De nieuwste Galáctico werd gepolijst in Nederland. Over de polderjaren van Martin Ødegaard (21), die aan de vooravond van zijn doorbraak van Real Madrid staat.
Op 23 mei 2015 staat er een puber aan de zijlijn in Santiago Bernabeú. Het bord met rugnummer 7 gaat omhoog, Cristiano Ronaldo geeft een high five en geschiedenis staat geschreven. Martin Ødegaard uit Drammen is vanaf dan de jongste speler in de historie van Real Madrid. Zestien jaar oud is hij pas. Wereldberoemd als voetballer, eigenlijk nog een kind. Wanneer hij na afloop voor de camera gesleept wordt, brengt hij stamelend uit dat hij het vooral erg spannend vond, spelen voor zo’n mensenmassa. ‘Ik was nogal zenuwachtig, maar ik heb geprobeerd te genieten.’
Het lijkt een eeuwigheid geleden en dat is het ook. Want een vervolg kwam er nooit voor Ødegaard. Na zes jaar als contractspeler van Real Madrid, is zijn invalbeurt op die voorjaarsavond nog altijd het enige competitieduel dat hij namens De Koninklijke achter zijn naam heeft staan. Wanneer Martin Ødegaard komend weekend het maagdelijke wit opnieuw aantrekt, is de ploeg om hem heen onherkenbaar veranderd. Net zoals hijzelf een metamorfose heeft ondergaan. Het tienersterretje is een volwassen voetballer geworden, dankzij een zorgvuldig opgebouwde studiereis door Europa.
Zinedine Zidane ziet in Ødegaard de troonopvolger van Luka Modric, die voor zijn afscheidstournee staat
Die reis begon in de jaargang 2016/17 in Friesland. Medio 2018 waagde Ødegaard het een stapje hoger bij Vitesse. Daarna begon het grote werk in een topcompetitie, bij Real Sociedad. Eigenlijk zou hij nóg een jaar verhuurd worden aan de Basken, maar op voorspraak van Zinedine Zidane kwam daar niets van terecht. De trainer ziet in Ødegaard de troonopvolger van Luka Modric, de 35-jarige Kroaat die voor zijn afscheidstournee staat. Zo staat Ødegaard zes jaar na zijn komst vanuit Noorwegen voor zijn doorbraak in de hoogmis van het voetbal. Het diploma dat hem opnieuw toegang bood tot het sterrenensemble, behaalde hij afgelopen seizoen in San Sebastián (zie hoofdbeeld, waarop hij zij aan zij staat met Marcelo van Real). Zijn propedeuse verkreeg hij de jaren ervoor in de Eredivisie. Terug naar Heerenveen en Arnhem, naar de Nederlandse vormingsjaren van de Noorse Galáctico.
Etentje
‘Real Madrid had destijds wat zaakwaarnemers die aan het bekijken waren wat een goede club voor Martin zou zijn’, blikt Gerry Hamstra, technisch manager van Heerenveen, terug op de winter van 2016/17. ‘Wij waren wel geïnteresseerd en stonden er in Scandinavië als club natuurlijk goed op. Vervolgens hebben we eind december een afspraak met Martin, zijn vriendin en vader gemaakt. Ze zijn hiernaartoe gekomen, we hebben een presentatie gegeven en het stadion laten zien. Daarna zijn we met zijn allen wat gaan eten in Heerenveen.’ Het bezoek van de tienerster bleef, ook tot verrassing van het bestuur van Heerenveen, onder de radar. ‘Natuurlijk waren we bang dat het uit zou lekken, Martin was al een grote naam. Maar alles bleef stil. Een paar dagen later belde zijn vader op. Martin dacht dat hij zich bij ons goed zou kunnen ontwikkelen. Vervolgens hebben we het afgehandeld met Real Madrid, half januari konden we hem vervolgens presenteren.’
‘Die persconferentie zal ik niet snel meer vergeten’, blikt Hamstra terug. ‘De belangstelling was enorm, ook met media uit Noorwegen en Spanje. Maar hoe hij tegenover die menigte bepaalde zaken besprak, of juist compleet van zich af liet glijden. Hij was pas achttien jaar, hè… Petje af.’
