Jens Toornstra duwt Feyenoord vooruit

Het was zo’n moment waarbij alles samenkwam. PSV-controleur Jorrit Hendrix zag geen afspeelmogelijkheid in de diepte en speelde centrale verdediger Nick Viergever in. Het was het startsein voor Jens Toornstra om Hendrix los te laten en Viergever onder druk te zetten. Via Angeliño kwam de bal weer bij Hendrix, maar die werd meteen onder druk gezet door Feyenoorder Tonny Vilhena die Hendrix van de bal afliep. Bij toeval kwam daarna de bal terecht bij Luuk de Jong die teruglegde op Gastón Pereiro. Die laatste leed ook meteen balverlies omdat hij onder druk werd gezet door de doordekkende Jan-Arie van der Heijden en Jens Toornstra. Nicolai Jørgensen kon daarna in de omschakeling met Van der Heijden en Sam Larsson op het centrale duo van PSV Schwaab en Viergever afstormen. Het schot van de Deense aanvaller ging uiteindelijk over, waardoor er geen verandering kwam in de 2-0 voorsprong voor Feyenoord.

Er waren 35 minuten gespeeld bij Feyenoord-PSV en dat moment vertelde alles over de krachtsverhoudingen in de eerste helft. De agressieve druk vooruit bij de thuisploeg die de koploper geen moment rust gunde in de opbouw. Toornstra die steeds naast spits Jørgensen opdook om druk te zetten op het centrale verdedigingsduo en het doordekken door de rest van de ploeg zodat er geen afspeelmogelijkheden waren voor de koploper. De tweede treffer van Feyenoord stond er misschien ook wel symbool voor. De manier waarop De Jong op het middenveld werd ingesloten door drie jagende Feyenoorders en hoe uiteindelijk Jeremiah St. Juste hem de bal afnam en Larsson met een magistraal schot PSV-doelman Jeroen Zoet versloeg.

Feyenoord slaagde er die eerste helft in om uiterst compact te spelen, druk op de bal te houden en in de omschakeling zo scherp als een mes toe te slaan. Eén statistiek viel daarbij extra op. Pereiro is deze maanden een goede barometer van het positiespel van koploper PSV. De Zuid-Amerikaan is de man die zich als aanvallende middenvelder aanspeelbaar moet maken tussen de linies en van daaruit de tegenstander pijn moet doen. In die rol maakte hij al zeven treffers en leverde drie assists. Zondag was hij de speler die in die eerste helft de minste ballen van alle 22 spelers op het veld kreeg. Slechts negen passes verstuurde hij in de 46 minuten speeltijd die arbiter Serdar Gözübüyük beide ploegen gunde (zie kader). Bij die negen passes zaten bovendien ook nog eens twee vrije trappen. Verder verloor hij zes van de zeven duels die hij uitvocht, leed vijf keer balverlies en schoot geen enkele keer op het doel van de tegenstander. Pereiro kon nauwelijks gevonden worden door zijn ploeggenoten en werd in de rust vervangen door aanvaller Donyell Malen.

In voorgaande duels slaagde Feyenoord er nauwelijks in om een tegenstander zo lang de wil op te leggen. Waarom slaagde Feyenoord er zondag wel in om tenminste een helft uiterst compact te spelen en de tegenstander onder hoge druk te zetten? Dat had aan de ene kant ongetwijfeld te maken met de matige uitvoering bij koploper PSV, maar aan de andere kant dwong Feyenoord dat wel af. Toornstra vervulde daar een sleutelrol in, hij was constant de man die als aanvallende middenvelder het moment van druk zetten bepaalde. Hij speelde vanaf Hendrix en op het moment dat de bal in de opbouw naar Viergever rolde, liet Toornstra zijn eigen man los om Viergever in te sluiten. Het was het moment dat Jordy Clasie van achteruit weer moest doorschuiven op Hendrix. Dit gebeurde een helft zo goed dat PSV er zelden of nooit in slaagde om de vrijstaande Pereiro te bereiken.

Opvallend, omdat Feyenoord normaal gesproken niet in staat is om op die manier te spelen. Dat kan ook liggen aan de veldbezetting. Wanneer de ploeg op volle oorlogssterkte is, dan is Robin van Persie namelijk de aanvallende middenvelder achter diepe spits Jørgensen en moet Toornstra met Larsson vechten om een basisplaats op de vleugel. Met Van Persie op tien heeft Feyenoord extra klasse aan de bal, maar tegelijkertijd is de routinier geen ster in het druk zetten. Met Van Persie was er zondag een veel meer afwachtend Feyenoord in het veld gekomen dat bij balverlies was ingezakt en minder druk op de bal had gekregen.

Jens Toornstra is inmiddels aan zijn vijfde seizoen bezig in Rotterdam en het blijft opmerkelijk dat zijn inbreng nog steeds wordt onderschat. Zelfs in het kampioensjaar toen Toornstra goed was voor veertien doelpunten en tien assists zagen velen liever Dirk Kuijt spelen op tien en duurde het vrij lang voordat Toornstra definitief de voorkeur kreeg in de basis. Met Kuijt had Feyenoord een blikvanger, maar met Toornstra hadden de Rotterdammers een aanvallende middenvelder waarmee de ploeg ook de bal kon veroveren en in balbezit houden. Het zijn eigenlijk de kenmerken die bij een topploeg horen. Wanneer Van Persie weer fit is, dan staat Giovanni van Bronckhorst voor een lastige keuze.

Wanneer PSV in de eerste helft in balbezit was en de bal rolde naar Nick Viergever, dan was dat het startsein voor Jens Toornstra om zijn directe tegenstander Hendrix los te laten en Viergever vast te zetten. Jordy Clasie was dan normaal gesproken de aangewezen persoon om door te dekken op Hendrix. Dat betekende dat Gastón Pereiro vrij kwam tussen de linies. Een van de twee centrale verdedigers had dan de taak om door te schuiven wanneer Pereiro toch kon worden aangespeeld. Feyenoord speelde de eerste helft zo compact dat Pereiro nauwelijks een bal kreeg, terwijl PSV slechts twee scoringspogingen kon ondernemen. Feyenoord was voor rust veel dreigender met tien scoringspogingen.

Slechts drie punten minder dan in het kampioensjaar

Het beeld bestaat dat Feyenoord aan een zeer matig seizoen bezig is, maar wanneer we kijken naar de cijfers, dan blijkt dat de ploeg van Giovanni van Bronckhorst het qua resultaat helemaal niet zoveel minder doet dan in het kampioensjaar (2016/17). Toen had de ploeg na dertien duels 32 punten. Op dit moment zijn dat er 29, slechts drie minder. Wanneer we dat afzetten tegen de prestaties van de afgelopen acht seizoenen is dat zelfs een zeer goede prestatie. Het blijkt dat er dit seizoen gewoon geen maat staat op PSV en Ajax.