Young Boys heeft de achtste finale van de Europa League bereikt door Bayer Leverkusen twee keer te verslaan. Dat maakt Peter Bosz bij uitstek geschikt om zijn oude club te wijzen op de gevaren van de Zwitserse kampioen. Een blik op de Ajax-tegenstander met de hulp van Bosz.
De eerste twintig minuten van Bayer Leverkusen tegen Young Boys deden denken aan de fameuze oorwassing van Ajax versus Red Bull Salzburg. Young Boys jaagde Leverkusen tot in de eigen zestien op en de ploeg van Bosz volhardde tevergeefs in een korte opbouw. Met een snelle 2-0 achterstand tot gevolg.
‘We begonnen heel slecht. Zij liepen op hun kunstgras heel agressief en hoog aan’, analyseert Bosz de problemen van Leverkusen in Bern. ‘Zodra wij in de opbouw een fout maakten, klapten zij er met vier, vijf spelers direct overheen. Dit is een fysiek sterke ploeg met krachtige spelers. Die negentig minuten lang lopen en sprinten. Ze willen druk zetten en houden dat de hele wedstrijd vol.’
De architect van deze stijl heet Adi Hütter. Bij zijn aanstelling in de zomer van 2015 wachtte Young Boys al 29 jaar op een kampioenschap. Mede dankzij de Champions League-gelden was FC Basel destijds de alleenheerser. Maar achter de benoeming van Hütter zat een plan. Hij was afkomstig van Red Bull Salzburg. In buurland Oostenrijk had hij bewezen een pressingstijl in te kunnen slijpen. Op die manier dacht Young Boys ook in Zwitserland succes te kunnen halen. Met fitte spelers en een duidelijk plan moest het kapitaalkrachtige Basel van de troon gestoten worden. Dat lukte in het derde seizoen met Hütter. Dat leverde hem een transfer op naar Eintracht Frankfurt. Gerardo Seoane kreeg als opvolger een duidelijk opdracht: de stijl en staf van Hütter in stand houden. Tot op de dag van vandaag hanteert Seoane dezelfde 4-2-2-2-formatie als zijn voorganger.
De defensieve principes van Young Boys zijn vergelijkbaar met die van het PSV van Roger Schmidt. De Zwitsers zullen proberen om Ajax op eigen helft tot balverlies te dwingen. Dat opjagen begint met spitsen Jean-Pierre Nsame en Meschack Elia. Die zetten de centrale verdedigers vast, waarop een van de twee controlerende middenvelders doorstapt om de opties in het centrum af te sluiten. Linksmid Nicolas Brice Moumi Ngamaleu en rechtsmid Christian Fassnacht staan in die situaties wat naar binnen om een pass de zijkant uit te lokken. Zodra die gegeven wordt, beweegt het hele elftal richting die flank om druk te ontwikkelen. Zeker rond de zestien van de tegenstander wordt dat heel agressief gedaan door Young Boys.
Bovenstaand voorbeeld demonstreert hoe Young Boys dat bij hoge druk doet door tijdelijk een ruit te vormen, waarbij een van de twee controlerende middenvelders doorstapt. Ook tegen Ajax zullen de Zwitsers loeren op dat soort pressmomenten.
‘Young Boys speelt als een typische Red Bull-ploeg: met veel druk naar voren’, beaamt Bosz. ‘Hun buitenste middenvelders zijn échte lopers. Normaal hebben ze ook backs die erover heen klappen. De twee controlerende middenvelders ruimen veel op. Dat zijn échte mannetjesputters. De verdediging sluit ook heel veel aan. Daar ligt ruimte achter, maar ze hebben altijd druk op de bal. Dus je kan niet heel rustig rondspelen. Zodra je onder die druk de bal verliest, klappen ze er met zijn allen vanaf. Daar ligt hun kracht. Vanuit de omschakeling snel naar voren spelen.’
Uit de statistieken blijkt dat de counter inderdaad het grootste wapen van Young Boys is. In de Europa League heeft geen ploeg zo vaak gescoord uit een omschakelmoment dat startte op eigen helft als de Zwitserse kampioen. Dat gaat via ingeslepen patronen. Het spitsenkoppel van Young Boys bestaat steevast uit een fysiek sterk aanspeelpunt (Nsame of Theoson-Jordan Siebatcheu) naast een explosieve sprinter (Elia of Felix Khonde Mambimbi). De targetman is bij balwinst het eerste aanspeelpunt, waarop zijn partner net als de buitenste middenvelders op snelheid de diepte zoekt. Wanneer de organisatie niet klopt bij balverlies is dat lastig te verdedigen. Ajax moet dus tijdens het aanvallen al waakzaam zijn voor het gevaar van de counter.
Verdedigend is het niet alleen maar jagen bij de formatie van Seoane. Zodra tegenstanders onder de hoge druk uitspelen, plooit Young Boys terug in een 4-4-2. De vier verdedigers en twee controlerende middenvelders zijn dat gefocust op het afsluiten van het centrum.
