De Citroën SM van Johan Cruijff werd eind vorig jaar geveild voor het goede doel: de Cruyff Foundation. Lang was de stijlvolle Frans-Italiaanse sportlimousine zoekgeraakt. VI zocht naar de sporen en de magie van deze auto.
TEKST: FRANK HETTINGA
De film Nummer 14 uit 1973 begint niet met een keur aan Johan Cruijffs weergaloze passeer-bewegingen of prachtige doelpunten. Nee, de Ajacieden Johan Neeskens, Arie Haan en Piet Keizer komen de parkeerplaats van Stadion De Meer opgestoven met hun auto’s, ondertussen kabbelt het nummer Chanson Pour Milan van Tonny Eyk Orchestra vreedzaam voort.
Als laatste verschijnt een zilvergrijze Citroën Sport Maserati. Eigenaar Johan Cruijff stapt uit, gehuld in een rode coltrui en een jasje van de club. Op de hoedenplank van de geparkeerde SM met het kenteken 06-54-UD ligt een bal. Pas dan schakelt de film naar beelden van het voetbalveld en een stevige training in de bossen.
Zo was Cruijff de eerste Nederlandse voetballer die aan verkapte sluikreclame deed. Hij liet zich ook veelvuldig fotograferen met de SM, voor interviews in kranten of magazines. Schoonvader en zaakwaarnemer Cor Coster stond aan de wieg van deze zakelijke kant van Cruijff. Hij bracht de voetballer naar Rolf Leeser in Amsterdam. De modeontwerper reed in een SM en Cruijff werd op slag verliefd op de auto. Coster zorgde dat zijn schoonzoon er ook een kreeg. Met Citroën Nederland spraken ze af dat Cruijff alles over de auto mocht zeggen, zolang het maar positief was.
Het was overigens niet alleen Citroën dat hem sponsorde. Tijdens het interview onderbreekt Cruijff het gesprek en zegt: ‘Ik zal hem effe omdraaien’, doelend op het cassette-bandje in de nieuwe radio van Philips. Die zat oorspronkelijk niet in de auto. Ook daarvoor zal Coster een regeling hebben getroffen. ‘En als ik dan terugrijd, dan vind ik het heerlijk zo op mijn gemak naar die muziek te luisteren’, gaat Cruijff verder.
Dan te bedenken dat de Citroën SM nooit helemaal op Cruijffs naam heeft gestaan. Hij wilde van Citroën geen forse korting van pakweg twintigduizend gulden, want dan moest hij alsnog inkomstenbelasting betalen. Cruijffs antwoord was: ‘Ik hoef die hele auto niet. Ik geef je wel honderd gulden in de maand, en dan rijd ik wel in die auto.’ Hoewel Cruijff het huren noemde, vond hij in zekere zin het leasesysteem uit, zo constateerde hij in gesprek met NOS.
Nadat Cruijff zijn leaseauto weer bij Citroën Nederland had ingeleverd, is de SM voor het grote publiek tot in de jaren negentig zoekgeraakt. In Barcelona reed El Salvador in een nieuwe, groene SM, met injectiemotor. Ook Derk-Jan van der Velde, de eerste voorzitter van de SM-club, opgericht in 1993, dacht aanvankelijk dat de zilvergrijze auto was gesloopt.
En daar voldoet Cruijff in de film meer dan netjes aan. Direct na de ochtendtraining wordt Cruijff achter het stuur geïnterviewd. Steevast rijdt hij terug naar huis om te lunchen met zijn vrouw Danny en zijn twee kleine dochters. In de auto kan hij ‘fysiek en mentaal’ tot rust komen, zegt hij. Op onnavolgbare wijze: ‘Het is mijn afleiding eigenlijk dat ik dus die kilometer of twintig naar Vinkeveen terugrijd. Aan de ene kant omdat autorijden dus mijn hobby is. Aan de andere kant omdat ik dus behoorlijk comfortabel zit.’