Op weg naar de uitgang? Mo Ihattaren maakt zich onmogelijk bij PSV

Na twee vrije dagen meldt Mohamed Ihattaren zich vandaag (woensdag) weer bij PSV. De vraag hoe zijn rentree in de selectie na een uiterst tumultueus weekend uitpakt, wordt snel beantwoord. Voor de staf en de clubleiding is het duidelijk: het is linksaf met een groot mea culpa van Ihattaren, een fikse gedragsverbetering en volledige toewijding. Of anders rechtsaf, linea recta richting de uitgang.

Uitgerekend in een week waarin PSV won van Olympiakos (2-1) en had moeten winnen van Ajax (1-1) werd de ploeg van Schmidt uitgeschakeld in Europa en lijkt de titelstrijd definitief in het voordeel van de Amsterdammers beslist. Na de eerdere uitschakeling in het KNVB-bekertoernooi speelt PSV de rest van het seizoen om de belangrijke plaats twee met zicht op de miljoenen uit de Champions League.

Hoewel de kans op een prijs eigenlijk werd vergooid, kan PSV wél verder met het voetbal dat het tegen Olympiakos en Ajax liet zien. Dat was ook de reden waarom Schmidt afgelopen zondag niet terneergeslagen was. ‘We hebben ons spel naar een volgend level gebracht’, zei de Duitser. ‘We hebben heel dapper gespeeld en waren verbonden als team. Als we blijven voetballen zoals we hebben gedaan, dan kunnen we beter zijn dan Ajax en Olympiakos. We kunnen ook nog beter voetballen, zeker in balbezit, maar het beviel me dat we het sámen deden. En mijn gevoel zegt dat het de spelers ook beviel.’

Muiten

Met de laatste opmerking maakte Schmidt duidelijk dat er in zijn ploeg absoluut geen plaats meer is voor voetballers die volledig hun eigen gang gaan en hun persoonlijke belang boven dat van het team zetten. Dat is exact wat Mohamed Ihattaren de afgelopen weken volgens de coach wél deed met vorige week donderdag als voorlopig negatief hoogtepunt. De voetballer dacht, nadat hij voor de derde keer deze winter ziek was geweest, dat hij direct zou gaan spelen tegen Olympiakos. Vanaf het moment dat Ihattaren doorkreeg dat dit niet zo was, begon hij volgens de staf met muiten.

Hem wordt ongeïnteresseerd en onprofessioneel gedrag verweten. Zo was hij bijvoorbeeld aan het bellen in de kleedkamer en op het veld, en dus totaal niet met de wedstrijd bezig. Direct na de Europese uitschakeling feliciteerde Ihattaren op social media Ajacied Ryan Gravenberch met het wél bereiken van de volgende ronde. Het irriteerde de clubleiding dat Ihattaren, niet voor het eerst, zo openlijk met Ajax bezig was, waar hij ook een persoonlijk WhatsApp-berichtje had kunnen sturen. Het zorgde in elk geval voor veel verontwaardiging bij de achterban van de Eindhovense club.

Door zijn gedrag werd Ihattaren dus buiten de selectie voor het duel van zondag met Ajax gelaten. ‘De voltallige staf, spelersgroep en directie hebben er de afgelopen periode alles aan gedaan om Ihattaren te ondersteunen en van waarde te laten zijn voor PSV. Die mogelijkheid heeft hij niet aangegrepen.’ Dit was de belangrijkste verklaring in het ferme statement dat de club voor de wedstrijd tegen Ajax deelde.

De woorden van Schmidt voor en na het duel waren vele malen harder en laten voor de toekomst van Ihattaren aan duidelijkheid niets te wensen over. ‘Zijn houding de afgelopen weken was niet goed en we hebben hem de kans gegeven zijn gedrag te veranderen’, zei de coach. ‘Op donderdag was er echter bij hem een groot gebrek aan discipline, professionaliteit en motivatie. Volledig onacceptabel. Het was onmogelijk hem voor het duel met Ajax in het team op te nemen. Of hij weer of niet meer voor PSV gaat spelen, is nu aan hem. Het hangt af van zijn houding en zijn prestaties. We hebben donderdag en zondag gezien wat er nodig is om voor PSV op de half 10-positie te spelen. Als Ihattaren besluit zo te voetballen als Mario Götze, Ryan Thomas, Cody Gakpo, Noni Madueke of Mauro Júnior en net zo hard gaat werken als zij, dan kan hij misschien spelen. Doet hij dat niet, dan heeft hij geen enkele kans.’

