend gemaakt kan worden voor sportclubs.’
PVV
Het enige partijprogramma waarin – op 52 pagina’s – met geen letter wordt gerept over voetbal, sport of verenigingen. De energierekening én de huur moeten omlaag, Zwarte Piet moet blijven en de politiebureaus moeten terug in de wijken. We proberen meermaals per telefoon en e-mail contact te leggen, maar vinden geen gehoor bij de Partij Voor de Vrijheid.
CDA
De christen-democraten presenteren zich deze campagne als dé sportpartij van Nederland. Lijsttrekker Wopke Hoekstra stond al op de schaatsen in Thialf én bracht een bezoek aan PSV. In het partijprogramma Nu Doorpakken is het summiere sportbeleid vooral gericht op vrijwilligers. Uit een reactie blijkt dat de (on)gelijkheid tussen man en vrouw in de sport ook een belangrijk thema is.
'Belachelijk dat voetbalclubs die vrouwelijke spelers opleiden er na een transfer niets aan overhouden'
‘Het CDA vindt dat het vrouwenvoetbal op dezelfde manier moet worden behandeld als het mannenvoetbal’, aldus een woordvoerder. ‘Op enkele onderwerpen zijn de afgelopen jaren daarin goede stappen gezet, maar er is meer nodig. Wij vinden het bijvoorbeeld belachelijk dat voetbalclubs die vrouwelijke spelers opleiden daar na een transfer niets aan overhouden. Voor het stimuleren en professionaliseren van de opleidingen zou het goed zijn als amateurvoetbalverenigingen wél een opleidingsvergoeding zouden krijgen. De FIFA is hier al met een speciale werkgroep over aan het vergaderen, maar dat gaat wat ons betreft veel te traag. Het CDA maakt hier daarom werk van in de Tweede Kamer en het Europees Parlement.’
D66
‘Nederland verliest elke dag acht hectare aan open ruimte. Dat zijn zestien voetbalvelden. Per dag!’ Dat is ook een manier om voetbal in je verkiezingsprogramma te fietsen. Het dikste van allemaal overigens, met 208 pagina’s. D66 zoomt naast gezondheidsbelangen ook in op topsporters. De partij wil hun financiële positie van topsporters met een A-status verbeteren en grote evenementen naar Nederland halen. Maar voetbal dan? Met voormalig Leeuwin Jeanet van der Laan op de lijst hoopten we op meer.
'We willen van het kabinet weten hoe het omgaat met de steunpakketten, omdat er specifieke problemen zijn voor sportondernemers'
Volgens een woordvoerder is D66 echt een voetbalpartij. Zo doet het er alles aan de stadions zo snel mogelijk weer vol te krijgen, is het geen voorstander van een WK in Qatar en houdt het de situatie van de amateurverenigingen nauwgezet in de gaten. ‘D66 wil er alles aan doen om ervoor te zorgen dat lokale voetbalclubs (en andere sportverenigingen) niet omvallen. Naast de algemene financiële steunmaatregelen zijn er daarom ook extra pakketten gekomen specifiek voor de sportsector. Vorige week deden we nog een schriftelijke inbreng, waarbij we van het kabinet willen weten hoe het omgaat met de steunpakketten, omdat er specifieke problemen zijn voor sportondernemers.’
SP
Het dunste verkiezingsprogramma (32 pagina’s) besteedt vijf regels aan sport. Geen woorden maar daden, is het devies bij de partij van Lilian Marijnissen, een groot Feyenoord-fan. En dus verwijst een woordvoerder na ons bericht naar december 2019, toen de partij supporters meer zeggenschap wilde geven. ‘Voetbal is van en voor de mensen, geen speeltje van investeerders die geen oog hebben voor de cultuur en de identiteit van de club en de regio.’
