De groeipijnen van Mohamed Ihattaren: 'Ik zal mijn vader trots maken'

Mohamed Ihattaren is verbaal even vaardig en onvoorspelbaar als op het veld, maar tijdens het gesprek moet hij opeens even zoeken naar woorden. Dan, geëmotioneerd: ‘Mijn vader was voor mij een held, dé man. Dat hij er niet meer is, daar heb ik het heel moeilijk mee. Als ik vaders van andere spelers op de tribune zie, dan raakt dat me. Ik vind het niet makkelijk om toe te geven, maar het is een zware tijd voor me. Het is niet zo makkelijk als het misschien lijkt.’

Op 6 oktober 2019 overlijdt Mustapha Ihattaren na een kort ziekbed. Het thuisduel van PSV met VVV-Venlo van die dag staat in het teken van steunbetuigingen aan de familie. Mo Ihattaren krijgt het vanuit huis mee. ‘Wat mensen bij de club, spelers en supporters in die week voor mij gedaan hebben, was zo mooi, daar ben ik ze heel dankbaar voor. Er sprak zoveel respect uit, het voelde alsof we met zijn allen één familie waren. Dat vond ik het allermooiste, voetbal is maar bijzaak.’

Ihattaren beleeft dit seizoen zijn doorbraak bij PSV, maar zijn sportieve succes wordt dus overschaduwd door persoonlijk verdriet. ‘Af en toe ben ik gewoon op. Fysiek en in mijn hoofd. Ik kom soms moeilijk in slaap, dan blijf ik er maar aan denken. Het heeft grote invloed op me.’ Na een korte stilte, ineens weer vol bravoure: ‘Wat ik heb laten zien, is dus eigenlijk nog niks. Het kan en moet veel beter. Als ik helemaal goed in mijn vel zit, kan ik de Eredivisie omver blazen.’

Mo Afellay

Dat zelfvertrouwen heeft Ihattaren op het veld al van kleins af aan. Ze zien het nog zo voor zich bij SV Houten. Wanneer een jeugdtrainer de bal hoog in de lucht schiet, is er uit de kluit met pupillen slechts één die altijd precies weet waar hij landt en de bal – maatje 5 – vervolgens doodlegt op zijn kinderschoen. Mo Ihattaren is bepaald niet de grootste van het stel, maar steekt er voetballend met kop en schouders bovenuit. Een paar weken nadat hij op vijfjarige leeftijd lid is geworden van de vereniging, noemen trainers hem al liefkozend Mo Afellay, naar zijn stadgenoot en grote voorbeeld dat dan furore maakt bij PSV.

Mohamed Amine Ihattaren, van 12 februari 2002, is thuis een van de zes kinderen. Hij heeft met Yassir, Adil, Youssef, Nabil, en Najoua vier broers en een zus. Moeder Safia zorgt voor de kinderen, vader Mustapha zorgt dat er brood op de plank komt. Mo is met afstand de jongste van het gezin. Hij wordt beschermd en gekoesterd. ‘Ik had altijd mijn ouders, broers en zus in de buurt, hoefde me nooit ergens zorgen over te maken. Voetballen en slapen, dat is waar het in mijn leven om draaide.’ Broer Yassir vult aan: ‘Toen Mo pas net kon lopen, liep hij in huis al achter een plastic balletje aan. Vanaf het moment dat het kon, is hij met voetballen begonnen.’

Net als zijn oudere broers vindt ook de jongste Ihattaren de weg naar de pleintjes van Kanaleneiland. Aan de Adenauerlaan, op een steenworp van het ouderlijk huis, is hij het vaakst te vinden. Hij voetbalt in weer in wind, bij donker en licht. Tegen en met vrienden uit de buurt, soms in zijn eentje om de bewegingen van Afellay en Ronaldinho onder de knie te krijgen.

Wanneer Mo Ihattaren vijf jaar oud is, wordt hij door zijn familie aangemeld bij SV Houten. ‘Hij was eigenlijk te laat, de inschrijving voor het nieuwe jaar was namelijk al dicht’, vertelt jeugdtrainer Henry Vermeulen. ‘Een van zijn broers zei: “Laat hem één training meedoen, en neem dan een beslissing”. Dat vonden we prima. Nou, we hadden na twee minuten al genoeg gezien.’