De ruimtes aan de zijkant worden bespeeld door de buitenste middenvelders, die defensief soms als extra backs komen te spelen. Bosz verwacht daarom niet dat Miralem Sulejmani veel minuten gaat maken tegen Ajax. ‘Toen ik na de wedstrijd met hun trainer sprak, legde die uit dat zij in de competitie constant doorwisselen. Want die winnen ze toch wel. Ze focussen zich helemaal op de Europa League. In Zwitserland stellen ze heel andere spelers op. De beoogde basis speelde, op uitzondering van twee geschorste spelers, tegen ons. Daar hoort Sulejmani niet bij. Aan de zijkant staan twee lopers en hij is meer de voetballer, de man van de ideeën. Sulejmani kan niet constant op en neer zoals tegen Ajax nodig zal zijn.’
Met een 3-0 achterstand op het scorebord wisselde Bosz in de uitwedstrijd van systeem. Vanuit een 3-4-3 kreeg Leverkusen veel meer grip op de wedstrijd. ‘Zij hadden veel moeite om die drie onder druk te krijgen. Die twee spitsen moeten dat regelen, maar tegen drie man was dat niet te belopen. Toen kwamen wij aan het voetballen. Toen lukte het ons om onze buitenspelers aan de zijkant in een-tegen-een-duels te krijgen en begonnen zij achteruit te lopen. We kwamen terug tot 3-3 en kregen grote kansen op een voorsprong, maar verloren toch met 4-3 door een individuele fout.’
Dat geeft hoop voor Ajax, dat met een uitzakkende middenvelder ook vaak met drie opbouwt. In de bekerwedstrijd tegen PSV is dat de basis geweest voor dominantie vanuit balbezit. Tegen Young Boys is hetzelfde dus mogelijk.
Aanvallend hoeft Ajax geen verfijnd spel te verwachten van Young Boys. Op de momenten dat de opbouw begint met doelman David von Ballmoos, die zaterdag overigens tegen hekkensluiter FC Vaduz (1-1 gelijkspel) geblesseerd uitviel, lijken die intenties er wél te zijn. Dan gaan de twee centrale verdedigers – voormalig middenvelder Fabian Lustenberger en Mohamed Camara – op de hoeken van de zestien staan als optie voor een korte pass. De controlerende middenvelders bieden zich dan aan in de centrale ruimte op de rand van het strafschopgebied.
Veel meer dan een middel om druk uit te lokken, is dit niet. Zodra de tegenstander gaat jagen, kiest Young Boys vrijwillig voor de lange bal. ‘Ze spelen heel direct naar voren. Weinig vanuit spelopbouw, maar snel diepte en dan vanuit de tweede bal voetballen’, vat Bosz die intenties samen. ‘Het is lange bal, aansluiten en dan gelijk die tweede bal erachter spelen. Rennen en vliegen. Dat deden ze erg goed tegen ons.’
Bovenstaand moment uit de competitiewedstrijd tegen FC Luzern demonstreert hoe Young Boys dit doet. Rechter centrale verdediger Camara is hier aan de bal en besluit bij lichte druk meteen lang te spelen.
Het doel van Camara is om voorin een targetman te bereiken, die kan laten vallen op een van de buitenste middenvelders die dan het gezicht naar het doel heeft.
Meteen beginnen drie spelers bij Young Boys de diepte te zoeken. Een steekpass is dan genoeg om tot scoren te komen. Hoogwaardig voetbal is dat niet, maar in de Zwitserse competitie is dit erg effectief voor Young Boys.
Twee anderen middelen die Young Boys in Zwitserland vaak inzet voor doelpunten zijn spelhervattingen en vroege voorzetten. In beide gevallen wordt geprobeerd om de fysieke kracht maximaal te benutten.
Bovenstaande momenten demonstreren hoe Young Boys dat doet bij vroege voorzetten. Steeds staan de twee spitsen plus een van de buitenste middenvelders in de zestien om als opties te dienen. Vooral Nsame heeft in dergelijke situaties slimme loopacties om even los te komen van zijn tegenstander. Niet voor niets is de 27-jarige spits uit Kameroen clubtopscorer.
Bosz verwacht dat Ajax in tegenstelling tot zijn Leverkusen wél een oplossing vindt voor Young Boys. ‘Ik denk dat Ajax makkelijk doorkomt. Wij hebben steeds achter de feiten aangelopen doordat we op achterstand stonden en dus moesten we constant ver naar voren spelen. Ajax heeft het voetballende vermogen om onder hun druk uit te spelen, hen te laten lopen en aan de zijkanten in een-tegen-een-duels te komen. De grootste vraag is: welk voetbal gaan we zien? Ajax-voetbal of Young Boys-voetbal? Dit zijn twee verschillende speelstijlen tegenover elkaar. Ajax zal ervoor moeten zorgen om lang in balbezit te blijven en zo controle te krijgen. Zij willen een open wedstrijd waarin Ajax de lange bal gaat spelen. Dan krijg je veel duels. Ajax zal daaruit moeten blijven. Ik denk dat dit lukt en dat Ajax zonder problemen gaat winnen.’
In gesprek over Young Boys op video.