Waarom Hakim Ziyech wel/niet klaar is voor de Europese top
PRO

Waarom Hakim Ziyech wel/niet klaar is voor de Europese top

Hakim Ziyech lijkt bezig aan zijn afscheidstournee bij Ajax. Hoewel zijn contract nog doorloopt tot de zomer van 2021, maakt de 25-jarige spelmaker er geen geheim van dat hij de ambitie heeft om een transfer te maken naar een topcompetitie. Maar is hij klaar voor de Europese top? Dat is een flinke discussie waard.

Na een kaats van Dusan Tadic ontvangt Ziyech in De Kuip ineens de bal met zijn gezicht naar het doel. Hoewel de bal lastig uit de lucht valt, speelt hij direct door naar David Neres. De Braziliaan zoekt in de kleine ruimte de combinatie en vindt Ziyech. Die sleept de bal voorbij Jens Toornstra, zet een een-twee op met Neres en bereikt - al dan niet intentioneel - Donny van de Beek. Die schiet de 0-3 tegen de touwen, waardoor Ajax zich plaatst voor de finale om de KNVB-beker.

Het is een actie die de discussie voedt of Ziyech na de zomer een stap kan maken naar een team in de Europese top, een ploeg die structureel meestrijdt om de laatste acht plekken in de Champions League. Daarover zijn de meningen zeer verdeeld, zelfs binnen onze redactie. Het is nu eenmaal moeilijk om voorspellingen te doen, zeker als het over de toekomst gaat.

Hoog tijd dus voor een inhoudelijk debat, waarin aan de hand van videobeelden, statistieken en internationaal vergelijkingsmateriaal het Ziyech-vraagstuk uitgediept wordt. Waarbij Sam Planting de vier pro-argumenten voor zijn rekening neemt en Pieter Zwart vier contra-redenen naar voren brengt. Niet om tot een definitief oordeel te komen, maar eerder om te verkennen hoe overtuigend de standpunten in dit debat zijn.


Pro

Hakim Ziyech doet geniale dingen met de bal

Voordat we overgaan op alle analytische argumenten die er voor en tegen het statement 'Hakim Ziyech hoort in de absolute top thuis' te maken zijn, toch even een gevoelsargument benoemen. Want het voetbalcliché der voetbalclichés, 'een speler waarvoor je naar het stadion komt', is van toepassing op de Ajax-spelmaker. Creatief, eigenzinnig, gedurfd, fijnbesnaard of moedig - elk van deze etiketten kan slaan op Ziyech. Daadwerkelijk entertainende spelers zijn op hun best als ze omringd worden door zo sterk mogelijke ploeggenoten. Vanuit deze optiek verdient Ziyech een flinke stap hogerop.

Over op de feiten. Hakim Ziyech behoort statistisch gezien sinds zijn overstap van SC Heerenveen naar FC Twente in 2014 tot de beste spelers in de Eredivisie. Hoewel er tot voor kort behoorlijk wat kritiek te horen was op zijn rendement, koppelt Ziyech nu al vijf seizoenen zijn spel aan aanwijsbare effectiviteit. Als we kijken naar de gemiddelde cijfers van de zeven duurste uitgaande transfers op de 'creatieve' posities - aanvallende middenvelders en buitenspelers - in de Eredivisie-geschiedenis, valt op dat Ziyech qua productiviteit niet onderdoet voor de allergrootste namen.

