Feyenoord heeft niet alleen minder individuele klasse, maar ook minder samenhang dan Shakhtar Donetsk. Binnen de formatie van trainer Giovanni van Bronckhorst ontbreekt vooral achterin samenhang, wat resultaten halen tegen teams als Shakhtar, Napoli en Manchester City bij voorbaat een utopie maakt.
Een opvallend beeld bij Feyenoord aan het begin van de wedstrijd. De laatste lijn van de Rotterdammers schuift op tot vijftien meter achter de middellijn, waardoor voor het eerst deze Champions League-campagne een extreem compacte organisatie te zien is. Tussen spits Nicolai Jørgensen en de verdedigers zit niet meer dan twintig meter. Een strijdwijze die voldoet aan de eisen van het moderne topvoetbal, maar de uitvoering vraagt om een perfecte afstemming waarin alle details kloppen. Bij dat ideaalbeeld komt het huidige Feyenoord niet in de buurt.
Dat komt het best naar voren bij de gelijkmaker van Shakhtar, waarmee de verrassende openingstreffer van Jørgensen teniet wordt gedaan. In die situatie wordt gezondigd aan de belangrijkste vereiste voor het spelen met een ver doorgeschoven laatste lijn: voortdurend druk op de bal. Zodat de tegenstander niet met een lange pass een diepgaande aanvaller vrij voor de keeper kan zetten.
Een vuistregel die daarmee samenhangt, is dat de verdedigers gezamenlijk terugzakken op het moment dat zij zien dat het niet lukt om druk op de bal te krijgen. De rest van het elftal moet in zulke gevallen volgen, waardoor de onderlinge afstanden klein blijven. Dit vraagt veel van de onderlinge (verbale en non-verbale) communicatie, die van een hoger niveau wordt als spelers vaker met elkaar samenspelen binnen een bepaald concept. Zoals het eveneens helpt als ervaren spelers op het veld staan die hun ploeggenoten bij de hand nemen in dit proces.
Optelsom van kleine fouten
Van een dergelijk fundament is bij het huidige Feyenoord geen sprake meer. Verdedigers Bart Nieuwkoop (21), Jerry St. Juste (21), Renato Tapia (22) en Ridgeciano Haps (24) spelen dit seizoen allemaal voor het eerst op Champions League-niveau. Bovendien heeft geen van deze vier minimaal vijftien Eredivisie-basisplekken voor Feyenoord achter zijn naam en hebben ze voor het duel met Shakhtar nooit eerder met zijn vieren een wedstrijd gespeeld. Dat zijn de ingrediënten voor een dodelijke cocktail: individueel zwakker zijn dan de tegenstander en niet kunnen terugvallen op de samenhang van een sterk collectief.
Verrast kan Feyenoord eigenlijk niet zijn dat in deze context fout op fout gestapeld wordt. Natuurlijk is het onhandig van St. Juste om voor de openingstreffer door te stappen en daarmee een gat in het centrum te laten ontstaan. Natuurlijk levert Sofyan Amrabat de bal bij de tweede goal veel te makkelijk in. Natuurlijk oogt het verdedigen van Tapia knullig bij het derde doelpunt. Alleen is dit vrijwel onontkoombaar: als spelers op hun tenen lopen, maken ze al snel de verkeerde keuzes en gaan ze rare dingen doen.
De counter waaruit Shakhtar in de 62ste minuut een enorme kans krijgt, illustreert dat perfect. In eerste instantie zijn het vooral de drie aanvallers die verzaken door op het moment van balverlies een paar tellen te balen, in plaats van het team te helpen door direct druk te geven of terug te keren in de organisatie. Rechtsback Nieuwkoop lijkt vervolgens niet te weten of hij druk wil geven of terug wil keren naar zijn positie, terwijl aanvallende middenvelder Taison reeds vertrokken is uit de rug van Karim El Ahmadi. St. Juste besluit helemaal tot aan de zijlijn door te dekken op Taison, waardoor spits Facundo Ferreyra door kan breken in de zone van de terugdeinzende Tapia. Dergelijke optelsommen van kleine fouten doen zich voortdurend voor, waardoor serieus een vuist maken tegen Shakhtar geen optie blijkt voor Feyenoord.
Vooral het gemis van Eric Botteghin (30) en Jan-Arie van der Heijden (29) doet zich daarin voelen. Als duo zijn zij vorig seizoen in staat gebleken het elftal en de verdediging bij elkaar te houden. Nu kan niet verwacht worden dat iemand achterin die rol overneemt. St. Juste en Tapia doen moedige pogingen door zo nu en dan maar collega’s te gebaren met opdrachten, maar op beslissende momenten zijn ook zij vooral met zichzelf bezig. Dat valt hen niet persoonlijk te verwijten, maar het is een gegeven waarvan Feyenoord overduidelijk hinder ondervindt.
Duidelijk is in elk geval dat Feyenoord zich met de huidige defensie geen illusies hoeft te maken over Europese overwintering. Individueel zijn de verdedigers geen uitblinkers, het samenspel en de communicatie is onvoldoende en de rest van het elftal blijkt niet in staat die problemen te maskeren. Niet in de laatste plaats doordat de middenvelders en aanvallers ook vooral bezig zijn het eigen hoofd boven water te houden, in plaats van in eerste instantie te spelen vanuit hun teamtaak. Een dergelijk team kan toptegenstanders in de Champions League niet aan het wankelen brengen. De Eredivisie is dan al lastig genoeg.
Gerelateerde artikelen