Mario Götze als inspiratie: kwartje lijkt gevallen bij Mohamed Ihattaren

Iets meer dan acht minuten had Mario Götze afgelopen zondag nodig voor zijn eerste Eredivisiedoelpunt. Natuurlijk, de terugspeelbal van Clint Leemans op PEC Zwolle-doelman Michael Zetterer was belabberd, maar de Duitse WK-held van 2014 toonde met de loopactie op de keeper zijn intelligentie, demonstreerde vervolgens zijn technische vaardigheden en tikte de bal simpel in het doel.

Na 67 minuten vond trainer Roger Schmidt het genoeg. Götze mocht bij een 3-0 stand naar de kant en Mohamed Ihattaren was zijn vervanger. Het is een wissel met een verhaal. Want uiteraard had hét kroonjuweel uit de PSV-opleiding naast Super Mario moeten schitteren. Schmidt verklaarde na afloop dat Götze fit genoeg was te kunnen starten en dat Ihattaren te weinig had getraind om aanspraak op een basisplaats te kunnen maken. Toch was de keuze voor Götze veelzeggend. De aanvallende middenvelder kwam dit kalenderjaar namelijk tot slechts dertig minuten speeltijd bij Dortmund en had tot zijn overgang naar PSV al maanden geen teamtraining meer gehad. Ihattaren is al sinds 20 juli in training.

‘Mijn voetbalhart huilt’, zei Ibrahim Afellay zondagavond bij Studio Voetbal over Ihattaren. De voormalige aanvoerder van PSV was afgelopen seizoen als een grote broer voor het grote talent. ‘Qua potentie is hij de beste speler die PSV heeft. Hij bezit zoveel potentie. Maar hij zal aan de bak moeten, het is aanhaken of afhaken.’ Afellay sprak klare taal. Wat is er toch gebeurd met het grootste talent op de Nederlandse velden die momenteel gewoon wisselspeler is in Eindhoven?

De situatie

‘Als ik zo doorga en op het EK al mooie dingen kan laten zien, dan kun je zeggen dat je je al met de besten van Europa kunt meten. Als er dan komende zomer al een mooie club voorbijkomt… Sommige kansen kun je niet laten lopen. Maar als ik op het EK bijvoorbeeld merk dat ik er nog niet klaar voor ben, dan is het misschien beter om nog een jaar in de Eredivisie te blijven.’

Mo Ihattaren zei het dit jaar op 12 februari, de dag dat hij achttien jaar werd, in Voetbal International. Het waren, ondanks zijn jeugdige leeftijd, niet eens heel gekke woorden van de begenadigde voetballer. Ihattaren is namelijk zo goed dat hij in zijn prille carrière voortdurend stappen oversloeg. En afgelopen seizoen was hij in de donkere periode waar zijn club in zat, een bijzonder en spaarzaam lichtpunt. Geregeld nam het talent zijn ploeterende team op sleeptouw.

‘Hij heeft een nieuwe status gekregen en die status is hem ook aangepraat’, zei Afellay zondagavond ook nog. Het is inmiddels ook duidelijk dat die status even met Ihattaren op de loop is gegaan sinds de voorbereiding op dit seizoen. Dat bleek al direct tijdens het trainingskamp van PSV in Duitsland. Terwijl iedere speler na afloop van de training in een ijsbad moest, wilde Ihattaren zich aan die marteling onttrekken. Het was notabene leeftijdgenoot Noni Madueke die de voetballer alsnog in de tobbe kreeg. Denzel Dumfries greep Ihattaren dat trainingskamp figuurlijk in zijn nekvel. De aanvoerder riep het talent ter verantwoording. Hij deed te weinig en verzaakte bij de fysiek zware trainingssessies.

Tijdens de eerste wedstrijd van het seizoen in Groningen zat de voetballer, die iedere trainer als eerste op het wedstrijdformulier zou zetten, op de bank. Ihattaren was disciplinair gestraft, hij was vanwege ‘ongemotiveerd trainen’ van een training weggestuurd. Schmidt was publiekelijk mild voor de achttienjarige. De coach gaf aan dat de voetballer zijn excuus had gemaakt en daarmee was de kous af. Maar in de daaropvolgende weken deed Ihattaren vaker niet mee dan wel. Hoewel er speciaal voor hem in het uitduel met Heracles Almelo nog een plekje rondom gelegenheidsspits Cody Gakpo werd gecreëerd, speelde Ihattaren niet mee in dé belangrijkste wedstrijden van het seizoen. Terwijl het belang van het bereiken van de groepsfase van de Europa League voor PSV heel zwaar woog, hield Schmidt Ihattaren tegen zowel NS Mura als Rosenborg op de bank. Ihattaren kwam dit seizoen als wisselspeler tot 149 minuten. Hij heeft in de laatste dertien wedstrijden van PSV geen doelpunt gemaakt en geen assist gegeven. Zijn laatste goal dateert van 21 december vorig jaar, zijn laatste assist voor PSV was een week eerder.

