De Favre-code die Ajax moet kraken tegen Nice

Nice heeft dit seizoen waarschijnlijk de meest zonderlinge speelstijl van alle teams in de Europese topcompetities. Wanneer je als nietsvermoedende leek inschakelt bij een wedstrijd van de Franse koploper, lijkt er in eerste instantie nog weinig bijzonders aan de hand. Natuurlijk is 3-5-1-1 een wat excentrieke uitgangsformatie, maar elftallen die zoals Nice inzakken en in een compact blok meebewegen met de bal zijn tegenwoordig overal te zien. Toch is ook hier al een ongebruikelijke combinatie zichtbaar van weinig druk op de bal en een relatief hoge laatste lijn.

Gekker wordt het zodra Nice voor het eerst in balbezit komt. Teams die massaal inzakken, kiezen dan meestal immers voor een snelle counter. Daar is bij Nice geen sprake van. De bal gaat breed, breed, terug en nogmaals breed. Vervolgens wordt in laag tempo rondgespeeld op de eigen helft. Alleen komt het eigenlijk nooit van een verzorgde aanvalsopzet. De middenvelders wachten simpelweg tot de mogelijkheid ontstaat om Balotelli te lanceren in de diepte en kiezen dan voor een gerichte lange pass. Slaagt deze opzet niet, dan schaart het hele elftal zich weer braaf en geduldig achter de bal.

De afzonderlijke onderdelen van de speelstijl van Nice zijn eigenlijk stuk voor stuk niet bijzonder, maar de totale samenstelling van de componenten is dat zeker wel. Relatief ver van het eigen doel spelen? Niet ongewoon, maar normaal hoort hier ook hoge pressing bij. Gegroepeerd verdedigen? Het recept voor iedere matige ploeg, maar dan wel met de intentie om direct toe te slaan op de counter. Kiezen voor een geduldige opbouw van achteruit? Weinig uitzonderlijk, maar wel als dit slechts tot doel heeft om de bal direct achter de laatste lijn van de tegenstander te leggen.

De manier van voetballen van Nice leidt tot een aantal ongebruikelijke statistieken:

• Nice heeft na Paris Saint-Germain de hoogste passzuiverheid in de Ligue 1. Toch hebben vier teams meer balbezit dan Nice.

• Ruim 63 procent van de passes van Nice vindt plaats op de eigen speelhelft. Maar drie andere teams in de Ligue 1 komen ook uit boven de vijftig, waarvan geen enkele meer dan 54,2 procent.

• Wedstrijden van Nice vinden vooral plaats op het eigen derde en het middelste derde van het veld. Slechts zeventien procent van de tijd is de bal in het derde van het veld waar Nice de doelpunten moet maken. Daarmee staat het team van Favre ruim onderaan.

• Nice geeft van alle teams in de hoogste divisie van Frankrijk verreweg de minste voorzetten (11 per duel). Alleen degradatiekandidaat Lorient wint nog minder kopduels dan Nice (11,5 per wedstrijd).

• Tegenstanders van Nice nemen bijna zestien keer per wedstrijd het doel van keeper Yoan Cardinale onder vuur. Slechts Metz krijgt nog meer schoten tegen.

• Met iets meer dan elf schoten voor per wedstrijd behoort Nice offensief tot de grauwe middenmoot in Frankrijk.

Het zijn geen cijfers lijken te passen bij een van de grote verrassingen van dit prille voetbalseizoen. Toch is Nice onder de nieuwe oefenmeester Favre met twintig punten uit acht duels de ongeslagen koploper van Frankrijk. De 58-jarige Zwitser lijkt bovendien Balotelli weer aan het voetballen te hebben gekregen. De Italiaanse afmaker staat na drie competitiewedstrijden reeds op vijf treffers. Liefst vijf keer per wedstrijd neemt Balotelli het doel van de tegenstander onder vuur. Vaker dan welke speler dan ook in de Ligue 1. Verdedigende arbeid wordt voorlopig nog niet van hem verwacht. ‘Hoe verder het seizoen vordert, hoe meer we van hem gaan eisen in defensief opzicht. Op dit moment profiteren wij vooral van zijn exceptionele kwaliteiten in het afwerken’, sprak Favre tegenover de plaatselijke krant Nice Matin over zijn pupil.