'Als clubs niet overleven, hebben we een mega-probleem'
De SP zou vervolgens de SP niet zijn als het niet zou opkomen voor hen die het financieel moeilijk hebben. In dit geval de (amateur)clubs. ‘We zien dat veel clubs het nu moeilijk hebben. Dat is heel zorgelijk. Als clubs financieel niet overleven, dan hebben we een mega-probleem. Dat moeten we dus zien te voorkomen, dat staat voor de SP vast. Heel recent heeft de SP bijvoorbeeld Kamervragen gesteld over de NOW, die niet is toegesneden op clubs die een zomerstop hebben. Dat is absurd, dat moet echt anders, bureaucratie mag de juiste steun niet in de weg staan.’
GroenLinks
Is GroenLinks eigenlijk voor of tegen kunstgras? Na het lezen van het partijprogramma hebben we nog geen idee. In zeven regels is het complete sportbeleid samengevat. ‘We ondersteunen amateurverenigingen en garanderen de toegang tot sport voor kinderen, gezinnen met een kleine beurs en mensen met een beperking’, benadrukt een woordvoerder.
'Het is om verschillende redenen bizar dat het WK in Qatar wordt georganiseerd'
En voetbal? Een partijafgevaardigde wil wel wat kwijt over het WK in Qatar. ‘Het is om verschillende redenen bizar dat het WK in Qatar wordt georganiseerd. De voetbalwereld kan zich zo’n misstap niet nóg eens veroorloven. De mensenrechtensituatie moet bij ieder bid een doorslaggevend criterium worden. Wij willen dat Nederland geen officiële delegatie naar Qatar stuurt en hebben hiertoe deze week een motie mede-ingediend.’ GroenLinks pleit overigens niet voor een boycot. ‘Wij gaan niet over wat sporters doen, maar willen wel dat de Nederlandse overheid druk blijft uitoefenen om een fors deel van de winsten van dit WK te laten gaan naar werkers en nabestaanden.’
PvdA
De partij van Lilianne Ploumen rept in het partijprogramma twee keer over voetbal. Racisme en antisemitisme moeten harder worden aangepakt én voetbalveldjes in de wijk dienen te blijven. Dat is een hoopvol begin. De partij die in 2019 na de Champions League-campagne van Ajax vond dat het succes van Nederlandse clubs in Europa structureel moest worden, reageert echter ver na onze deadline op de vervolgvragen. Een week na de belofte ‘we zijn ermee bezig’ knipt en plakt een woordvoerder stukken uit het verkiezingsprogramma. Dat hadden we al gelezen. Gratis sport voor lagere inkomens én meer sport op school. Maar hoe zit het nu met dat Europees voetbal?
Partij voor de Dieren
‘Ik heb je mail gezien, maar nog steeds geen gaatje gevonden in Esthers agenda. Wanneer is je deadline?’ De Partij voor de Dieren laat weten graag mee te werken aan een stemwijzer, maar een inhoudelijke reactie (van fractievoorzitter Esther Ouwehand) blijft vreemd genoeg uit. Daarmee is de eerste (verkiezings)belofte gebroken. En dus bladeren we zelf maar door het programma dat Plan B heet. De nadruk ligt op milieu en dierenrechten, maar het is zeker geen one-issuepartij. Zo gepleit de PvdD voor meer voetbal- en basketbalvelden in de wijk en hebben sportverenigingen een belangrijke, maatschappelijke functie. Mochten de kantines ooit weer opengaan, dan moeten ze wel gezonder. ‘Sportkantines worden gestimuleerd om voornamelijk gezond eten en drinken aan te bieden.’
ChristenUnie
Onder het kopje Genieten van Sport en Bewegen benadrukt de ChristenUnie het belang van een gezond Nederland. Top- en breedtesport, mensen met een beperking én discriminatie/racisme komen aan bod. Dit is op papier de sportiefste partij. Per e-mail wil die ook nog wel wat kwijt over Qatar.
