De combinatie van positiespel met technisch superieure middenvelders en de individuele klasse van Lionel Messi levert Barcelona al meer dan tien jaar succes op. Toch staat het klassieke tiki-taka-voetbal meer dan ooit onder druk. Xavi verdient al twee jaar zijn geld in Qatar. Andrés Iniesta heeft onlangs 33 kaarsjes uitgeblazen bij zijn verjaardag. Opvolgers heeft Barcelona niet in huis. Hoog tijd dus voor een zoektocht naar de middenvelder die het Barça-voetbal terugbrengt in Camp Nou.
Magische avond
Door zijn lichaam slim te gebruiken komt Xavi voor Michael Carrick, om in één balcontact Andrés Iniesta te bereiken. Een snelle één-twee met Sergio Busquets volgt. Daarna wendt Iniesta zijn blik naar voren. Een gevoelig passje met buitenkant rechts zorgt ervoor dat Xavi vrijkomt tussen de linies. De aanvoerder dribbelt even. Wacht. Wacht nog langer. Om precies op het goede moment met buitenkant rechts de steekpass te geven op Pedro. Aanname met rechts. Droog schot met diezelfde voet in de korte hoek: 1-0.
Xavi onderschept de bal. Een pass naar Dani Alves. Kaats met David Villa, terug naar Xavi. Nu met zijn gezicht naar het doel, rond de middellijn op Wembley. Pep Guardiola kijkt toe vanuit zijn coachvak. Handen in de zakken. Aanname onder de voet. Pass naar Andrés Iniesta. Eén keer raken, direct terug naar Xavi. Opening naar de linkerkant, waar Pedro vrijstaat. Kort de aanzet voor een dribbel. Toch een tikje terug naar Iniesta. Tik naar Xavi. Tak terug naar Iniesta. Even vertragen. Dan de bal breed naar Lionel Messi. Een korte venijnige dribbel. Vlammend schot in de benedenhoek: 2-1.
Op de magische avond van 28 mei 2011 komen esthetiek en effectiviteit samen in de Champions League-winst van Barcelona tegen Manchester United. Zelfs Sir Alex Ferguson is diep onder de indruk van het voetbal van de Catalanen. ‘Dit team hypnotiseert je door de manier waarop ze de bal rondspelen. In mijn tijd als trainer ben ik nog nooit een beter team tegengekomen’, aldus de United-manager op de persconferentie na afloop.
Ferguson laat zijn loftuitingen volgen door een voorspelling die al even raak blijkt te zijn. ‘Ik weet niet hoelang dit tijdperk gaat duren. En of Barcelona in staat is om dit team op een bepaald moment te vervangen. De club heeft de juiste filosofie, maar het is altijd moeilijk om spelers als Xavi, Iniesta en Messi te vinden.’
Zes jaar later is het door Ferguson voorspelde moment daar. Een seizoen zonder hoofdprijzen. Een middenveld dat steeds minder passes verstuurt. Gestokte aanvoer vanuit de eigen opleiding. Dat maakt de noodzaak tot vernieuwen groter dan ooit. Barcelona kan het zich simpelweg niet permitteren om het halen van een vervanger voor Xavi en Iniesta nog langer uit te stellen.
Magnifieke passer
Om Barcelona een handje te helpen bij deze helse zoektocht wenden wij ons tot Ted Knutson. Deze Amerikaan is hoofd van het ‘player analytics’-team van Smartodds als FC Midtjylland in 2015 zijn eerste Deense titel verovert. Met de hulp van de analyses van Knutson en consorten, die door Smartodds-eigenaar Matthew Benham voor zowel Midtjylland als Brentford FC worden ingezet. Inmiddels staat Knutson op eigen benen met zijn bedrijf Statsbomb IQ, waarmee hij verschillende Champions League-clubs van adviezen voorziet. Dat doet hij op basis van statistieken en uitgebreide video-analyses.
Deze technieken zet Knutson ook in als wij hem vragen wie in aanmerking komt om Iniesta te vervangen. ‘Heel weinig spelers komen ook maar een klein beetje in de buurt van Iniesta’, luidt zijn eerste conclusie. ‘Zijn mogelijke vervangers moeten namelijk vier dingen kunnen. Ze moeten magnifieke passers zijn, veelzijdig zijn in hun rollen, de kwaliteit hebben om met de bal aan de voet het veld over te steken en over creativiteit beschikken.’
Lees hier meer uitleg over de radarplots van Ted Knutson.
Kandidaten
Na de analyse van Knutson blijven vier potentiële opties over. ‘Laat me duidelijk zijn: geen van deze kandidaten zal precies hetzelfde brengen als Andrés, maar ze delen capaciteiten en zijn waarschijnlijk in staat om zijn rol op een behoorlijk hoog niveau in te vullen.’