Ihattaren traint een jaar bij de allerjongste jeugd van Houten, de blauwe mini’s. Een jaar later stroomt hij door naar de F4. ‘Ik had het genoegen om bij dat team zijn trainer te mogen zijn’, blikt Vermeulen terug. ‘Het was een genot om hem bij je te hebben. Als voetballer, maar het was ook een heel fijne jongen. Hij sprak me altijd aan met ‘u’ en ‘trainer’, was heel respectvol richting mij en andere trainers. Zijn ouders en broers waren al net zo correct. Ze lieten Mo geen moment alleen, maar waren altijd op een heel prettige manier aanwezig. Fatsoenlijk, netjes, dat zie je niet zo vaak meer tegenwoordig.’

Om Ihattaren te prikkelen legt Vermeulen voor hem de lat extra hoog. ‘Soms deed ik op trainingen net alsof ik niet had gezien dat hij had gescoord, of zei ik dat een bal niet over de lijn was geweest, terwijl dat wel zo was. We wilden hem blijven triggeren.’ Maar dan is al duidelijk dat Ihattaren die uitdaging buiten Houten moet zoeken. ‘Ik was toen ook werkzaam bij FC Utrecht, ik heb zijn naam daar veel laten vallen. Ze hadden toen alleen geen F’jes en E’tjes. Daardoor kwam hij bij PSV in beeld, dat was qua jeugdscouting erg actief in onze regio.’

Eindhoven

Medio 2010 neemt SV Houten afscheid van zijn Mo Afellay. De dan achtjarige Ihattaren komt terecht in de academie van PSV. Het is een grote overgang voor zijn familie en hemzelf. Beschermd opgevoed en opgegroeid als de benjamin van een groot gezin, de pleintjes van Kanaleneiland als zijn koninkrijk. Ineens wordt de wereld groter en is voetbal meer dan een spel.

‘In het begin moest Mo één keer per week naar Eindhoven, daarna twee of drie keer en het werd al snel nog vaker’, blikt broer Yassir terug. ‘Met de familie hebben we het een tijdje weten te regelen, er was altijd wel iemand om hem naar Eindhoven te brengen. Alleen was het op een gegeven moment niet meer te doen.’

Yassir Ihattaren besluit dan zijn baan als docent geschiedenis op een middelbare school op te zeggen, om zijn broertje volledig te kunnen begeleiden. ‘Er waren mensen die mij voor gek verklaarden, ouders van zijn teamgenootjes bijvoorbeeld’, blikt hij terug. ‘Ze zeiden: “Je geeft alles op voor die heel kleine kans dat je broertje het haalt”. Maar zo zag ik het helemaal niet. Mo had een droom en ik wilde hem daarbij helpen. Zo zijn we opgevoed door onze vader, je helpt elkaar en staat voor elkaar klaar.’

‘Vanaf dat moment reden Mo en ik een paar jaar lang elke dag samen in de auto naar Eindhoven, uiteindelijk zelfs zes keer per week. We zaten op elkaars lip, maakten samen alles mee, de hoogtepunten en de tegenslagen. Dat zorgde voor een heel bijzonder band. Ik weet precies hoe Mo denkt, hoe hij in elkaar steekt, wat hij van plan is op het veld wanneer hij de bal krijgt.’

Yassir Ihattaren verliest zijn zestien jaar jongere broertje geen moment uit het oog. Hij is bij trainingen op De Herdgang, wedstrijden en reist ook mee naar het buitenland. ‘Ik heb in al zijn jaren als jeugdspeler geen wedstrijd gemist. Ik was overal bij, tot aan toernooien in Georgië aan toe.’

In de jeugd van PSV rijst de ster van Mo Ihattaren snel. Hij geldt als een van de juwelen van De Herdgang. Hij doorloopt vanaf de Onder-15 alle Nederlandse jeugdelftallen en verwerft daardoor ook internationale bekendheid. Rond zijn zestiende dingen Europese topclubs al naar zijn hand. Manchester United en Chelsea krijgen onder meer een nee te horen.