De Voetballer

‘Voetballen hoef ik hem niet te leren.’ Dit zei Roger Schmidt eerder dit seizoen al eens over Mo Ihattaren. En dat is natuurlijk ook zo. Wie het voetbal intensief volgt, weet dat de klasse ervan afdruipt als Ihattaren in goeden doen is. Niet voor niets gaf Mark van Bommel hem vorig seizoen al op zijn zeventiende een basisplaats. Eerst aan de rechterkant, maar later zelfs op zijn favoriete positie op 10. Moeiteloos zette Ihattaren de voortdurend stijgende lijn in zijn carrière voort. Was het in zijn jeugd altijd al Mo’tje dit en Mo’tje dat, ook in de hoofdmacht van PSV werd Ihattaren vorig seizoen bewierookt, opgehemeld en op het schild gehesen. Het hele land liep nog net niet de polonaise toen hij voor Nederland en niet voor Marokko koos.

Maar met de komst van Roger Schmidt is er echter niet alleen een nieuwe episode voor PSV, maar ook voor Mo Ihattaren aangebroken. ‘Door Mark van Bommel ben ik anders over voetbal gaan denken. Het draait niet alleen om talent, maar juist om werken en extra investeren’, zei Ihattaren in februari nog in Voetbal International. De aanvallende middenvelder doet vanaf de start van Kapitel Schmidt zijn eigen woorden echter flink geweld aan. In plaats van meer deed Ihattaren minder. Dat kan natuurlijk bij geen enkele trainer, maar helemaal niet bij Schmidt.

Zijn speelstijl van voortdurende pressing en bereidheid tijdens de omschakelmomenten vraagt een fysieke fitheid die Ihattaren dit seizoen nog niet heeft laten zien.Daarmee belanden we direct bij een heikel punt, het gewicht van de voetballer. Ihattaren was dit seizoen te zwaar. In het verleden heeft de tiener zijn lichaamsbouw door een arts laten onderzoeken. Uit de resultaten bleek dat Ihattaren is gezegend met het lichaam van een topatleet. Hij heeft het vermogen snel spiermassa te kweken. Hij kan echter ook heel snel ongezond aankomen. Gelukkig voor Ihattaren is hij het te veel aan vet ook heel snel weer kwijt als hij dat wil. Daarover straks meer.

Het is overigens niet voor het eerst dat de voetballer met zijn gewicht worstelt. In de jeugd werd Ihattaren door Kristoff Aelbrecht om die reden bij de Onder-16 op de bank gezet. Hij had destijds een vetpercentage van dertien, wat flink te veel was voor een voetballer van zijn leeftijd. Ihattaren was eerst heel boos, maar hij ging nadat hij de boodschap had begrepen keihard extra trainen. De voetballer kreeg een uitgekiend dieet van een voedingsdeskundige en zijn vetpercentage ging binnen een paar maanden met liefst vijf procent naar beneden.

Toch was zijn fysieke gestel niet de enige reden voor Schmidt om dit seizoen anderen de voorkeur boven Ihattaren te geven. Afgelopen zondag nog roemde de Duitser jonge voetballers als Cody Gakpo en Mauro Júnior. De trainer noemde ze ‘tactisch betrouwbaar’ en het is duidelijk dat hij Ihattaren in dat opzicht niet constant genoeg vindt. Ihattaren parasiteert al jaren op zijn talent. Aan de bal kan hij waanzinnige dingen doen. De technisch zeer begaafde voetballer heeft naast snelle voeten ook een snel brein. Hij ziet creatieve oplossingen die een ander niet ziet en heeft het vermogen direct uit te voeren wat hij bedenkt. Schmidt heeft dat natuurlijk ook gezien. Maar in de filosofie van de trainer is het spel zonder bal minstens zo belangrijk en in dat aspect heeft Ihattaren nog flinke stappen te zetten.

