Over de zoektocht naar de ideale wisselwerking in de technische staf

Tijdens het zomertrainingskamp van Ajax bestaat de teamactiviteit uit raften, in de winter wordt de aandacht verlegd naar iets heel anders. Woensdagmiddag trokken alle spelers dikke pakken aan, kregen pistolen met verfkogels en gingen op jacht naar elkaar. Een middagje paintballen was voor de selectie een vermakelijke onderbreking van een intensieve trainingsweek.

Donderdag was het vizier weer op het veld en de bal gericht, waarbij de poorten gesloten bleven. Over de besloten training is hier al voldoende geschreven, het vizier gaat op de leidende personen die op en om het veld de regie over de groep hebben. De hoofdtrainer en zijn assistent-trainers.

Sinds een aantal jaar is het een item met een afbreukrisico bij Ajax. Neem afgelopen seizoen. In mei kwamen de irritaties en tegenstellingen van de technische staf aan het oppervlak en het betekende indirect het vertrek van Peter Bosz naar Borussia Dortmund. Hij wilde graag afscheid nemen van een deel van zijn staf, Hennie Spijkerman, Dennis Bergkamp, Carlo l'Ami en Björn Rekelhof, en een nieuwe eigen assistent toevoegen. Ajax ging niet akkoord en verwees naar het tijdperk van Martin Jol in Amsterdam, waar volgens de beleidsbepalers de 'kliek Jol' te veel de dagelijkse toon van de club bepaalde.

Nieuwe prikkel
Toch was de clash achter de schermen in het seizoen van Bosz niet het enige moment in de afgelopen jaren dat er een te groot spanningsveld heerste in de begeleidende staf. Frank de Boer vond in Spijkerman een voor hem zeer gewaardeerde assistent, die veel oefeningen tijdens de trainingen op zich nam, waardoor De Boer beter het geheel kon observeren. Na zijn derde seizoen besloot De Boer trouw te blijven aan Ajax, maar was volgens hem wel een nieuwe prikkel nodig in de staf, anders zou het voor de spelers te veel van hetzelfde zijn. Hij voegde Orlando Trustfull toe, maar de gewenste werking bleef uit. De assistent-trainers van De Boer kwamen met de week verder uit elkaar te liggen, met een ijzige sfeer tot gevolg.

De wisselwerking in de staf, het is een onderbelicht aspect in en rond een selectie. Bij het samenstellen van een staf gaat het voor de hoofdcoach vooral om vertrouwen. Hij wil geen assistent die alles doorspeelt en klikt naar de clubleiding. Iemand die aan zijn stoelpoten zaagt, zoals in het verleden met Danny Blind en Jol onder meer het geval was, onvrede uit de groep overbrengt of op een andere manier een storende factor is. Juist bij Ajax, met een zeer actieve vijfde en zesde colonne, is een staf waarin trainers elkaar vertrouwen van cruciaal belang.

Ook in de chemie met de selectie. Elke dag trekken de spelers en de staf met elkaar op. Een hoofdtrainer is de belangrijkste persoon, maar juist de assistent kan een doorslaggevende rol vertolken. Onder meer als brug of buffer tussen trainer en speler. Dikwijls staat een trainer boven de groep en een assistent ertussen. Zoals vorig seizoen met Bosz en Hendrie Krüzen het geval was.

Als twee nieuwelingen in de club moesten ze de spelers voor zich winnen. Bosz deed dat door zijn heldere voetbalvisie, waar spelers enthousiast van werden. Krüzen was een tegenpool van hem, door Bosz omschreven als een straatvechter die bij de spelers de juiste snaar in de omgang wist te raken. Het duurde dan ook niet lang voordat Krüzen krediet bij de spelers had opgebouwd. Een mooie anekdote hielp daaraan mee.

Vorig seizoen was de tafeltennistafel een geliefde plek van een groep spelers in het spelershome op De Toekomst. Krüzen sloot op een van de eerste dagen in Amsterdam aan en nam een batje in zijn hand. De spelers keken nieuwsgierig toe, of hij er wel iets van kon. Krüzen bleek bovengemiddelde kwaliteiten te bezitten en sloeg ze allemaal van tafel. De waardering sloeg echter om in hilariteit toen een speler na een aantal potjes zei: 'Trainer, u kunt een aardig balletje slaan.' Krüzen keek de spelers aan en antwoordde: 'Vind je dat? Dan ga ik nu met mijn goede hand spelen…' Het bleek waar te zijn. Krüzen pakte het batje in zijn andere hand en nu maakte echt helemaal niemand meer een schijn van kans. In de prestatieve cultuur van een spelersgroep had elke speler het nakijken en was de waardering groot. Tot plezier van alle toekijkende ploeggenoten.

Meerwaarde
Door de tafeltennisanekdote brak het ijs tussen spelers en Krüzen en het bleek het begin van een seizoen waarin veel spelers zich goed voelden bij de assistent, hem vertrouwden en ook wisten dat hij een beetje één van hen was. In de dagelijkse omgang van grote waarde voor een hoofdtrainer. Bosz kon geregeld Krüzen naar een speler toesturen als hij de indruk had dat iets niet goed ging of anders moest.

Die meerwaarde hoopt elke hoofdtrainer in zijn staf te ervaren en dat zal nu niet anders zijn. Waar Bosz en Krüzen als buitenstaanders bij Ajax binnen kwamen, geldt dat in deze eerste trainingsweek van het nieuwe jaar voor Erik ten Hag en Alfred Schreuder. Het pad van beide trainers kruiste elkaar al verschillende keren, maar in de voorbije jaren kozen ze allebei individueel voor een interessant carrièrepad.

'Met Marc Overmars heb ik gefilosofeerd over de beste assistent', zei Ten Hag na zijn eerste trainingsdag eerder deze week. 'De uiteindelijke keuze lag bij hem, maar allebei werden we enthousiast van Alfred. We kennen elkaar al heel lang. We hebben samen gespeeld, ik heb hem mede naar FC Twente gehaald en later ook als trainer geïntroduceerd bij de club. Ik ken hem niet alleen als mens goed, maar ook zijn denkwijze over voetbal. Hij is een interessante trainer, met twee jaar in Duitsland is zijn rugzak verder gevuld. Alfred kan ons helpen in de maximale ontwikkeling van deze ploeg.'

Al in de eerste trainingsweek lijkt er binnen de staf chemie zichtbaar. Schreuder pakt veel oefenvormen op, is daarbij duidelijk aanwezig, waarbij Ten Hag de grote regie in handen heeft en de kans krijgt om het geheel te overzien. En waar nodig een speler even apart te nemen. Met Aron Winter en Richard Witschge is de staf tevens voorzien van twee echte Ajacieden, die bovendien met hun open uitstraling dicht bij de spelers staan. De eerste indrukken zijn positief en hoopgevend, maar zeggen natuurlijk nog helemaal niets. Dat heeft het recente verleden in Amsterdam ook uitgewezen. Pas gedurende de intensieve weken in het seizoen moet de puzzel in elkaar vallen en een staf ontstaan, waarin trainers complementair zijn, elkaar en daarmee de selectie en de spelers individueel sterker maken. Een essentiële eigenschap, die allerminst een vanzelfsprekendheid is gebleken in de voorbije jaren bij Ajax.

Mis via een speciale VI Live niets over de voorbereiding van Ajax op de tweede seizoenshelft.

• Meer over

• Ajax
• Eredivisie 2017/2018