Na knappe overwinningen op FC Twente en FC Porto leek Feyenoord de weg omhoog gevonden te hebben, maar Fortuna Sittard bewijst dat trainer Jaap Stam nog veel werk te doen heeft. Een simpele systeemwissel van Fortuna zorgt ervoor dat de defensie van de Rotterdammers volledig ontspoort: 4-2.
Wanneer Jaap Stam voor de aftrap gevraagd wordt naar wat hij in dit duel verwacht van Feyenoord, wijst hij er zelf op dat Fortuna dit seizoen in verschillende formaties gespeeld heeft. In Sittard moet zijn ploeg bewijzen dat daar een antwoord op gevonden kan worden. Op het veld blijkt echter dat Feyenoord nog helemaal niet op het niveau is om daarmee om te gaan.
Zoals te zien in bovenstaande situatie stuurde Fortuna-trainer Sjors Ultee zijn elftal het veld in vanuit een soort 5-2-1-2-formatie. In deze speelwijze schaduwen Amadou Ciss en Mark Diemers in veel situaties Renato Tapia en Leroy Fer, waardoor de controlerende middenvelders van Feyenoord niet van achteruit het spel kunnen vormgeven. In plaats daarvan wordt de bal naar de zijkant gedwongen, waar backs Rick Karsdorp en Ridgeciano Haps in eerste instantie vaak vrijstaan. Gezien de fysieke dominantie van Fortuna in het centrum met Clint Essers, Branislav Ninaj en Cian Harries tegenover de kleine Luis Sinisterra is het afdwingen van vleugelspel voor de Limburgers een aantrekkelijk scenario.
Opmerkelijk genoeg doet Feyenoord tussen de vijftiende en dertigste minuut precies wat tegen een dergelijke tegenstander gevraagd wordt. Steven Berghuis en Sam Larsson zorgen in die fase voor diepte en breedte op de flanken, waardoor het riskant wordt voor wingbacks Felix Passlack en George Cox om naar voren druk te geven. Fortuna kiest in deze fase achterin steeds tussen twee kwaden: de vleugelverdedigers op een lijn houden of doordekken richting Karsdorp en Haps. In dat eerste scenario krijgt Feyenoord de bal en het middenveld in handen. In het tweede scenario komt Berghuis of Larsson vrij op de vleugel, tenzij de centrale verdedigers uitwijken naar de zijkant en er ruimte in het midden ontstaat.
Bovenstaande situatie is een voorbeeld van dat tweede scenario. Op het moment dat Passlack doorstapt richting Haps, moet Essers naar de zijkant komen om Larsson te dekken. Sinisterra komt dan ineens in een grotere ruimte tegenover de weinig dynamische Ninaj te staan.
In de 27ste minuut leidt het eerste scenario de 1-1 van Haps in. Fortuna blijft bij een flankwissel van Feyenoord van rechts naar links met vijf man achterin staan, waardoor de linksback van de Rotterdammers de ruimte krijgt om uit te halen. Sinisterra zaait in die aanval precies genoeg verwarring door in de weg te lopen bij Essers en zo te voorkomen dat hij het schot van Haps op overtuigende wijze blokt. Feyenoord lijkt in die fase alsnog op weg naar een overwinning, maar na een tweede tegengoal zijn ineens alle vastigheden verdwenen.
In bovenstaande situatie vormt kortsluiting in het hoofd van Edgar Ié de inleiding voor de 2-1. Waar de centrale verdediger kan kiezen voor een simpele pass richting Haps, denkt hij dat het verstandig is om tussen twee tegenstanders Fer aan te spelen. Doordat de bal tot overmaat van ramp ook nog eens niet op maat is, onderschept Jorrit Smeets en plaatst Fortuna een counter. Daarbij verricht Ié herstelwerkzaamheden van zijn eigen fout met een sliding, maar blaast een misser van Haps de tegenaanval nieuw leven in. Passlack pakt de bal kinderlijk eenvoudig van hem af en levert de voorzet af waaruit Ciss voor de hernieuwde voorsprong zorgt.
De snelle treffers van Fortuna bij het begin van de eerste en tweede helft starten met hetzelfde tactische vraagstuk. Op welk moment geef je de wingback van de tegenstander over op het moment dat die zich organiseren met vijf man? Beide keren gokken de vleugelaanvallers van Feyenoord - voor rust Berghuis, na rust Larsson - erop dat de vleugelverdediger achter hen het oplost. Bij de openingstreffer leidt dit ertoe dat Cox vrijkomt op links. Bij de 4-1 is het de uitgeweken Diemers die ongedekt op rechts opduikt. Dat hoeft op zichzelf nog geen probleem te zijn, maar dat wordt het wel doordat Eric Botteghin achteruit loopt uit angst voor de snelheid van Sambou. Bij de start van de eerste helft geeft de Engelse Fortuna-spits na het aftroeven van Botteghin de voorassist op de goal van Ciss en tekent Passlack voor de assist. In de tweede helft kopt Sambou zelf binnen in een direct gevecht met Botteghin, die zijn zwakke voetbalmiddag compleet maakt door te snel achteruit te lopen bij de vrije trap waaruit Fortuna vlak voor rust de 3-1 maakt.
Berghuis heeft gelijk als hij na afloop bij FOX Sports het verwijt van een gebrek inzet pareert. 'Bij die tegendoelpunten doen we gewoon dingen verkeerd. Dat heeft niets met instelling te maken.'
Feyenoord kreeg in Sittard simpelweg te maken met een giftige cocktail van individuele fouten en een gebrek aan spelinzicht om een tactisch probleem op te lossen. Het vreemde is dat de ploeg van Stam in de eerste helft het juiste antwoord eigenlijk al gevonden had, maar dat totaal vergeten leek toen het wederom op achterstand kwam. Deze labiliteit is al het hele seizoen het probleem van Feyenoord en ondanks de oplevingen tegen FC Twente en FC Porto blijkt dat euvel nog niet verholpen.
'Feyenoord lijkt bij de eerste tegenslag in los zand te veranderen'
Video-analyse van de wisselvalligheid van Feyenoord.