Schmidt benadrukte dit seizoen al eens dat Ihattaren bij hem niet zeker is van een basisplek puur omdat hij een groot talent is. ‘Hij moet zich net als iedereen het tactische idee eigen maken. Ik zie zijn potentie, maar waar hij over vier jaar kan staan en wat hij kan bereiken telt nu niet. Wel wat hij laat zien als de scheidsrechter op zijn fluit blaast. Wij zijn PSV, we moeten voor de titel gaan en Europees meedoen. Dan moet ik de beste elf opstellen. Ihattaren krijgt geen speciale behandeling.’

De Mens

Met die laatste opmerking snijdt Schmidt een ander belangrijk punt aan. Want Ihattaren is namelijk geen gewone voetballer. Afellay noemde hem zondag ook nog maar eens: ‘een speler van de buitencategorie’. Schmidt gaat echter niet mee in de bewieroking van Ihattaren en heeft het talent door hem veelvuldig te passeren hard kenbaar gemaakt dat hij geen status aparte heeft. Zonder hem tal van privileges te geven, is ‘een speciale behandeling’ wél wat Ihattaren nodig heeft.

‘Talent is het hebben van een afwijking’, zei mental coach Joost Leenders ooit over Memphis Depay. Ook de veelscorende international had in zijn jaren bij PSV net even een andere benadering nodig dan de gemiddelde voetballer. Meer aandacht. Als je deze spelers als trainer voor je wint dan vliegen ze voor je. Wat Ronald Koeman met Depay in het Nederlands elftal heeft gedaan, is daarvan het beste bewijs. Ihattaren deed hetzelfde voor Mark van Bommel die extra tijd in het talent stak.

Bij Ihattaren geldt: Als je hem tegen hebt, dan doet hij gewoon minder. Dat hij daarmee enkel zichzelf heeft, besefte hij pas recent. Vraag het Kees van Wonderen. Tijdens het gewonnen EK Onder-17 zag de toenmalige bondscoach dat Ihattaren ineens niets meer deed tijdens trainingen. Het talent speelde fantastisch, maar werd gewisseld in het eerste duel, zat op de bank tijdens de tweede wedstrijd en werd in het derde duel na een uur opnieuw naar de kant gehaald. Er moest een lang gesprek tussen Van Wonderen, Ihattaren en zijn broer aan te pas komen om de lucht te klaren. Pas nadat de trainer had uitgelegd dat hij de voetballer – de jongste van het stel – uit voorzorg had gespaard omdat hij hem in de knock-outfase hard nodig zou hebben, snapte Ihattaren het. De rest is bekend. Oranje won het EK en de PSV’er was één van de beste spelers van het toernooi.

Het karakter van Ihattaren is één van zijn kwaliteiten, maar tegelijk een valkuil. De voetballer kent geen enkele druk. Hij speelt altijd onbevangen en is zo overtuigd van zijn kwaliteiten dat hij mede daardoor tot indrukwekkende dingen in staat is en tot grote hoogten kan stijgen. Bij het Nederlands elftal was hij bijvoorbeeld niet onder de indruk van het niveau, hij zag dat hij moeiteloos mee kon tijdens trainingen. Dit seizoen heeft zijn karakter van schijt aan de hele wereld Ihattaren echter nog vooral in de weg gezeten. Want hij had het doorgetrokken buiten het veld en nam van niet heel veel mensen nog wat aan.

Uiteraard speelt zijn nog jeugdige leeftijd daarbij een rol. De mensen die hem echt kennen, noemen Ihattaren namelijk een gevoelig mens. Een jongen nog, die vorig jaar bovendien zijn vader verloor. ‘Af en toe ben ik gewoon op. Fysiek en in mijn hoofd. Ik kom soms moeilijk in slaap, dan blijf ik er maar aan denken. Het heeft grote invloed op me’, zo omschreef Ihattaren zijn grote verdriet in VI. De voetballer is echter inmiddels wel in de keiharde prestatiewereld van de topsport terecht gekomen. Maar de stoere houding die hij zich geregeld aanmeet, is schijn en hoort ook een beetje bij zijn leeftijd. Dan kan het dus gebeuren dat hij onlangs na weer een reservebeurt plotseling Ajax volgt op Instagram en PSV ontvolgt. Iets dat hij niet veel later terugdraaide. Het filmpje vanuit zijn auto met Fack die Haters van rapper 3robi op de radio is ook zo’n voorbeeld. Daarmee reageerde Ihattaren op de harde kritiek die hij dit seizoen kreeg. Niet handig, maar ook niet meer dan dat. Het gedrag past een beetje bij zijn leeftijd.

