Eerst was er het ontslag van Wim Jonk, daarna het overlijden van Johan Cruijff en onlangs werd Dennis Bergkamp op non-actief gesteld. Daarmee is de rol van de voortrekkers in de Cruijff-revolutie bij Ajax definitief uitgespeeld.
Het stadsverkeer was ontregeld, passerend winkelpubliek zette de boodschappentas erbij neer en zelfs het rechtbankpersoneel schakelde de iPhone in videostand. Het was een waar pandemonium, op 7 december 2011 bij de Haarlemse rechtbank. Want Johan Cruijff was in de stad. En het grootste voetbalicoon uit de Nederlandse historie was niet alleen gekomen. Wim Jonk was van de partij, Jaap Stam, Marc Overmars, Ronald de Boer, Bryan Roy, Michel Kreek, Orlando Trustfull, John Bosman, Dean Gorré. En als Ajax niet in voorbereiding was geweest op een Champions League-duel met Real Madrid, later die dag, was ook toenmalig assistent-coach Dennis Bergkamp erbij geweest. Een elftal was het, alsof het getalsmatig zo moest zijn, dat ten strijde trok tegen de aanstelling van de interim-directeuren Danny Blind en Martin Sturkenboom en de voorgenomen benoeming van Louis van Gaal als directievoorzitter.
Anderhalf jaar later blikte Cruijff, in zijn tuin in Barcelona, terug op de periode waarin de zogenoemde Fluwelen Revolutie ontaardde in een slagveld. Eerst hadden ze het kort geding gewonnen, daarna het hoger beroep. De juridische strijd was niet tegen Ajax gericht, maar tegen zijn collega-commissarissen in de rvc, benadrukte Cruijff die middag. ‘Het dieptepunt was ook meteen het hoogtepunt’, analyseerde hij. ‘Toen de eerste rechtszaak begon, keek ik om me heen in de zaal. Aan de ene kant zat Steven ten Have met zijn vriendjes, allemaal mensen die nog nooit een bal van dichtbij hebben gezien. Aan de andere kant zaten wij, de jongens met de grote voetbalcarrières, als één blok voor hun club Ajax. Dat vervulde me met grote trots.’
De gewonnen rechtszaken luidden een tijd in waarin Cruijff en de zijnen eindelijk konden doorpakken. Met de ontmanteling van de rvc nam de tegenwerking binnen de club af, de sfeer van kampvorming en achterdocht verdween naar de achtergrond. Althans, zo leek het. Cruijff realiseerde zich dat honderd procent steun binnen Ajax een utopie was.
Bij de start van zijn revolutie schatte hij in dat twintig procent voorstander van zijn plannen was. Ruim twee jaar later was dat volgens Cruijff gegroeid naar tweederde deel van alle leden en werknemers. Negentig procent steun leek hem het hoogst haalbare, bij een club die patent heeft op heftige politieke krachtenvelden. ‘Je moet bij Ajax altijd op je hoede zijn, dat is een gegeven’, wist Cruijff als geen ander. Zelf kon hij op dat vlak een stootje hebben. Het breekpunt voor hem was de tegenwerking die zijn kompanen van het eerste uur, Wim Jonk en Dennis Bergkamp, ondervonden vanuit de rvc en de directie. Tijdens een bezoek van Cruijff aan jeugdcomplex De Toekomst vertelden Jonk en Bergkamp over de spanningsvelden die de uitvoering van het Plan Cruijff steeds moeilijker maakten. ‘Het vuur spatte uit hun ogen’, herinnerde Cruijff zich. ‘Het raakte me diep. Dat was het moment waarop ik zei: Dan gooien we nu de beuk erin. Als je mij in de rug aanvalt, dan draai ik me om en gaan we het face to face uitvechten.’
Gerelateerde artikelen