Dit is op papier de sportiefste partij
‘Voor de ChristenUnie is de mensenrechtensituatie in landen waar grote sportevenementen plaatsvinden belangrijk. Als er grove mensenrechtenschendingen plaatsvinden, dan vinden wij dat er geen politieke of diplomatieke afvaardiging vanuit Nederland moet worden gestuurd. Het zou ook goed zijn als sportbonden worden opgeroepen een rol van betekenis te vervullen, bijvoorbeeld door sporters te laten afzien van deelname. Voor het WK in Qatar geldt dat dus ook.’ Clubbestuurders zullen waarschijnlijk minder snel op Gert-Jan Segers stemmen. Waar de bvo’s reikhalzend uitkijken naar de miljoenen euro’s van Unibet en BWin, wil de ChristenUnie deze gokbedrijven zoveel mogelijk buiten de deur houden.
Forum voor Democratie
'Als het aan ons lag, dan zouden de stadions weer vol zitten'
Stem Nederland terug is de boodschap van Forum voor Democratie. In het lijvige verkiezingsprogramma komt het woord sport echter maar één keer voor. De woordvoerder van Thierry Baudet is er echter als de kippen bij om op onze vervolgvragen te reageren. ‘FVD is als enige partij tegen de lockdown en tegen de coronamaatregelen die ons land nu al bijna een jaar op slot houden. We willen niet alleen dat het professioneel voetbal doorgang kan vinden (met publiek), maar ook het amateurvoetbal. Sporten is gezond, en sámen sporten nog gezonder. Voetballen verbindt en verbroedert, en dat is hard nodig in deze tijd. Als het aan FVD lag, dan zouden de stadions weer vol zitten.’ Waarvan akte.
De voorkeur van de lijsttrekkers: ‘Het Nederlands elftal interesseert me niet’
Mark Rutte (VVD)
Toen Mark Rutte tijdens de pandemie werd gevraagd naar juichende supporters in het stadion, was hij tegenover RTL weinig terughoudend. ‘Ja, gewoon je bek houden als je er zit en die wedstrijd kijken. Niet schreeuwen. Dat is te doen.’ Zelf kijkt de minister-president het liefst in alle stilte naar ADO Den Haag én Feyenoord.
Geert Wilders (PVV)
Geert Wilders was naar het schijnt in zijn jongensjaren een begenadigd voetballer. Rechtsbuiten uiteraard. Zijn club is VVV-Venlo.
Wopke Hoekstra (CDA)
In een poging zich te presenteren als dé sportman onder de lijstrekkers, beging Wopke Hoekstra een pijnlijke uitglijder toen hij gezellig een rondje ging schaatsen met Sven Kramer. Tijdens een bezoek aan zijn oude basisschool in Zeist verklapte hij zijn voorliefde voor Ajax.
Sigrid Kaag (D66)
Sigrid Kaag lijkt niet het type dat op zondagmiddag eens lekker naar het stadion gaat. Maar dat blijkt volgens de voorlichter een misvatting. ‘Sigrid is supporter van ADO Den Haag, ze is een geboren Rijswijkse.’
Lilian Marijnissen (SP)
Misschien wel de bekendste voetbalsupporter onder de lijsttrekkers is fan van Feyenoord. Ze heeft een seizoenkaart op Vak O. ‘Ik mis de wedstrijden in De Kuip tijdens deze coronacrisis ontzettend’, laat Marijnissen weten.
Jesse Klaver (GroenLinks)
De lijsttrekker die tijdens het verkiezingsdebat de mist in ging door Ronald Koeman aan te wijzen als bondscoach, is volgens de eigen fractie een groot voetbalfan. De Ajax-jaren onder Frank de Boer is Klaver kennelijk alweer vergeten. ‘Jesse is een groot Ajax-fan. Hij gaat graag naar het stadion. Als het nodig is, volgt hij in de pauzes van debatten de voortgang van de wedstrijden. In de kersttijd draagt hij het liefst zijn Ajax-kersttrui.’