Speelminuten per doelpunt of assist, Ziyech en zeven duurste creatievelingen Eredivisie-geschiedenis

Speler Speelminuten per goal of assist
Hakim Ziyech (2016-nu) 114
Hakim Ziyech (2014-2016) 106
Alireza Jahanbakhsh (2015-2018) 128
Davy Klaassen (2011-2017) 160
Memphis Depay (2011-2015) 104
Georginio Wijnaldum (2011-2015) 153
Christian Eriksen (2009-2013) 124
Wesley Sneijder (2002-2007) 135
Arjen Robben (2002-2004) 147

Ziyech wordt 26 in maart. Daarmee is hij een stuk ouder dan bovenstaand zevental ten tijde van hun toptransfers. Alireza Jahanbakhsh, Georginio Wijnaldum en Davy Klaassen waren 24 jaar oud toen zij de stap naar de Premier League maakten. Wesley Sneijder ging op zijn 23ste naar Real Madrid, Memphis Depay en Christian Eriksen waren 21 toen zij naar Engeland vertrokken en Arjen Robben zelfs pas twintig. Dit kan je zien als een argument tegen Ziyech's slagingskansen. Aan de andere kant, de hoeveelheid gespeelde wedstrijden waarin scouts van topclubs een volledig oordeel hebben kunnen vormen over Ziyech's kwaliteiten, verbeterpunten en potentieel is groter dan bij zes van de andere zeven Eredivisie-parels.

Wijnaldum is de enige van dit zevental met meer Eredivisie-duels achter zijn naam dan Ziyech. De Liverpool-middenvelder is een voetballer die gaandeweg zijn loopbaan zichzelf steeds meer kwaliteiten heeft aangeleerd. Hoewel Wijnaldum natuurlijk een ander type speler is dan Ziyech, vertoont hun ontwikkeling tot een allround voetballer veel gelijkenissen.

Ziyech heeft bewezen veelzijdig te zijn. Hij floreert dit seizoen als hangende rechtsbuiten in Erik ten Hags 4-2-3-1, was in de jaren daarvoor de ster van Ajax als een van de twee aanvallende middenvelders in een 4-3-3 met de punt naar achteren en dicteerde bij Heerenveen als klassieke 'nummer 10' die grotendeels ontlast werd van verdedigende arbeid. Bij Twente blonk hij daarnaast uit in een vrije rol vanaf de rechterflank. In elk van deze rollen bleken zijn bijzondere kwaliteiten bepalend voor de teamprestaties.


Contra

Hakim Ziyech heeft moeite met doseren

Wie de lijst van spelers met het meeste balverlies in de Eredivisie bekijkt, komt bovenaan Hakim Ziyech tegen. Net als het jaar daarvoor. En het jaar daar weer voor. Een doorgeslagen Excel-liefhebber zou met deze cijfers kunnen beweren dat je met Ziyech vooral een garantie op balverlies koopt.

Meeste balverlies in Eredivisie sinds medio 2016

Speler Balverlies
Hakim Ziyech 2481
Steven Berghuis 1697
Denzel Dumfries 1690
Brandley Kuwas 1581
Alireza Jahanbakhsh 1370

Die conclusie zou te kort door de bocht zijn. Zoals Ziyech meerdere keren helder heeft uitgelegd, is het vele balverlies de logische keerzijde van de creativiteit die hij in zijn spel legt. Spelers die risico nemen, zullen vaker de bal kwijtraken. Maar ze zullen ook vaker beslissend zijn. Het een valt niet los te zien van het ander.

En toch: in het spel van Ziyech zit te veel circus. Acties die heerlijk zijn om naar te kijken, maar effectief weinig opleveren. Johan Cruijff stelde ooit dat een goede voetballer bijna altijd het probleem heeft van een gebrek aan rendement, omdat hij het altijd mooier wil doen dan strikt noodzakelijk. Het is een uitspraak die zo op Ziyech had kunnen slaan.

Want als creativiteit inderdaad per definitie gepaard gaat met enorm veel balverlies, dan zouden we in andere competities spelmakers zoals Ziyech bovenaan de lijsten terug moeten vinden. Dat is niet het geval. In La Liga vinden we Eibar-middenvelder Rubén Peña op kop, in de Premier League is dat Leicester City-linksback Ben Chilwell en in de Bundesliga Fillip Kostic, die bij Eintracht Frankfurt als wingback de hele linkerflank bespeelt. Van de spelers die bij de topploegen zorgen voor de ideeën, vinden we geen spoor.