Toch is het te makkelijk om de opvallende prestaties van Nice slechts toe te schrijven aan Balotelli. Ook voor zijn komst presteerden Les Aiglons immers al goed. De vliegende start lijkt eerder te danken aan de investeringen van de Chinese eigenaren, in combinatie met de unieke kwaliteiten van Favre. De oefenmeester heeft een indrukwekkend cv. In eigen land promoveerde hij met Echallens en Yverdon Sport, won hij de beker met Servette en Zürich en werd hij tweemaal kampioen met Zürich. In Duitsland werd hij vervolgens vier keer verkozen tot Trainer van het Jaar. Favre kreeg deze erkenning voor zijn opvallende prestaties met Hertha BSC en Borussia Mönchengladbach. Met die laatste club wendde hij in zijn debuutjaar degradatie af en plaatste hij zich in zijn laatste volledige jaargang voor de Champions League.

Het interessante is dat de statistieken van Mönchengladbach onder Favre ook nooit imponerend oogden. Dat kan suggereren dat Favre gewoon heel erg veel mazzel heeft gehad, maar Dustin Ward vond op basis van data een alternatieve verklaring. Aanvallend bleken Die Fohlen erin te slagen om dicht bij het doel relatief een groot aantal passes te laten aankomen. In het strafschopgebied van Mönchengladbach was het juist extreem lastig voor tegenstanders om een ploeggenoot te bereiken. Dat is de Favre-code. Zijn tactieken dragen eraan bij dat zijn aanvallers vaak in veel vrijheid kunnen uithalen, terwijl hij verdedigend veel spelers heeft die het opponenten moeilijk maken om door te dringen in het strafschopgebied. Ook bij Nice heeft hij dit weer voor elkaar gekregen, zoals weergegeven in onderstaande grafieken.

In onderstaande samenvatting van het duel met AS Monaco (4-0) is goed te zien hoe de Favre-tactiek in het geval van Nice werkt. Nadat de ploeg van Favre op voorsprong gekomen is uit een vrije trap, begint het ongeduld toe te slaan bij Monaco. Steeds meer spelers komen richting de helft van Nice om het geduldige balbezitvoetbal te verstoren. Dat betekent automatisch dat er ruimtes ontstaan in de organisatie van Monaco, bijvoorbeeld aan de zijkanten, tussen de linies of achter de laatste lijn. Dat speelt Nice vaak geweldig uit. Als het de helft van de tegenstander bereikt, is steevast het tempo hoog en zijn er nauwelijks nog verdedigers om in te grijpen.

De vele passes op eigen helft zijn het aas om de tegenstander te lokken, zodat aan de andere kant van het veld toegeslagen kan worden. Dit principe kan Favre toepassen in verschillende formaties. Zo speelde hij bij Borussia Mönchengladbach steevast 4-4-2, maar begon hij het seizoen met Nice in een 4-3-3-systeem. Na de komst van Dante had Favre plots drie goede centrumverdedigers – inclusief de zeventienjarige Malang Sarr -   en werd er gekozen voor 3-5-2. Toen ook huurling Younes Belhanda fit genoeg bleek om te beginnen, werd hij de nummer tien in een 3-5-1-1-systeem.

In verdedigend opzicht gaat Nice uit van een vijfmansdefensie, met kort daarvoor drie middenvelders op een lijn. Samen met schaduwspits Belhanda zorgen zij ervoor dat het centrum van het veld potdicht zit. Daarbij valt ook op hoe waanzinnig compact Nice speelt. Tussen laatste man Dante en spits Balotelli zit vaak niet meer dan dertig meter. In de breedte van het veld is Nice nog extremer. Als de bal aan de zijkant is, dan staat de back aan de andere zijde van veld ter hoogte van de tweede paal. Dat maakt de ruimtes vaak zo extreem klein dat het lastig is voor tegenstanders om kwalitatief goede mogelijkheden te creëren.

Of de vernieuwde spelersgroep en tactiek voldoende is voor Nice om de onaantastbare positie van Paris Saint-Germain te bedreigen valt nog te bezien. Zeker is wél dat Nice voor voetballiefhebbers een interessante ploeg is om in te gaten te houden. Niet alleen vanwege de fratsen van Mario Balotelli, maar ook vanwege onorthodoxe strategie van Lucien Favre. 

Data via Opta Sports