Geld of roem vindt Ihattaren op dat moment niet het belangrijkste. Liever breekt hij door bij PSV, in de nabijheid van de familie die hij liefheeft. Met zijn moeder Safia is Ihattaren dan al naar Eindhoven verhuisd. Zodat de jonge linkspoot zijn energie nog meer in het voetbal kan leggen. Niet meer de dagelijkse rit over de A2, niet meer met vrienden tot laat op de pleintjes, maar vroeg op bed om de volgende dag weer scherp te zijn.

De overgang van Utrecht naar Eindhoven verloopt niet vlekkeloos. Ihattaren: ‘In Kanaleneiland stond onze deur stond altijd open. Mensen liepen continu binnen, iedereen kon blijven eten. Als we iets over hadden, deelden we dat met anderen. Het was altijd gezellig, altijd druk en ik kende iedereen. Een heel mooie tijd.’ De jonge voetballer kan daardoor lastig wennen aan de rust in Eindhoven. ‘Die verhuizing was voor mij heel moeilijk. Ik was elf en ik ging weg bij al mijn vrienden, alles dat voor mij bekend was.’

Sneijder

Maar de rust helpt hem wel om zich volledig op het voetbal te kunnen richten. Begin 2019 dient Ihattaren zich al aan bij het eerste elftal. Mark van Bommel neemt het talent mee op trainingskamp naar Qatar. Op een van de trainingsdagen komt Wesley Sneijder, dan spelend voor het plaatselijke Al-Gharafa, een middagje buurten langs de lijn. Na een paar minuten observeren informeert hij bij omstanders, wie is die begaafde linkspoot met nummer 52? Sneijder is onder de indruk en deelt zijn lovende woorden met de aanwezige journalisten.

Ihattaren weet het nog goed. Glunderend: ‘Ik liet die week weinig van me horen richting mijn familie, ik was volledig gefocust op presteren, proberen mijn kans te pakken. Ze stuurden steeds appjes, van: Waarom horen we niks, hoe gaat het nou met je? Vervolgens lazen ze op internet wat Sneijder over mij had gezegd. Toen stuurden ze: “Je hoeft niet meer te bellen of te appen, Mo, we horen al dat het goed gaat”.’

Kort na de winterstop haalt Van Bommel hem permanent bij de eerste selectie. Op 26 januari 2019 mag hij in de slotfase van het duel met FC Groningen warmlopen. Hij zoekt tijdens het rekken en strekken de blik van zijn moeder, hoog op de tribune. Het moment waar hij en de hele familie jaren voor hebben gewerkt, is aanstaande. In de extra tijd valt hij in voor Gastón Pereiro, 16 jaar en 325 dagen oud. In de weken en maanden erna wordt hij steeds vermeld op het wedstrijdformulier bij PSV. Na het seizoen staat zijn teller al op twaalf competitieduels, verspreid over vier basisplaatsen en acht invalbeurten.

Vanaf de zomer van 2019 gaat het hard met Ihattaren. Hij verovert in het elftal van Van Bommel een vaste basisplaats. Eerst op rechts, later op de nummer 10-positie. De jonge Utrechter groeit in enkele weken uit tot een van de dragende krachten van PSV. Dat valt ook bij de KNVB en Marokkaanse voetbalbond op. Allebei dingen ze naar zijn hand voor de nationale A-teams.

In diezelfde periode verslechtert de situatie van zijn vader Mustapha. Ihattaren: ‘Vroeger toen ik voor jeugdteams van Nederland speelde, was hij er altijd bij. Dan stond hij te stralen. Zijn zoon in Oranje, dat vond hij fantastisch.’ De keuze die in de buitenwereld breed uitgemeten wordt, is daardoor voor Ihattaren eigenlijk heel simpel. ‘Mijn vader heeft zich er nooit over uitgesproken, maar op het ziekbed zag ik het al aan zijn ogen. Ik wist hoe trots hij was wanneer ik voor Nederland speelde. Het was voor mij daardoor heel simpel.’

‘In mijn leven heb ik namelijk altijd de lessen van mijn vader gevolgd, dat blijf ik nu ook doen. Als ik een keer een lastige keuze moet maken, zal ik denken aan wat hij me geleerd heeft en hoe hij over dingen dacht. Zelfs als mijn keuze dan een keer verkeerd uitpakt, vind ik dat niet erg. Want dan weet ik dat het tussen mij en mijn vader goed zit. Dat is het allerbelangrijkste.’