Wanneer we de speelwijze van de vijftien beste clubs in Europa beschouwen, valt zelfs direct op dat veel topteams opereren zonder uitgesproken spelmaker. De spelers die wel voor die term in aanmerking komen, voetballen vaak veel soberder en verder terug dan Ziyech. Denk aan Arthur bij Barcelona, Luka Modric en Toni Kroos bij Real Madrid, Thiago Alcântara bij Bayern München, Miralem Pjanic bij Juventus of Marco Verratti bij Paris Saint-Germain. Andere teams, zoals Atlético Madrid en Liverpool, voetballen in de meeste wedstrijden zonder uitgesproken creatief brein.

De nummer 10’s die na deze schifting overblijven? Lionel Messi (Barcelona), Kevin De Bruyne (Manchester City), David Silva (Manchester City), Bernardo Silva (Manchester City), Dele Alli (Tottenham Hotspur), Christian Eriksen (Tottenham Hotspur), Paul Pogba (Manchester United) en Mesut Özil (Arsenal).

Speler Kansen gecreëerd uit open spel Balverlies Balverlies per kans
Hakim Ziyech 2,3 32,5 14,1
Kevin De Bruyne 1,9 23,3 12,3
Lionel Messi 3,0 22,2 7,4
Paul Pogba 1,6 18,7 11,7
Christian Eriksen 1,5 16,9 11,3
Dele Alli 1,1 16,5 15,0
David Silva 2,3 14,2 6,2
Bernardo Silva 1,9 13,6 7,2
Mesut Özil 1,7 11,8 6,9

Dit vergelijkend warenonderzoek leert ons dat Ziyech moeite heeft met doseren. Hoewel hij in de Eredivisie onder een lagere weerstand speelt, verliest hij veel vaker de bal dan de creatieve breinen van de topclubs. Aangezien het aannemelijk is dat Ziyech op een hoger niveau minder kansen gaat creëren, zal hij moeten werken aan het aantal keer dat hij de bal kwijtraakt.


Pro

Hakim Ziyech is de regisseur van Ajax

Hakim Ziyech's vermogen om ploeggenoten in stelling te brengen, staat buiten kijf. De 'wie niet waagt, wie niet wint'-aanpak van Ziyech levert simpelweg veel op. Is Ajax gevaarlijk, dan is de kans groot dat de spelmaker erbij betrokken was.

Vaakst betrokken bij doelpogingen per wedstrijd in Eredivisie sinds medio 2016

Speler Kansen gecreëerd per wedstrijd Schoten per wedstrijd Totaal per wedstrijd
Hakim Ziyech 3,9 5 8,9
Hirving Lozano 2,5 3,2 5,7
Luuk de Jong 1,7 3,7 5,4
Steven Berghuis 2,4 2,8 5,2

In Ziyech's ogen is vrijwel elke teamgenoot een mogelijk aanspeelpunt, op elk moment. Een verdediger of drie, vier tussen Ziyech en het doelwit van zijn pass schrikt hem zelden af. Ja, dit leidt tot balverlies. Maar waartoe het óók leidt: kansen die je met een degelijker type op zijn positie nooit zal krijgen. In de Europese top zijn er drie linksbenige spelmakers die vergelijkbare kwaliteiten hebben qua iets-uit-niets creëren: James Rodríguez, Bernardo Silva en Mesut Özil.

Bij elke ploeg waar Ziyech speelde, groeide hij tot de architect van het team. Met zijn ragfijne balbehandeling, laserachtige lange passes, sluwe steekballen, het vermogen om met een aanname of een paar balcontacten zich vlug van zijn directe tegenstander te ontdoen en een uitstekend overzicht beschikt hij over alle benodigde kwaliteiten op te eisen. Als Ziyech daadwerkelijk naar een topclub gaat, zal het renderen in een minder dominante rol zijn grootste uitdaging zijn.


