VI Flashback: Advocaat en de slechtste wissel aller tijden

De zon doet zijn best boven havenstad Porto. Het is 15 juni 2004. Dick Advocaat is opgelucht. Oranje heeft de openingswedstrijd van het EK gelijkgespeeld tegen Duitsland. Na een vroege treffer van Torsten Frings is het Ruud van Nistelrooy die negen minuten voor tijd de gelijkmaker aantekent: 1-1. Oranje komt goed weg met een gelijkspel tegen de Duitsers. Tsjechië heeft die middag met 2-1 gewonnen van Letland en dus is een goed resultaat in het tweede duel met de Tsjechen noodzakelijk om een goede uitgangspositie te verwerven.

Na het missen van de WK 2002 is de wereld benieuwd naar het Oranje van Advocaat. In de selectie zitten genoeg smaken. Met onder anderen Edwin van der Sar (33), Jaap Stam (31), Frank de Boer (34) en Phillip Cocu (33) heeft de ploeg voldoende ervaring, terwijl ook talenten als Rafael van der Vaart (21), Wesley Sneijder (20), John Heitinga (20) én Arjen Robben (20) een uitnodiging hebben ontvangen. Een mengelmoes tussen spelers die naam hebben gemaakt op de internationale velden én de grootste talenten in de Eredivisie.

In het openingsduel hebben van de talenten Van der Vaart en Heitinga een basisplaats gekregen van Advocaat, Wesley Sneijder valt in. Het duel kabbelt voort, in Nederland is er kritiek op het spel. Nederland speelt voorspelbaar en moet op deze manier vrezen voor vroegtijdige uitschakeling. Advocaat heeft het sowieso moeilijk. De bondscoach krijgt veel kritiek te verduren als hij kort voor het toernooi wisselt van een 4-4-2- naar een 4-3-3-formatie. Winst op Tsjechië is de enige manier om de rust terug te doen keren.

Met Clarence Seedorf (die een basisplaats zou hebben opgeëist) voor Van der Vaart en Robben voor Boudewijn Zenden gaat Oranje op 19 juni op zoek naar eerherstel. Het wordt één van de meest aantrekkelijke wedstrijden van dit eindtoernooi. Tsjechië is een voetbalgrootmacht met namen als Petr Cech, Tomás Rosicky, Pavel Nedved, Jan Koller en Milan Baros maar Oranje neemt het initiatief.

Het wordt de wedstrijd van Arjen Robben. De aanvaller van PSV, die in de zomer de overstap maakt naar Chelsea, leek lange tijd het EK te moeten missen. Twee zware hamstringblessures brachten zijn eindtoernooi in gevaar, maar uiteindelijk is het talent uit Bedum er wel bij. Op deze negentiende juni is hij niet te stoppen. Al na vier minuten legt hij een afgemeten vrije trap op het hoofd van Wilfred Bouma (1-0), een kwartier later geeft hij Van Nistelrooy een niet te missen kans. Koller doet voor rust nog wel wat terug, maar Robben is ongrijpbaar. Zo moet Van Nistelrooy op diens aangeven het duel in het slot gooien.

Oranje danst en Robben is de ster. Na 58 minuten valt er een ijzingwekkende stilte in het Estádio Municipal de Aveiro. De vierde official houdt zijn bord in de lucht, Paul Bosvelt staat klaar om in te vallen. Nummer 19. Robben. Met het hoofd gebogen sjokt hij naar de zijkant. Toen al was er niemand die zo mooi kon balen als Arjen Robben. Het gaat vervolgens fout voor Oranje: Baros en invaller Vladimír Smicer scoren. Nederland gaat met 3-2 onderuit en is praktisch uitgeschakeld. Na afloop hebben de vijftien miljoen bondscoaches maar één vraag: hoe kon Advocaat Robben naar de kant halen?

Advocaat is het mikpunt van vaderlandse volkswoede. Zijn imagoprobleem wordt met de dag groter. Ook Eef Brouwers, voormalig directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst die als communicatieadviseur is meegegaan naar Portugal, kan de boel niet meer rechtpraten. Analyticus Jan Mulder stelt dat Advocaat 'gestenigd' moet worden, de bondscoach noemt Mulder voor de camera een zakkenvuller.

De populaire Willem van Hanegem, die als assistent mee is naar Portugal, doet ook een duit in het zakje. Op een persconferentie voor de wedstrijd tegen Letland, laat hij doorschemeren dat hij Van der Meijde wilde wisselen. Een Engelse verslaggever vraagt wat Van Hanegem zou doen als Advocaat Robben tegen Letland bij een 2-1 stand opnieuw zou wisselen. 'Dan sla ik hem neer', reageert De Kromme.

Het lijkt erop dat je één of meerdere social media-scripts op VI.nl hebt uitgeschakeld. Daarom worden er geen social posts of liveblogs geladen. Wijzig hier je instellingen.

Willem van Hanegem haalt uit naar Dick Advocaat. Bron: NOS

Tussen Advocaat en Van Hanegem komt het niet meer goed. Vier dagen gaat het over de wissel, dan volgt het wonder van Braga. Oranje, met Robben in de basis en Advocaat gewoon op de bank, wint met 3-0 van Letland. Omdat Duitsland verliest van Tsjechië (1-2) gaat Oranje alsnog door naar de kwartfinale. Zweden wordt na strafschoppen verslagen, waarna het in de halve eindstrijd fout gaat tegen Portugal (2-1). Het toernooi wordt overschaduwd door incidenten en kritiek, genieten kan het Nederlandse publiek nauwelijks. Advocaat stapt op en laat zijn elftal achter. 'We hebben hem niet meer gezien', reageert verdediger Michael Reiziger op het vliegveld. 'Hij was opeens verdwenen.'

Arjen Robben, Paul Bosvelt, Willem van Hanegem en Dick Advocaat. Sinds die negentiende juni 2004 maken ze deel uit van de vaderlandse voetbalgeschiedenis. De volgens velen slechtste wissel aller tijden zullen we nooit meer vergeten.