'Zidane mag niet sterven als oude held'
In de bioscopen van Parijs draait momenteel een film. Zidane, portret van de 21ste eeuw, heet het epos. Het laat levende kunst zien, namelijk Zinedine Zidane die tijdens een wedstrijd wordt gevolgd door zeventien camera's. En nóg lijken het er niet genoeg om de maitre van het middenveld in zijn volle glorie te vangen.
Want Zidane op de hoogste wieken van zijn vlucht was een man die voetbal een erotische fascinatie meegaf. Die de bal voerde met de gevoeligheid die wordt verlangd bij het bespelen van een oude harp. Die met slimme passes of adembenemende pirouettes deuren in het veld kon openen die voor anderen gesloten bleven. Die de grens tussen voetbal en ballet deed vervagen en in zijn grootste momenten op het veld een gevoel van gewichtsloosheid opriep. Die Zizou werd, de man die met de bal aan zijn voeten alles kon veranderen. Zoals in de WK-finale van 1998, waarin hij twee keer doel trof tegen Brazilië, met zijn hoofd zowaar. Of met die duizelingwekkende volley waarmee hij in 2002 de Champions League-finale tussen Real Madrid en Bayer Leverkusen besliste.
Hij werd gevormd in een van die vele Franse voetbalinternaten, een opleidingsmodel dat na het wereldsucces van 1998 door half Europa werd gekopieerd. Een Tweede Zidane werd echter nooit gekloond. Hij was de spelende leider, een stille, hoffelijke voetballer, wars van heldenverering en autoritair gedrag. Hoewel gesierd met het nummer 10, werkte hij ook nog eens met de arbeidsmoraal van een back die meer gebreken heeft dan talent. Die persoonlijkheid en natuurlijk zijn pure klasse maakten hem tot de lieveling van iedereen en een geschenk voor het voetbal.
Die Zizou, de grootste voetbalkunstenaar in het tijdperk tussen Diego Maradona en Ronaldinho, is niet meer. Wie hem in Duitsland aanschouwt, ziet een man bij wie het lijden in zijn benen en gezicht is gekropen. De maestro die nog niet zo lang geleden met zijn achteloze bewegingen en zijn visionaire inzicht de snelheid van het spel zelf bepaalde, is nu ingehaald door diezelfde snelheid van het spel. Zidane onderscheidt zich bij de Fransen in niets, schuttert mee met al die andere wereldkampioenen van 1998, als een waardig aanvoerder van de Parijse bejaardenstoet. Vrijdag 23 juni, op de dag van Togo-Frankrijk verwelkomde hij definitief de winter, hij werd 34 jaar.
De drievoudige Wereldvoetballer van het Jaar voorvoelde zelf al het einde van zijn beste tijden. In april verbrak Zidane zijn nog één jaar doorlopende contract bij Real Madrid. Met de gedoemde Galacticos was hij de laatste jaren aardser dan aards geworden. Al drie jaar lang geen prijs achter zijn naam en door blessures in de afgelopen competitie slechts zeventien hele wedstrijden in actie. 'Het lichaam laat me in de steek', zo lichtte hij zijn besluit te stoppen als profvoetballer toe.
Het had zomaar kunnen zijn dat die weelderige carrière er al op zat. Gefrustreerd tot en met over zijn eigen onvermogen en dat van zijn ploeggenoten kegelde Zidane zondag een Koreaantje te veel omver, kreeg hij zijn tweede gele kaart en ontbreekt hij derhalve in de alles-of-nietswedstrijd tegen Togo. Omdat bij de Fransen momenteel álles misgaat, werd Zidane in de blessuretijd van het duel met Zuid-Korea ook nog eens gewisseld door bondscoach Raymond Domenech, de onverlaat. Speler en trainer, eerder al verwikkeld in een hels gevecht over tactische concepten, keurden elkaar geen blik waardig; er viel sneeuw in het snikhete Leipzig. Dit was geen applauswissel, dit was een publieke vernedering.
Zelfs een oude engel mag niet zo oneervol crashen bij zijn definitieve landing. Daarom juichte ik tijdens de wedstrijd tegen de premiejagers van Togo voor Les Bleus, voor het eerst en voor het laatst van mijn leven. En ik vroeg de voetbalgoden, waar ze ook uithingen, om nog één keer het woord van genade te spreken. Opdat Zizou in elk geval nog één wedstrijd zou hebben een magistraal adieu te krijgen. Want deze voetballer is te veel levende legende om te moeten sterven als een oude held in een geschiedenisfilm.
Peter Wekking