Contra

Hakim Ziyech moet de beste speler in het team zijn om optimaal te renderen

Bij SC Heerenveen, FC Twente en Ajax was Hakim Ziyech razendsnel de beste speler van het elftal. Hij is de man waarbij ploeggenoten de bal inleveren als ze het even niet meer weten. Een elftal waarin Ziyech toetreedt, voetbalt binnen de kortste keren in dienst van hem. Althans, zo is dat steeds gegaan in de Eredivisie.

Dat gegeven maakt het zo moeilijk om Ziyech voor te stellen in de Europese top: hij lijkt de beste speler in zijn team te moeten zijn om optimaal te renderen. Vergelijk dat met het type voetballer dat nu bij topclubs geregeld op de rechtervleugel - de huidige plek van Ziyech - staat. Van Lucas Vázquez (Real Madrid) tot Sadio Mané (Liverpool, mits het 4-2-3-1 speelt) en van Dani Alves (Paris Saint-Germain) tot Saúl Ñíguez (Atlético Madrid): dienstbare voetballers die zich wegcijferen voor de sterren in hun ploeg. Spelers die dat niet doen, worden slechts geaccepteerd wanneer ze het waanzinnige rendement halen van Lionel Messi, Mohamed Salah, Cristiano Ronaldo of Eden Hazard.

Misschien gaat het lot van Ziyech wel lijken op dat van Juan Mata. Bij Valencia was deze creatieve linkspoot van onschatbare waarde, maar de volgende stap heeft hij nooit kunnen maken. Bij Chelsea werd Mata door José Mourinho op een zijspoor gezet. Manchester United pikte de Spaanse smaakmaker op, maar ook daar is hij zelden zeker geweest van zijn plek. De Mata waar bij Valencia alles om draaide, heeft zich in de Premier League nooit kunnen tonen.


Pro

Hakim Ziyech verdedigt mee

Bij Ajax heeft Hakim Ziyech geleerd ook nuttig te zijn wanneer zijn team de bal niet heeft. Het contrast tussen de Ziyech buiten balbezit bij Twente en Heerenveen en die bij Ajax is enorm. In onderstaand cijferoverzicht zijn Ziyech's statistieken op creatief vlak imposant, maar ronduit verrassend zijn de onderste twee statistieken: hij is uitgegroeid tot een van de beste balafpakkers op de Nederlandse velden.

Statistische categorieën waarin Ziyech de Eredivisie leidt sinds medio 2016

Categorie- Hakim Ziyech Nummer twee in categorie
Kansen gecreëerd uit open spel 218 150
Kansen gecreëerd via standaardsituaties 118 84
Grote kansen' gecreëerd 66 46
Balcontacten 7625 6154
Schoten 429 310
Passes aangekomen in aanvallende derde deel veld 1719 1470
Dribbels ingezet 505 404
Aangekomen voorzetten 222 155
Ballen veroverd 637 600
Ballen veroverd in aanvallende derde deel veld 124 62

Vooral bij het druk zetten direct na balverlies blinkt Ziyech uit. Op explosieve wijze jaagt hij de tegenstander dan af. Ook valt op dat Ziyech hierbij erg actief is in het aansporen en dirigeren van zijn teamgenoten. De speler die hij was in zijn tijd in Enschede was vanwege de minimale inspanningen op verdedigend vlak niet klaar voor de top. In Amsterdam heeft Ziyech grondig gewerkt aan dit verbeterpunt.


Contra

Hakim Ziyech verdedigt vooral in de eerste paar tellen na balverlies mee

Hoewel het zonder meer waar is dat Hakim Ziyech bij Ajax extreem belangrijk geworden is bij het veroveren van de bal, is dat niet het complete verhaal. Ziyech is namelijk vooral fanatiek in de eerste paar tellen na balverlies. Daarna verzaakt hij soms in het uitvoeren van zijn verdedigende taken, zoals naar voren komt in onderstaande beelden.