Ihattaren staat als jong mens alleen op het veld zeer zelfverzekerd in zijn voetbalschoenen. Daarbuiten is hij nog makkelijk beïnvloedbaar waarbij niet iedereen altijd hetzelfde belang als de voetballer lijkt te hebben. Het veilige cirkeltje thuis-voetbal-thuis is met die invloeden van buitenaf doorbroken. ‘Zijn omgeving is cruciaal’, zei Afellay niet voor niets. ‘Dat iemand hem aan zijn oor trekt en zegt: “Luister grote vriend, nu gaan we even heel gauw normaal doen”. Hij heeft genoeg broers.’

De Oplossing

De familie van Ihattaren speelt een belangrijke rol in het omdraaien van de situatie waarin hij terecht is gekomen. Uiteraard heeft de voetballer zelf de sleutel tot de oplossing, maar als zijn broers die heel belangrijk voor hem zijn hem eensgezind weten te raken, gaat het proces sneller. Die oplossing dient zich overigens al aan. Ihattaren beseft inmiddels dat hij met Schmidt in een wedstrijd zit die hij enkel kan winnen door te voldoen aan diens eisen.

Afgelopen week poste PSV een foto op social media een paar dagen voor het duel met PEC Zwolle. Het was het winnende team van de afsluitende trainingspartij bij PSV. In het midden de uitbundig lachende Mario Götze. Naast hem Mo Ihattaren met zijn arm om de Duitse WK-held van 2014. Beiden de vuisten gebald. De trotse stoere blik van Ihattaren is logisch, hij heeft zojuist de golden goal gemaakt.

Vorige week was een jaar geleden dat de vader van Ihattaren overleed. Terwijl de familie bij elkaar was, presenteerde PSV Mario Götze. Direct werd ook de link met Ihattaren gelegd. Want zou dit niet ten koste gaan van het grote talent? En waar moest Ihattaren gaan spelen nu de Duitser was aangetrokken? Donyell Malen en Eran Zahavi zijn de beoogde spitsen en voor de twee aanvallende plekken op het middenveld, de halftienen zoals Schmidt ze noemt, heeft de Duitse trainer volop keus. Götze is met zijn miljoenensalaris niet aangetrokken voor de bank en Cody Gakpo behoort wekelijks tot de uitblinkers zodat zijn plek ook min of meer vast staat.

Maar het aantrekken van Götze lijkt een andere uitwerking te hebben op Ihattaren dan wellicht verwacht. Het lijkt namelijk als een trigger te werken. Ihattaren wil laten zien en bewijzen dat hij absoluut niet minder is dan de Duitser en misschien zelfs wel beter. Op het menu staan weer kip en broccoli en Ihattaren heeft de afgelopen twee weken heel hard gewerkt. Zelfs extra met een zelf aangetrokken personal trainer en inmiddels zit hij onder zijn streefgewicht van tachtig kilo.

Daarnaast sprak Ihattaren afgelopen week uitgebreid met Schmidt, waarbij ook beelden van afgelopen seizoen werden bekeken. Het was een gesprek waarna de voetballer grote opluchting voelde. Zijn grote kwaliteiten werden door Schmidt nogmaals onderkend. Toch een beetje die speciale aandacht die het speciale talent nodig heeft. De trainer gaf zijn pupil echter ook wat ter overdenking mee. Geen enkele trainer kan jou op de bank houden, alleen jij kan jezelf op de bank houden, was de boodschap van Schmidt.

‘Mo is goed, hij heeft goed en gemotiveerd getraind, hij zit op de juiste weg’, zei de Duitse trainer. ‘Hij heeft nu de juiste mindset. Hij maakte gisteren de golden goal op de training. Hopelijk is dit een goed teken voor de komende weken. Ik denk dat er wel iets is veranderd bij hem. Het is onze taak om alle spelers in de beste shape te krijgen. Ook mentaal, qua mindset. De eerste weken waren niet zo makkelijk voor hem, zijn prestaties waren ook niet zo goed. De speler was teleurgesteld. Na een tijdje begreep hij het wat beter. Het beste is geweest dat zijn mindset veranderde en hij weer begon met hard werken en vechten voor zijn positie.’

Ihattaren lijkt de boodschap te hebben begrepen en als hij zo doorgaat lijkt niets een spoedige rentree in de basis in de weg te staan. Als hij daarin slaagt, heeft Mo Ihattaren een moeilijke fase op zijn weg naar volwassenheid doorstaan. Hard werken verslaat talent als talent niet hard werkt, is een uitspraak die met koeienletters op de muur staat bij de PSV Academie op De Herdgang. In de harde leerschool onder Schmidt is het een dure les die Ihattaren nu lijkt te hebben geleerd.