Lilianne Ploumen (PvdA)
Wie het weet, mag het zeggen. Lilianne Ploumen zegt een voetbalfan te zijn, maar de eigen partij doet nogal geheimzinnig over haar favoriete club. MVV? Ajax? ‘Onze lijsttrekker komt uit Maastricht en woont in Amsterdam. Een uitspraak over een favoriete club hebben we niet gehoord, maar laat zich raden!’
Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren)
‘Esther heeft niet veel met Eredivisie-voetbal’, meldt een woordvoerder, ‘maar kan wel wat vertellen over amateurvoetbal in Katwijk, het dorp van de Moeder aller Derby’s. Haar vader is groot liefhebber, dus ze heeft het van huis uit wel meegekregen.’ Op de vraag of haar voorkeur uitgaat naar Katwijk of Quick Boys, krijgen we helaas geen antwoord.
Gert-Jan Segers (ChristenUnie)
Als klein jongetje las Gert-Jan Segers stiekem Voetbal International in de bibliotheek. Hij is PSV-fan, maar zal vanwege zijn geloof niet snel op zondag naar het stadion gaan. ‘De KNVB heeft me eens uitgenodigd voor Ajax-PSV op zondag’, vertelde hij eerder in VI. ‘Dat was natuurlijk even verleidelijk, maar daar trok ik toch de grens.’
Thierry Baudet (Forum voor Democratie)
‘Het favoriete voetbalteam van de heer Baudet is ons nationale vrouwenelftal’, laat een woordvoerder weten. ‘Hij hoopt ze snel weer te kunnen toejuichen.’ In de Cor Potcast spreekt de voorman dat overigens zelf tegen. ‘Ik beweeg wel, maar ik volg niet echt sport.’ Op de vraag of hij naar voetbal kijkt, antwoord Baudet volmondig nee. Ook niet als het Nederlands elftal speelt? ‘Dat interesseert me niet. Echt niet.’
Mark Rutte (VVD)
Toen Mark Rutte tijdens de pandemie werd gevraagd naar juichende supporters in het stadion, was hij tegenover RTL weinig terughoudend. ‘Ja, gewoon je bek houden als je er zit en die wedstrijd kijken. Niet schreeuwen. Dat is te doen.’ Zelf kijkt de minister-president het liefst in alle stilte naar ADO Den Haag én Feyenoord.
Geert Wilders (PVV)
Geert Wilders was naar het schijnt in zijn jongensjaren een begenadigd voetballer. Rechtsbuiten uiteraard. Zijn club is VVV-Venlo.
Wopke Hoekstra (CDA)
In een poging zich te presenteren als dé sportman onder de lijstrekkers, beging Wopke Hoekstra een pijnlijke uitglijder toen hij gezellig een rondje ging schaatsen met Sven Kramer. Tijdens een bezoek aan zijn oude basisschool in Zeist verklapte hij zijn voorliefde voor Ajax.
Sigrid Kaag (D66)
Sigrid Kaag lijkt niet het type dat op zondagmiddag eens lekker naar het stadion gaat. Maar dat blijkt volgens de voorlichter een misvatting. ‘Sigrid is supporter van ADO Den Haag, ze is een geboren Rijswijkse.’
Lilian Marijnissen (SP)
Misschien wel de bekendste voetbalsupporter onder de lijsttrekkers is fan van Feyenoord. Ze heeft een seizoenkaart op Vak O. ‘Ik mis de wedstrijden in De Kuip tijdens deze coronacrisis ontzettend’, laat Marijnissen weten.
Jesse Klaver (GroenLinks)
De lijsttrekker die tijdens het verkiezingsdebat de mist in ging door Ronald Koeman aan te wijzen als bondscoach, is volgens de eigen fractie een groot voetbalfan. De Ajax-jaren onder Frank de Boer is Klaver kennelijk alweer vergeten. ‘Jesse is een groot Ajax-fan. Hij gaat graag naar het stadion. Als het nodig is, volgt hij in de pauzes van debatten de voortgang van de wedstrijden. In de kersttijd draagt hij het liefst zijn Ajax-kersttrui.’