Huidig Heerenveen-trainer Johnny Jansen is dan assistent-coach bij het eerste elftal. ‘Ik herinner me onze kennismaking nog goed’, blikt hij terug. ‘Voor de buitenwereld was Ødegaard de speler van Real Madrid, een wereldberoemde voetballer, het wonderkind. Maar er kwam gewoon een hartstikke open en vriendelijk jochie binnenlopen, op het nederige af. Dat doodnormale vond ik heel mooi aan hem. Hij voelde zich nergens te groot voor. Daardoor werd hij ook heel snel opgenomen in de groep. Hoewel het aanvankelijk nog wel even zoeken was naar zijn plek in het elftal.’
Een tienermiljonair tussen de dorpelingen. Hoe groot het contrast ook is, vreemd lijkt Ødegaard zelf het nooit te vinden
‘Rennen jongens, Ødegaard is bijna bij de bus.’ We schrijven zomer 2017, de tijd van Pezen in de Provincie, een half jaar na Ødegaards komst naar Friesland. We zijn in Witmarsum, waar de schoolgaande jeugd massaal uit is op een handtekening of foto van Ødegaard. Een contractspeler van de grootste club ter wereld in een pittoresk Fries dorp, op een voetbalveld omgeven door sloten en weilanden. Een tienermiljonair tussen de dorpelingen. Hoe groot het contrast ook is, vreemd lijkt Ødegaard zelf het nooit te vinden.
Vanaf dag 1 is hij in Friesland one of the guys. Als een van de vele Scandinaviërs die via het Abe Lenstra Stadion zijn voetbaldroom najaagt. Na een hectische periode in Madrid geniet Ødegaard van de rust in Heerenveen, die hem herinnert aan de tijd dat alles nog normaal was. Eindelijk gewoon boodschappen doen zonder roddelpers in de struiken. Voetballen en verder niets.
Ødegaard gaat op in de spelersgroep, beweegt zich op de achtergrond. Hij blijft na de training zonder morren een kwartier in zijn eentje aan een tafel zitten om te wachten op een interview, zodat de journalist in kwestie eerst nog even met zijn trainer kan spreken. Om vervolgens kalm en weloverwogen de vragen te beantwoorden, die altijd weer in de richting van Real Madrid gaan. ‘Daar slagen is en blijft mijn grote droom’, zegt hij dan telkens weer. Die droom is op dat moment alleen mijlenver weg. Letterlijk en figuurlijk.
In de twee seizoenen ervoor heeft hij bij Real Madrid Castilla, het tweede elftal, immers niet echt kunnen bekoren. Leeftijdsgenoten heeft Ødegaard zat in Heerenveen, maar het toptalent is bepaald niet het middelpunt van de kleedkamer. Een klik heeft hij vooral met Morten Thorsby, de belezen middenvelder met politieke ambities. Als een grote broer maakt Thorsby zijn landgenoot wegwijs in Friesland. Samen brengen ze veel avonden door. De twee Noren vormen een twee-eenheid.
Vlieguren
Alleen op het veld is zichtbaar dat Ødegaard niet zomaar een Scandinavische belofte in het pompeblêdentenue is. Hamstra: ‘Ik weet zijn eerste training nog. Hij nam een bal uit de lucht zó knap aan, dat leverde hem nog net geen applaus van zijn ploeggenoten op.’ Jansen: ‘Hij zag dingen die niemand anders zag. Hij draaide open en gaf steekpasses waarbij ik dacht: Hoe bedenk je dat? Die gave combineerde hij met een enorme bereidheid en energie. Een bijzonder talent, dat zag je gelijk.’
‘Ik was als assistent verantwoordelijk voor zijn individuele ontwikkelingsplan’, vervolgt de trainer. ‘Waar ik veel energie instopte was het scannen, het anticiperen op wat er gaat gebeuren en dat vervolgens benutten. Dat was al een kwaliteit van Martin, maar dat deed hij hoofdzakelijk op gevoel. Hij moest het echt gaan zien, vóóruit spelen, mensen bedienen. Dan kon hij er nóg beter in worden.’