Het is een teken aan de wand dat Dusan Tadic in de Champions League per wedstrijd circa anderhalve kilometer meer heeft afgelegd dan Ziyech, terwijl de Serviër in het speelplan van Erik ten Hag vaak praktisch dezelfde rol heeft als de Marokkaan. Zijn optredens als valse nummer 9 uitgezonderd, uiteraard. Om die vergelijking nog verder door te trekken: Tadic is in de Eredivisie bij een vergelijkbaar aantal treffers betrokken als Ziyech. Zijn plafond bleek te liggen bij Premier League-middenmoter Southampton. Steven Berghuis, die qua rendement in een vergelijkbare stratosfeer verkeert, flopte zelfs totaal bij Watford.

Of we het nu leuk vinden of niet: in topcompetities redeneren coaches vanuit defensieve zekerheden. Dat betekent dat iedere speler in de eerste paar tellen na balverlies zijn arbeid moet doen, zoals Ziyech inmiddels doet. Om vervolgens wanneer nodig een sprint van tachtig meter terug te maken om te dubbelen bij de back. Raheem Sterling doet dat, Mohamed Salah doet dat en als Ziyech de volgende stap wil maken, dan zal hij dat ook moeten doen. Op dit moment doet hij dat niet altijd, en helaas voor hem zullen de scouts van topclubs dat ook constateren.


Pro

Hakim Ziyech is bizar veel bij doelgevaar betrokken

Sinds Ziyech de overstap naar Ajax maakte, is geen enkele speler in de Eredivisie bij meer doelpunten betrokken geweest dan hij. Hij eist weliswaar een dominante rol op, maar het eindproduct dat hij aflevert toont dat hier goede reden voor is.

Meeste doelpunten en assists in Eredivisie sinds medio 2016

Speler Goals Assists Totaal
Hakim Ziyech 32 36 68
Steven Berghuis 31 27 58
Luuk de Jong 40 17 57
Alireza Jahanbakhsh 32 20 52
Jens Toornstra 28 23 51

Het vele risico dat hij in zijn spel legt heeft een doel. Weinig spelmakers zijn zó gericht op het creëren van gevaar als Ziyech. Als bij balbezit op de helft van de tegenstander zich een mogelijkheid voordoet een teamgenoot in een kansrijke situatie aan te spelen, kun je er eigenlijk vergif op innemen dat Ziyech dit zal proberen. De Ajacied is zelden te betrappen op een nutteloze breedtepass. Daarnaast is zijn visie aan de bal van de buitencategorie: niet elke actie of pass lukt bij Ziyech, maar hij herkent kansrijke situaties als geen ander. Risicovol is zijn spel zeker, maar er zit te allen tijde een idee achter.

Ziyech is wat men bij de Amerikaanse sporten een high-volume shooter noemt. Er zijn weinig spelers te vinden met een nóg grotere voorliefde voor het afstandsschot. Ziyech schiet vanuit alle hoeken en standen op doel, het liefst zo vaak mogelijk. Of de schotpoging vooraf enige kans van slagen heeft, lijkt hierbij niet uit te maken. Hoewel Ziyech’s schotkeuzes vanuit analytisch oogpunt niet goed te praten zijn, zijn er twee argumenten aan te dragen vóór zijn vele pogingen van grote afstand. Allereerst scoort hij er bovengemiddeld vaak uit. Daarnaast houden zijn verre schotpogingen de verdediging ‘eerlijk’: tegenstanders moeten ver van het eigen doel uitstappen op Ziyech, omdat hij van vrijwel elke afstand bereid is te schieten - dit levert extra ruimte in de passing op.


Contra

 

Hakim Ziyech schiet uit bizarre posities

 

Laten we beginnen met het goede nieuws.

Sinds de zomer van 2018 scoorde niemand in de Eredivisie zo vaak van buiten de zestien als Hakim Ziyech.

Dan het slechte nieuws.

Voor de dertien goals die dit opleverde, had Ziyech liefst 304 pogingen nodig. Dat betekent dat er tegenover ieder doelpunt 23 missers staan.