Lilianne Ploumen (PvdA)
Wie het weet, mag het zeggen. Lilianne Ploumen zegt een voetbalfan te zijn, maar de eigen partij doet nogal geheimzinnig over haar favoriete club. MVV? Ajax? ‘Onze lijsttrekker komt uit Maastricht en woont in Amsterdam. Een uitspraak over een favoriete club hebben we niet gehoord, maar laat zich raden!’
Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren)
‘Esther heeft niet veel met Eredivisie-voetbal’, meldt een woordvoerder, ‘maar kan wel wat vertellen over amateurvoetbal in Katwijk, het dorp van de Moeder aller Derby’s. Haar vader is groot liefhebber, dus ze heeft het van huis uit wel meegekregen.’ Op de vraag of haar voorkeur uitgaat naar Katwijk of Quick Boys, krijgen we helaas geen antwoord.
Gert-Jan Segers (ChristenUnie)
Als klein jongetje las Gert-Jan Segers stiekem Voetbal International in de bibliotheek. Hij is PSV-fan, maar zal vanwege zijn geloof niet snel op zondag naar het stadion gaan. ‘De KNVB heeft me eens uitgenodigd voor Ajax-PSV op zondag’, vertelde hij eerder in VI. ‘Dat was natuurlijk even verleidelijk, maar daar trok ik toch de grens.’
Thierry Baudet (Forum voor Democratie)
‘Het favoriete voetbalteam van de heer Baudet is ons nationale vrouwenelftal’, laat een woordvoerder weten. ‘Hij hoopt ze snel weer te kunnen toejuichen.’ In de Cor Potcast spreekt de voorman dat overigens zelf tegen. ‘Ik beweeg wel, maar ik volg niet echt sport.’ Op de vraag of hij naar voetbal kijkt, antwoord Baudet volmondig nee. Ook niet als het Nederlands elftal speelt? ‘Dat interesseert me niet. Echt niet.’
‘Aanvallers stemmen linkser dan verdedigers’
Met het oog op de verkiezingen maakten Bart Vriends (Sparta Rotterdam), Thomas Verhaar en Maarten de Fockert (beiden Excelsior) politieke afleveringen van hun Cor Potcast. Onder anderen de lijsttrekkers Lilian Marijnissen, Thierry Baudet en Farid Azarkan (Denk) waren te gast. Ook onderzochten ze het stemgedrag onder spelers. ‘We hebben een rondvraag gedaan in 25 profkleedkamers’, laat Vriends weten. ‘FC Dordrecht stemde het meest links en aanvallers stemmen linkser dan verdedigers.’ Het viel de heren op dat de verkiezingen nauwelijks leven onder de voetballers: veertig procent van de ondervraagden gaf aan nog niet eens zeker te weten of ze wel gaan stemmen en zo ja, op wie. Van de overige zestig procent zei de helft voor de VVD te kiezen. Daarna volgen PvdA (12 procent) en D66 (5 procent).
Met het oog op de verkiezingen maakten Bart Vriends (Sparta Rotterdam), Thomas Verhaar en Maarten de Fockert (beiden Excelsior) politieke afleveringen van hun Cor Potcast. Onder anderen de lijsttrekkers Lilian Marijnissen, Thierry Baudet en Farid Azarkan (Denk) waren te gast. Ook onderzochten ze het stemgedrag onder spelers. ‘We hebben een rondvraag gedaan in 25 profkleedkamers’, laat Vriends weten. ‘FC Dordrecht stemde het meest links en aanvallers stemmen linkser dan verdedigers.’ Het viel de heren op dat de verkiezingen nauwelijks leven onder de voetballers: veertig procent van de ondervraagden gaf aan nog niet eens zeker te weten of ze wel gaan stemmen en zo ja, op wie. Van de overige zestig procent zei de helft voor de VVD te kiezen. Daarna volgen PvdA (12 procent) en D66 (5 procent).