'De ego's van Jan Timmer en Hans Kraay'
Vorige week had voormalig Philips topman Jan Timmer, een krasse zeventiger, plotseling last van zijn ego. Dat resulteerde in een zeldzame demonstratie van machtsvertoon, als president-commissaris van PSV. Het charisma van Timmer verraadt zijn karakter. De goede man heeft waarschijnlijk nooit tegengas gehad, hij is er in ieder geval niet van gediend. Samen met Harry van Raaij hield hij Philips op de been. Timmer als president, de hoogste baas, en de PSV-voorzitter was als directeur accountantsdienst zijn financiële brein. Beide heren werkten bijna vijftig jaar samen. Daarom vind ik het zo onbeschaafd dat het gekrenkte ego van Timmer hem in de publiciteit dreef zijn zelfingenomen trainer Guus Hiddink even tot de orde te roepen en zijn trouwe partner Van Raaij als een kwajongen in het openbaar te kapittelen, omdat die zijn oren zou laten hangen naar de coach. Onbegrijpelijk dat een captain of industry zich laat verleiden tot zon niveauloze mediashow.
Het gaat namelijk nergens om. De raad van commissarissen van PSV - Frits Schuitema, Wim van der Leegte, Arthur van der Poel, Huub van de Coolwijk, Gerard Verdonschot en Jan Timmer - heeft zich duidelijk gestoord aan het gedrag van Hiddink. Sinds zijn verblijf in Zuid Korea gedraagt de voormalige Achterhoeker zich als een dictator van een bananenrepubliek. Zijn WK-successen smaken blijkbaar naar meer, want zodra er contracten op tafel komen, eist Hiddink een clausule waarin duidelijk staat omschreven dat hij tijdens een EK of WK op projectbasis als bondscoach mag optreden voor welk land dan ook. Daarnaast had hij ook nog pittige financiële eisen en provoceerde hij de raad van commissarissen door zich in de media af te vragen of die heren wel ambitieus genoeg waren, omdat er, volgens Hiddink, te weinig werd geïnvesteerd in de jeugdopleiding, accommodatie en spelers. Een persoonlijkheid zoals Timmer zou het met een glimlach voor kennisgeving moeten aannemen, maar dat stond zijn ego blijkbaar niet toe.
Timmer straalt de keiharde zakenman uit. Van Raaij is minstens zo hard, maar verpakt het charmanter, waardoor hij als een menselijke en innemende man overkomt. Hij wil op 1 juli afscheid nemen als voorzitter en PSV gezond en in goede handen achterlaten, maar hij heeft de tijd tegen. In het verleden hielden voorzitters de club op de been door spelers voor veel geld aan buitenlandse topploegen te verkopen. Van Raaij heeft nu de pech dat de transfermarkt is ingestort, omdat ook de grote clubs op hun tellen moeten passen. Het voordeel van deze ontwikkeling is dat Metaja Kezman, Mark van Bommel en Arjen Robben nog steeds in Eindhoven spelen. Het zit Van Raaij echter dwars dat PSV onder zijn leiding vorig jaar een tekort had van tien miljoen euro, en naar verluidt komt de club dit seizoen zelfs veertien miljoen tekort.
In dat kader is het begrijpelijk dat de raad van commissarissen de vinger aan de pols houdt en de afspraken tussen Van Raaij en Hiddink alleen wil fiatteren als de nieuwe technisch directeur na zijn eerste jaar in 2005 kan worden weggestuurd, zonder boeteclausule. Zelfs Hiddink zou daarvoor begrip moeten hebben, maar hij realiseert zich dat PSV een onzekere toekomst tegemoet gaat. Zonder Kezman, Van Bommel en Robben blijft er slechts een modaal elftal over, en zodra deze spelers worden verkocht is het helemaal niet zeker dat hij de transfersommen opnieuw mag investeren, want er zal ook iets aan de miljoenentekorten gedaan moeten worden. Als Hiddink daar niet eens over wil praten, moet hij een andere werkgever kiezen, want PSV is absoluut niet afhankelijk van de troeteltrainer van voorzitter Van Raaij. Huub Stevens, Martin Jol, Bert van Marwijk en Co Adriaanse zijn uitstekende alternatieven. En misschien speelt Timmer wel een spel om bij een van deze trainers uit te komen. Deze week zal blijken hoe kwetsbaar de egos van Hiddink en Van Raaij zijn.