Het is geen toeval dat Schmidt in bovenstaande rijtje ook Thomas en Mauro noemde. De statistieken van Ihattaren in dit seizoen zijn voor een speler met zijn kwaliteiten ronduit slecht. Hij was bij slechts drie doelpunten betrokken: twee goals en één assist. Ryan Thomas en Mauro Júnior – qua potentie mindere voetballers – hebben vergelijkbare cijfers. Maar zij zijn voor Schmidt al het gehele seizoen van grote waarde omdat ze alles doen voor het team. Dat is bij Ihattaren dit seizoen zeker niet altijd het geval. Volgens zijn trainer doet de middenvelder veel te weinig bij balverlies. In het topvoetbal kun je je dat nooit permitteren, maar is het minder een probleem als je voortdurend beslissend bent. Dat is Ihattaren dit seizoen allesbehalve en dat is er de reden van dat Schmidt onlangs zei dat we niet moeten doen alsof Ihattaren Lionel Messi is. Dat de voetballer dit seizoen toch nog veel heeft gespeeld, komt, hoe wrang ook voor hem, mede door de blessures van bijvoorbeeld Götze, Gakpo en Madueke.

Eenrichtingsverkeer

De gezichtsuitdrukking van Schmidt tijdens zijn referaat over Ihattaren was hard en star, iets dat we nog niet eerder zagen als we met hem over het talent spraken. Er is heel duidelijk wat geknakt.

‘Iedereen wil hem helpen een goede professional te worden’, zegt Schmidt. ‘Hij is talentvol en iedereen binnen de club heeft het hele seizoen alles gedaan hem te steunen. En eerlijk gezegd zijn we nu een beetje moe nog langer over Ihattaren te praten. Op een bepaald punt heb je de speler ook nodig om iets te veranderen. Hij is even op de goede weg geweest, dat heb ik ook gezegd. Hij speelde oké, in mijn ogen niet top, maar het is wel de reden dat hij ook vaak in de basis is gestart. Maar hij heeft weer wat stappen terug gedaan. We zullen opnieuw moeten beginnen. Alleen wel op een andere manier, want we kunnen niet zo doorgaan. Aan het einde is het altijd hetzelfde in het leven. Je kunt mensen niet veranderen, mensen kunnen alleen zichzelf veranderen. Nu is het aan hem. Hij moet aan zijn carrière denken. Alles is nog mogelijk. Maar we zullen onze manier van helpen wel veranderen. Het blijft geen eenrichtingsverkeer. We kunnen hem steunen en helpen, alleen moet er iets voor terugkomen. Als een speler altijd in de basis start, dan schijnt de zon. Zo is het niet in het voetbal. Ook als de coach een andere beslissing neemt, moet je er voor het team zijn en een goede houding laten zien. Dat moet hij leren.’

Hoe Schmidt en zijn staf Ihattaren vanaf nu zullen helpen en benaderen, laat zich niet moeilijk raden. De tijd van masseren, pappen en nathouden is definitief voorbij. De voetballer krijgt simpelweg zijn laatste kans. Verprutst hij ook deze dan is het zeer aannemelijk dat Ihattaren straks geen deel meer uitmaakt van de selectie. Op vier niveaus is de middenvelder dit seizoen voortdurend geholpen. Door de staf, door een aantal spelers, door de clubleiding en door externe partijen zoals bijvoorbeeld de hulp die hij kreeg bij de rouwverwerking rond het verlies van zijn vader.

Speciale behandeling

Het vreemde is dat het leek alsof Ihattaren voor de winterstop de boodschap had begrepen en dat ook op het vijfde niveau, binnen zijn familie, alles weer rustig was. Nog even terug in de tijd. Ihattaren kwam voor dit seizoen veel te zwaar terug van vakantie, deed in de voorbereiding veel te weinig, werd door Schmidt van de training gestuurd en tijdens de eerste wedstrijd tegen FC Groningen zat hij op de bank. Het duurde lang voordat de voetballer vervolgens beterschap toonde. Schmidt zei zijn potentie te herkennen, maar dat het voor hem niet telt waar de voetballer over vier jaar staat en dat hij geen speciale behandeling zou krijgen. Maar uiteindelijk kreeg hij die wel en Ihattaren had dit en de goede gesprekken met Schmidt ook nodig er doorheen te komen.

De middenvelder voelde zich weer gewaardeerd, ging beter op zijn voeding letten, hij viel een paar kilo af en scoorde twee keer op rij. Bij het doelpunt tegen FC Utrecht vloog hij Schmidt in de armen en na zijn goal tegen RKC Waalwijk op 19 december zei Ihattaren: ‘Je ziet het, ik lach alleen maar en ik geniet. Ik ben fit en blij. Ik voel me weer de Mo van vorig jaar. Ik ben de trainer dankbaar natuurlijk. De gehele staf. De tijd en de hulp die zij me hebben gegeven, en die ik nog steeds krijg, dat zal ik niet vergeten.’

Kinderlijk gedrag

Hoe kan het dan dat de wereld ruim twee maanden later volstrekt tegenovergesteld eruitziet? De mensen die met hem werken, weten inmiddels hoe Ihattaren in elkaar zit. Als hij vandaag boos op je is, kun je morgen weer zijn beste vriend zijn. Andersom geldt hetzelfde. ‘Bij hem is het nogal wispelturig’, is wat we binnen PSV horen. Deels is het dus toneelspel en het is maar de vraag of hij zich daar zelf van bewust is. Maar op het moment dat Ihattaren met een teleurstelling moet omgaan of denkt: De trainer mag me niet, dan vervalt hij geregeld in oude fouten, kinderlijk gedrag en maakt hij niet de keuzes die een profvoetballer van PSV moet maken.