‘We zagen hem al snel flinke stappen maken, alleen al door vlieguren te maken op een serieus niveau. Dat had er in de jaren ervoor bij Real Madrid aan ontbroken. Hij ervaarde hoe het is om profvoetballer te zijn, negentig minuten te spelen, met verwachtingen om te gaan. Dat deed hij geweldig. Ik zat hem soms ook dicht op de huid, we hebben onze strijdjes wel gehad. Dan kon hij wel een fel mannetje zijn, maar uiteindelijk gaf hij aan dat hij het ook nodig had dat er iemand achter zijn broek aan zat.’
Johnny Jansen: 'Hij was bij ons als een jongen binnengekomen, maar vertrok als een volwaardige profvoetballer' Hij is bij ons in alle opzichten gegroeid'
Ødegaard verovert in zijn tweede Friese seizoen een vaste plek in de aanval. Vanaf de rechterflank sticht hij met zijn linkerbeen veel gevaar. De tandem met de overlappende rechtsback Denzel Dumfries loopt als een tierelier. Tegelijk is er ook kritiek. Zijn rendement is onder de streep namelijk karig. Assists geeft hij mondjesmaat, scoren doet hij amper. ‘Hij moest leren schieten, niet blijven breien. Daar hebben we de nodige aandacht aan besteed’, weet Jansen nog. Maar de huidige hoofdcoach van de Friezen vindt de andere kritiek op Ødegaard nog altijd onterecht. ‘Zijn rendement had vele malen hoger kunnen liggen, als het om assists gaat. Zijn ploeggenoten hebben de kansen die hij creëerde vaak alleen niet afgemaakt. Dat bleek ook uit zijn aantal expected assists, dat lag veel hoger dan het werkelijke aantal.’
Na anderhalf jaar en veertig competitiewedstrijden trekt Ødegaard verder. Jansen: ‘Hij was bij ons als een jongen binnengekomen, maar vertrok als een volwaardige profvoetballer. Hij is bij ons in alle opzichten gegroeid. Als voetballer, fysiek én als mens. Hij durfde naar verloop van tijd soms ook om zijn mond open te doen in de kleedkamer en deelde zijn visie op voetbal. Die ontwikkeling vond ik prachtig.’
Klasse apart
Vitesse is de volgende stop. Heerenveen had hem graag nog een jaar behouden, maar Ødegaard denkt dat hij gebaat is bij verandering. Andere omgeving, nieuwe prikkels. ‘Het eerste waar ik aan denk bij Martin Ødegaard? Dat hij de beste voetballer is met wie ik gespeeld heb’, vertelt voormalig Vitesse-speler Bryan Linssen.‘Je zag vanaf het eerste moment dat hij heel goed kon voetballen. In het begin was hij alleen nog niet bepalend met assists of doelpunten, dat was bij Heerenveen ook zo geweest. Na een doelpunt in het bekertoernooi kwam hij echter helemaal los. Hij had op een gegeven moment zóveel zelfvertrouwen, hij was niet meer te stoppen. Ik herinner me nog een actie van hem tegen Angeliño, die hij volledig het bos instuurde. Op zulke momenten was Martin een klasse apart.’
Linssen raakte niet alleen onder de indruk van Ødegaards voetbalkwaliteiten. ‘Hij onderscheidde zich met zijn mentaliteit, de bereidheid om élke dag alles te kunnen geven. Een voorbeeld: ik ging na de training soms in mijn eentje extra afwerken. Omdat ik er baat bij had, én omdat ik het leuk vond. Hij ging in zijn eentje naar buiten om extra op zijn voetenwerk te trainen. Hij deed dus vrijwillig dingen waar helemaal niets aan is, 95 procent van de voetballers zou liever naar huis gaan. Dat vertelt eigenlijk alles.’
‘Ik herinner me ook nog een fotoshoot, met de selectie in de stad’, blikt de huidige aanvaller van Feyenoord terug. ‘Dat duurde een uur of twee. Toen we terug waren op de club, maakte iedereen zich klaar om naar huis te gaan. We waren er wel klaar mee. En Martin? Die kleedde zich om en ging gewoon individueel trainen. Toen heb ik hem gevraagd: Spoor jij wel? Het was werkelijk niet normaal meer. Je merkte aan alles dat hij maar één doel had: slagen bij Real Madrid.’