In het woordenboek staat ego omschreven als het bewuste deel van de persoonlijkheid, het ik, de eigenpersoon. Hans Kraay werd als voetbalanalyticus van RTL5 voor de zoveelste keer het slachtoffer van zijn eigen ego. De laatste jaren zaten we twee keer per week in voetbalprogrammas van RTL5 en dat was vaak heel gezellig. Als je zo ijdel bent om in een televisieprogramma te verschijnen en daar ook nog goed voor beloond wordt, ben je verplicht je nek uit te steken. Dan moet je met een mening komen. We zaten daar niet vanwege onze blauwe ogen of onze keurige kostuums. Je moet heel nuchter concluderen dat je geëxploiteerd wordt. Kraay is uitermate geschikt voor een discussieprogramma over voetbal, want hij heeft over alles en iedereen een mening. Helaas alleen tijdens de commercial break en na de uitzending. Als de camera liep, werd Kraay plotseling een demagoog die wilde overkomen als Mister Nice Guy. Hij haalde de discussie uit het programma en schopte hoofdzakelijk open deuren in. Zodra er hot items op tafel kwamen, deed hij even niet mee, waardoor de discussie een stuk minder boeiend werd voor de kijkers.
En vervolgens kwam hij in botsing met zijn eigen ego, want hij wilde wel spreektijd om zijn niet-relevante boodschap te kunnen verkondigen. Dat leidde regelmatig tot spanningen tussen hem en presentator Wilfred Genee. In mijn ogen is Genee een begenadigd televisietalent. Hij bereidt zich goed voor, stelt journalistieke vragen, werkt altijd zonder autocue en is zeer ambitieus. Af en toe stoort zijn pedante gedrag me, maar ik respecteer hem als professional. Daar dacht Kraay anders over, hij vond Genee als presentator veel te dominant en was van mening dat die hem als voetbalinstituut meer ruimte moest geven. Tijdens een discussieprogramma moet je het woord nemen door deel te nemen aan het gesprek, maar Kraay zat zich hoofdzakelijk eraan te ergeren dat hij minder aan het woord kwam dan de andere gasten. Eén keer heb ik mijn collega kunnen verleiden tot een mening. Toen schoot hij uit zijn slof en onthulde dat hij mij niet serieus nam, omdat ik er geen verstand van had. Kraay was namelijk van mening dat twee linkspoten niet samen in het centrum van de verdediging kunnen spelen, maar twee rechtspoten wel.
Vervolgens speelde hij met vuur door er nog aan toe te voegen dat ik nooit bij een club had gewerkt. Uit respect heb ik mijn mond gehouden, want hij werkte bij een hele serie clubs, maar vertrok bijna overal met een conflict, omdat zijn ego binnen de organisatie op hol sloeg. En daar is nooit verandering in gekomen. Na een uitzending was hij regelmatig boos of ontevreden. Eindredacteur Reinder Elzinga moest voortdurend sussend optreden. Na de uitzending met directeur betaald voetbal Henk Kesler was de maat vol voor Kraay. Hij maakte een obsceen gebaar in de richting van Genee en liet wit van woede weten dat hij nooit meer met hem wilde samenwerken.
RTL5-directeur Jaap Hofman heeft er alles aan gedaan de zaak op te lossen, maar Kraay bleef als een verwend kind van 67 jaar bij zijn onredelijke standpunt. Een gekwetst ego leidt bij hem altijd tot een soort zelfdestructie, dan is hij niet voor rede vatbaar. Bij Ajax, Feyenoord, AZ, PSV en al die andere clubs weten ze daar alles van. Een ontspannen Kraay is een aimabele gentleman, maar hij blijkt nog steeds niet bestand tegen stress. Je ziet het aan zijn hoofd, dan begint hij te transpireren, valt flauw, krijgt allerlei lichamelijke gebreken of vindt een dode kat in zijn auto. Jammer, vooral voor Kraay zelf. Hij heeft legio kansen gehad in zijn carrière, maar ging overal ten onder aan zijn ego.
Johan Derksen