‘Ik ben er de afgelopen maanden achter gekomen dat voetbal eigenlijk niet heel belangrijk is. Het gaat in het leven om familie, vrienden en mensen. Al ken ik je niet, dan sta je voor mij boven voetbal. Ik moet straks trainen, maar als er nu iets met jou gebeurt, ga ik met je mee naar het ziekenhuis. Laat het voetbal dan maar, mensen zijn het belangrijkste. Zo heb ik het van mijn vader geleerd. Ik word dus wel volwassener en wijzer van alles dat gebeurd is, maar de pijn zal blijven.’

‘Mijn vader zei altijd dat ik ver zou komen. Die woorden blijven me altijd bij, tijdens elke training en elke wedstrijd. Hij, mijn moeder, broers en zus hebben zoveel voor mij gedaan zodat ik kon komen waar ik nu ben. Ik ben ze enorm dankbaar. Ik kon het niet zelf en kan dat nu nog steeds niet, dat weet ik zeker. Ooit zal ik op mezelf moeten staan, maar ze staan nog altijd elke dag voor me klaar, hoewel ze zelf ook van alles aan hun hoofd hebben. Ik hou van ze.’

De afgelopen periode is Ihattaren vaker in Kanaleneiland dan in Eindhoven. Om dicht bij familie en vrienden te zijn, steun en afleiding te vinden, om het verdriet even te kunnen vergeten. ‘Soms kom ik pas in de ochtend op wedstrijddagen vanuit Utrecht naar de club. Ik laat me dan rijden, zodat ik uitgerust in Eindhoven kom. Dat deed ik vroeger nooit, maar het voelt nu beter op deze manier. Daar zijn de mensen die mij kennen, zij weten hoe ik me voel.’

‘In Eindhoven is mijn huis, maar Utrecht is mijn thuis. Dat zal nooit meer veranderen. Als ik over de snelweg de stad inrij, word ik zo blij. Daar zijn de mensen met wie ik ben opgegroeid, voor hen ben ik niet Mo Ihattaren van PSV, maar gewoon Mo. In Utrecht zie ik mijn broers, mijn vrienden en is het leven op straat. Als ik mijn vrienden van vroeger zie, is het meteen weer zoals toen. Voetballen, chillen, grappen maken. We kennen elkaar door en door, van kleins af aan. Onze moeders kennen elkaar, onze zussen ook, onze broers zijn elkaars vrienden. Dat voelt heel veilig.’

Al voor zijn achttiende basisspeler bij PSV, een debuut in Oranje en deelname aan het EK lonken. Staat Ihattaren wel stil bij zijn doorbraak, kan hij ervan genieten, of is het verdriet over zijn vader daarvoor te allesoverheersend? ‘Soms sta ik even bij alles stil. Dat ik nu bijvoorbeeld naast Ibi (Afellay, red.) in de kleedkamer zit, hoe snel alles gaat. Maar ik weet ook dat dit nog maar het begin is. Als ik meer wil – en dat wil ik – moet ik meer gaan laten zien. De lat mag en moet hoger.’

Ihattaren beleeft zijn opkomst tijdens een voor PSV zwart seizoen. De crisis heeft Mark van Bommel ontslag opgeleverd. ‘Dat viel me zwaar’, zegt hij eerlijk. ‘Kijk: Ik vind Ernest Faber ook een topper, ik ken hem al van de jeugd en kan heel goed met hem, maar Van Bommel is de trainer die me op mijn zestiende liet debuteren. Voor mij is en blijft hij belangrijk. Ik ben hem heel dankbaar voor de kans die hij me geboden heeft en wat hij me geleerd heeft. Door Van Bommel ben ik anders over voetbal gaan denken. Het draait niet alleen om talent, maar juist om werken en extra investeren. Toen dat kwartje bij me gevallen was, ging ik soms om acht uur ’s ochtends naar de club om extra meters te maken. Ik hoop dat ik nog de kans krijg om met hem te werken.’

Ondanks de slechte prestaties van PSV houdt Ihattaren zelf het hoofd boven water. Hij is vrijwel wekelijks een van de lichtpuntjes aan Eindhovense zijde. De jongeling wil het liefst alle problemen van de ploeg zelf oplossen. In de topper tegen Ajax kwam hij de bal zelfs in de verdediging ophalen. ‘Ik wil gewoon mijn team helpen, zo zit ik in elkaar. We moeten blijven winnen, omhoog op de ranglijst en dat lukt alleen als we voetballen.’