Gerry Hamstra: 'Martin wist juist precies wat hij deed en nog moest doen om zijn doelen waar te maken'
Het zijn anekdotes die in Heerenveen veel herkenning opleveren. Hamstra: ‘Ik kwam Martin een keer op een vrije dag tegen in het stadion. Stond hij met een speciale bril op. Bleek de allernieuwste virtual-reality-techniek, waarin hij spelsituaties kon nabootsen. Iedereen riep over Martin altijd maar: “Veel te jong naar Real gegaan”. Maar Martin wist juist precies wat hij deed en nog moest doen om zijn doelen waar te maken. De aandacht en druk waar hij op jonge leeftijd mee te dealen had, daar was menigeen aan ten onder gegaan. Hij niet. Hij was zó gefocust, zó bewust bezig. Ik ben enorm onder de indruk geraakt van Martin, als voetballer en mens.’
Linssen: ‘Wat me ook is bijgebleven, is zijn karakter. Aan niets merkte je dat hij bij Real Madrid onder contract stond. Martin was een heel lieve, nuchtere en normale jongen. Aan de ene kant vind ik dat heel mooi, dat je zo gewoon kunt blijven. Tegelijkertijd heb ik hem ook weleens gezegd dat hij zichzelf wat meer moest laten zien. Iets meer bravoure. Maar hij is zoals hij is, dat siert hem.’ Hamstra: ‘We hebben nog regelmatig contact. Als ik hem nu een appje stuur, heb ik binnen een paar minuten antwoord. Dan vraagt hij eerst hoe het met mijn familie en kinderen is. Zo zuiver en down to earth. Dat is Martin.’
Ødegaards eindrapport bij Vitesse is indrukwekkend. Na het seizoen 2018/19 heeft hij liefst negen goals en twaalf assists achter zijn naam. Het wonderkind heeft bewezen een blijvertje te zijn. Bij diverse clubs staat Ødegaard vervolgens op het verlanglijstje. Onder meer Ajax en Bayer Leverkusen vangen bot. Real Madrid wil de Noor namelijk behouden, om hem via een club in een topcompetitie klaar te stomen voor Bernabéu. Die club wordt uiteindelijk Real Sociedad, waar Ødegaard de in Nederland ingezette lijn doortrekt. De Noor groeit in Baskenland uit tot smaakmaker en spelbepaler. Real Madrid-trainer Zinedine Zidane neemt hem op in voor zijn plannen voor het nieuwe seizoen.
De wereldtop
Via Heerenveen en Arnhem naar Bernabéu. In Friesland zijn ze trots op het traject dat Ødegaard heeft afgelegd. Jansen. ‘Toen hij bij Vitesse zat heeft hij nog eens een Real Madrid-shirtje met zijn naam voor me achtergelaten in onze spelersbus. Dat zegt wel iets over de band. Op dat shirtje ben ik heel zuinig.’ Linssen: ‘Ik heb veel van zijn wedstrijden voor Sociedad gezien. Sterker nog: ik en Remko Pasveer waren van plan om naar Spanje te gaan, om hem in de bekerfinale in actie te zien. Daar ging door corona helaas een streep door. Dat hij nu voor zijn doorbraak bij Real Madrid staat, vind ik prachtig voor hem. Omdat ik weet hoe hard hij ervoor heeft gewerkt en omdat het een hele normale jongen is. Het is hem zo gegund.’
Zondag trekt Ødegaard waarschijnlijk het maagdelijke wit weer aan, voor het eerst sinds zijn Nederlandse jaren. Jansen: ‘De lijn die hij heeft gevolgd klopt gewoon. Stap voor stap omhoog, stap voor stap beter worden. En nu bij Real Madrid, de wereldtop. En ik durf wel te zeggen: hij heeft het talent om daar aan te haken. Dat wij hier hebben mogen helpen om hem daar te brengen, daar ben ik wel trots op. Als Martin voor Real Madrid speelt, zit ik klaar voor de tv.’