Inmiddels is de lijst met ontoelaatbare zaken van het talent volgens ingewijden eindeloos. Ongeoorloofd zaalvoetballen bijvoorbeeld. Of dat hij een spierblessure oploopt terwijl hij een vrije dag heeft. Als Ihattaren aangeeft dat dit komt door het werk met een personal trainer, hoort PSV dat die hem al anderhalve maand niet heeft gezien. Als de speler zich voor de derde keer ziek meldt, wordt daar serieus aan getwijfeld. Ongezond eten, ongedisciplineerd trainen, regels negeren; de incidenten stapelen zich op en de clubleiding heeft zich tot het statement van donderdag naar buiten toe stilgehouden. Maar het wonderkind is een probleemgeval geworden. Voor velen binnen de club jammer en frustrerend, omdat ze naar eigen zeggen ongelooflijk veel tijd en energie in Ihattaren hebben gestoken.

Zo is één van diens broers op De Herdgang geweest zodat de club hem duidelijk kon maken wat ze op het gebied van voeding voor Ihattaren konden doen. De voetballer heeft daar zichtbaar moeite mee, maar hij kan op de club ontbijten, er lunchen en er zelfs na de middagtraining eten. Halal, als hij dat wil. Een voedingsdeskundige staat tot zijn beschikking en Ihattaren kan een iedere dag een pakketje gezond voedsel meenemen naar huis dat voor iedere speler klaar staat.

Stroeve onderhandelingen

De kans dat het dit seizoen nog goed komt tussen Ihattaren, Schmidt en PSV lijkt op voorhand niet zo groot. Ook omdat zaakwaarnemer Mino Raiola (zie Kader) woest is op de Duitse trainer. Het heeft er de schijn van dat Ihattaren – vanaf zijn achtste zit hij al bij PSV – bezig is aan zijn laatste maanden bij de club.

Het gedrag van de voetballer lijkt ook niet helemaal los te kunnen worden gezien van de zeer stroeve contractonderhandelingen tussen club, speler en zijn management. PSV is meer dan een jaar bezig geweest de verbintenis met Ihattaren te verlengen, de clubleiding wil onderhand duidelijkheid. Zij hebben in hun ogen in de voorstellen het financieel maximale gedaan. De eisen van de speler gingen daar naar verluidt onrealistisch ver overheen. De zaak zit inmiddels in een impasse, met alle gevolgen van dien.

Met Denzel Dumfries werden de contractonderhandelingen gestopt, omdat de aanvoerder zich op zijn spel wilde concentreren en aangaf komende zomer een stap te willen maken. Hij wil straks door de voordeur vertrekken. Dumfries is evenwichtig genoeg om zich te kunnen focussen op het leveren van topprestaties. Ihattaren is jonger en daarin duidelijk nog minder stabiel. Dat hij met zijn huidige gedrag en prestaties niet voor selectie voor het Nederlands elftal in aanmerking komt en het EK voor hem op de tocht staat, lijkt hij bijvoorbeeld onvoldoende te beseffen.

Hoewel de irritatiegrens duidelijk is bereikt, heeft PSV de deur wat verlenging betreft nog niet definitief dichtgedaan. En als dit wél zo was, zou de club het niet zeggen. De clubleiding zal in verband met een transfersom hopen dat ze er alsnog uitkomen. Lukt dit niet, dan moet PSV de afweging maken of ze Ihattaren verkopen of dat ze hem aan zijn contract houden. Als Ajax zich bijvoorbeeld zou melden, dan is het laatste aannemelijk, maar op voorhand lijkt een verkoop veel logischer. PSV heeft ook grote transfersommen nodig om straks het zeer grote gat in de begroting te kunnen dichten. Dat zal dan niet gebeuren met het geld dat de club ontvangt voor Ihattaren.

De gedroomde twintig miljoen euro-plus dat de voetballer op basis van zijn kwaliteiten zou moeten kunnen opbrengen, is door zijn gedrag en matige prestaties nagenoeg verdampt. Met nog een contract voor slechts één jaar mag PSV op de huidige markt blij zijn als het de komende zomer nog vijf miljoen euro voor Ihattaren krijgt. Zo dreigt een trieste aftocht voor een van de grootste talenten die de PSV opleiding ooit voortbracht. ‘Geen enkele trainer kan jou op de bank houden, alleen jij kan jezelf op de bank houden’, zei Schmidt eerder dit seizoen tegen Ihattaren. Het is precies wat de voetballer met zijn gedrag nu heeft gedaan. Het is een harde les die Ihattaren kennelijk meerdere keren moet leren.