Het lijkt erop dat je één of meerdere social media-scripts op VI.nl hebt uitgeschakeld. Daarom worden er geen social posts of liveblogs geladen. Wijzig hier je instellingen.

Een dergelijke schotselectie is behoorlijk kostbaar. Wanneer we de cijfers erop loslaten, dan blijkt dat Ziyech vaak uithaalt vanuit posities waar de kans op een doelpunt statistisch gezien kleiner is dan vijf procent. Dankzij zijn goede traptechniek ligt het daadwerkelijke rendement van Ziyech vaak wat hoger dan dat, maar in de Europese top wordt een dergelijke schiettent niet geaccepteerd.

Om het concreet te maken: Ziyech schiet per competitieduel gemiddeld 3,6 keer van buiten de zestien. In de vijf sterkste competities van Europa zijn er twee spelers die qua gemiddeld aantal doelpogingen van buiten de zestien uitkomen boven de 2,5: Cristiano Ronaldo en Lionel Messi. Andere spelers wordt bijgebracht dat het vaak verstandiger is om te kiezen voor een pass dan een schot van afstand. Volgens het idee: liever één schot van grote kwaliteit dan drie van lage kwaliteit.

Manchester City is een goed voorbeeld van dit adagium. City heeft spelers met een geweldige traptechniek en toch komt slechts 32 procent van de doelpogingen van buiten de zestien. Als Kevin De Bruyne, Ilkay Gündogan of David Silva moeten kiezen tussen uithalen of doorcombineren, dan gaan ze vrijwel altijd voor de tweede optie. Zolang Ziyech niet dezelfde discipline kan opbrengen, moet hij een transfer naar dat niveau uit zijn hoofd zetten.


Wat wordt de volgende stap?

Advies Sam Planting

Borussia Dortmund

De huidige koploper van de Bundesliga speelt het soort voetbal waar Hakim Ziyech bij gedijt. Ook verliest het deze zomer een belangrijke pion op de drie posities achter de spits, wanneer Christian Pulisic de overstap naar Chelsea maakt. Marco Reus en Mario Götze zijn nog altijd de grote vormgevers van de Dortmund-aanval, maar hebben beiden flink te kampen gehad met blessurepech in de voorbije seizoenen. Daarnaast is het de vraag of revelatie Jadon Sancho door BVB uit de handen te houden is van de allerrijkste clubs op aarde. Kortom, in de aanvalslinie van Borussia Dortmund zal er hoogstwaarschijnlijk een en ander veranderen volgend seizoen. Ziyech zou een van de nieuwe gezichten van de Duitse titelpretendent kunnen worden.

Advies Pieter Zwart

Real Betis Sevilla

In Nederland zullen er weinig voetballiefhebbers zijn die Real Betis Sevilla wekelijks zien spelen. Dat is jammer, want trainer Quique Setién heeft daar een heerlijk elftal gebouwd. Real Betis heeft gemiddeld meer dan zestig procent balbezit, een percentage dat in Spanje alleen wordt overtroffen door Barcelona.

Op dit moment ontbreekt het de Andalusiërs aan een cruciaal element: een voetballer die het vele balbezit vertaalt naar kansen en doelpunten. In 25 competitieduels heeft Betis slechts 29 keer gescoord. Desondanks is het elftal van Setién slechts vier punten verwijderd van een plaats die recht geeft op een Champions League-ticket. Daarom is dit in mijn ogen de ideale vervolgstap voor Hakim Ziyech. Want bij deze club in Sevilla is hij direct de beste voetballer in een team dat nu al verzorgd combinatievoetbal speelt.

Wat denk jij?

We zijn benieuwd wat jullie zien als ideale bestemming voor Hakim Ziyech. Kan de Ajacied de stap maken naar een club in de absolute top? Is een niveau lager verstandiger? Of moet hij wellicht juist bij Ajax blijven?

Laat jouw mening en onderbouwing horen onder dit artikel.

Data via Opta Sports

Gerelateerde artikelen