De vorige interlandperiode liet Ihattaren aan zich voorbijgaan, vanwege het overlijden van zijn vader. Eind maart staan de interlands van Oranje tegen Spanje en de Verenigde Staten op het programma. Een debuut lijkt realistisch. ‘Het zou heel mooi zijn om erbij te zitten, bij de besten van het land. Ik voel me er klaar voor.’ Soms droomt Ihattaren al van het EK. ‘Als ik de komende maanden goede dingen laat zien, mag ik hopelijk mee. Me meten met de beste spelers van Europa, dat zou prachtig zijn. Met Gods wil gaat het lukken.’

Toekomst

Vandaag (woensdag) is Ihattaren achttien jaar geworden. ‘Wat het volwassen worden voor me betekent? Dat ik eindelijk zelf mag autorijden, zonder dat mijn broer naast me hoeft te zitten.’ Vanaf zijn achttiende kan hij ook voor het eerst voor een langere periode (vijf jaar) een contract tekenen. Zijn huidige verbintenis bij PSV loopt nog tot de zomer van 2022. Is een verlenging in de maak?

‘Ik laat dat over aan mijn zaakwaarnemer Mino Raiola, hij weet hoe ik erover denk. Laat mij maar voetballen en dan zie ik wel wat er op me afkomt. Komende zomer, of misschien het jaar erna. En natuurlijk is ook bijtekenen een heel serieuze optie. Hoewel alles heel snel gaat, heb ik nog genoeg te leren.’

‘Natuurlijk droom ik van topclubs, een grote competitie, de Champions League. Als ik Steven Bergwijn bij Tottenham Hotspur zie, dan geniet ik daar enorm van. Toen hij laatst bij zijn debuut scoorde, heb ik een traantje gelaten. Dan kom je bij zo’n grote club en kom je zo geweldig binnen. Dat gun ik hem enorm, hij is mijn maatje.’

‘Als ik zo doorga en op het EK al mooie dingen kan laten zien, dan kun je zeggen dat je je al met de besten van Europa kunt meten. Als er dan komende zomer al een mooie club voorbijkomt… Sommige kansen kun je niet laten lopen. Maar als ik op het EK bijvoorbeeld merk dat ik er nog niet klaar voor ben, dan is het misschien beter om nog een jaar in de Eredivisie te blijven.’

Vroeg of laat zal het talent van PSV dus uitvliegen, maar één ding staat vast: uiteindelijk keert hij terug naar zijn geboortestad. ‘Utrecht is mijn thuis, dat zal altijd zo blijven. Ik kan de stad enorm missen. Kijk: als ik naar Barcelona kan, dan red ik mezelf echt wel. Er zal namelijk altijd familie in mijn buurt zijn. Maar als ik later veertig ben en terugblik op een hopelijk mooie carrière, dan doe ik dat vanuit een villa in Utrecht.’

Waar Ihattaren vroeger opkeek naar Afellay, is hij nu het nieuwe idool van de Utrechtse jeugd. ‘Ze vragen me foto’s, handtekeningen en shirtjes. Over een tijdje neem ik er wat voor ze mee. Dat is wel prachtig, dat ik nu een voorbeeld ben. Zo snel is het dus gegaan, best gek eigenlijk.’

Broer Yassir: ‘We vinden het als familie geweldig voor Mo. Hij heeft jarenlang aan zijn droom gewerkt, ik heb het allemaal van dichtbij meegemaakt, de pieken en dalen. Nu staat hij in PSV 1, precies wat hij altijd wilde. De trots die ik voel, is niet in woorden uit te drukken.’

Ihattaren: ‘Ik doe alles voor mijn familie, dat is de enige manier waarop ik ze kan terugbetalen voor al hun steun.’ Volgende maand hoopt het talent voor het eerst het shirt van het grote Oranje aan te trekken. Hij zal zijn vader deze keer niet zien stralen. ‘Maar hij ziet van boven alles, is overal bij, dat weet ik honderd procent zeker. Ik zal hem trots maken.’