Kovac: van fatale rel met Modric naar succes met Willems en Haller

Want dat was Frankfurt toen Kovac in maart 2016 werd aangesteld als opvolger van Armin Veh, de geroutineerde Duitse trainer die de club in 2012 na één seizoen in de Tweede Bundesliga meteen weer naar promotie leidde en een jaar later verrassend naar de zesde plaats. De kritiek daalde dan ook neer op de clubleiding toen bleek dat de onervaren Kovac de man was die de Launische Diva (Grillige Dame) voor de vierde degradatie in de 21ste eeuw moest behoeden. Bijna twee jaar later blijkt die gedurfde keuze een schot in de roos.

Al is het maar omdat onder Kovac de rust is teruggekeerd. De Kroaat bleef kalm, ook toen zijn start in Frankfurt moeizaam verliep. Waar de buitenwacht de druk opvoerde toen degradatie naar de Tweede Bundesliga dreigde, straalde de Kroaat naar zijn spelers uit niet in paniek te raken en niet te twijfelen aan hun kwaliteiten. Ook al was daar misschien wel alle reden toe op het moment dat Kovac kennismaakte met zijn selectie. 'Hij moest gedacht hebben: bij welke Regionalliga-ploeg ben ik nu terechtgekomen?', verwoordde Stefan Reinartz de penibele situatie.

Kovac is er echter de man niet naar om bij de pakken neer te gaan zitten. Opgeven komt niet voor in het woordenboek van de in Berlijn geboren trainer, die zichzelf in 2014 in een interview met The Guardian meer Duitser dan Kroaat noemde. 'Ik handel meer op basis van rationaliteit dan gevoel.' De Duitse mentaliteit is hem met de paplepel ingegoten. 'Je kan veel bereiken met organisatie, verantwoordelijkheid en discipline', aldus Kovac, die vastberaden aan die waarden is blijven vasthouden na het mislukken van zijn eerste grote klus als hoofdtrainer.

Voormalig topspits Davor Suker schuift Kovac in oktober 2013 door van Kroatië Onder-21 naar de A-ploeg als Igor Stimac wordt ontslagen na het mislopen van een direct ticket voor het WK in Brazilië. Met verder alleen ervaring bij Red Bull Salzburg als coach van de beloftenploeg en als assistent van Ricardo Moniz bij het eerste elftal, slaagt Kovac wonderwel voor zijn vuurdoop in de play-offs tegen IJsland (2-0, 0-0). Kroatië reist af naar Brazilië als outsider met Luka Modric, Ivan Rakitic en Mario Mandzukic als blikvangers, maar het WK draait uit op een deceptie.

Modric
De bom barst als Kroatië in september 2015 achterop raakt in de EK-kwalificatiereeks. Kovac, na een duel met Azerbeidzjan (0-0) al de gebeten hond als hij de zichtbaar geïrriteerde Modric wisselt, legt de verantwoordelijkheid voor een 2-0 nederlaag tegen Noorwegen bij zijn spelers door hen een gebrek aan inzet te verwijten. 'Je moet de spelers vragen wat de reden is van deze resultaten. Mijn staf en ik hebben ons werk gedaan, de spelers moeten hun taken uitvoeren.' Die uitspraken wekken de woede van Modric. Kort daarna ontslaat de bond hem.

Dat Kovac altijd het maximale eist van zijn spelers en hen geen moment spaart - of het nu vedetten van Europese topclubs of hardwerkende stervelingen van een doorsnee Bundesliga-club zijn - kostte hem misschien de kop als bondscoach van Kroatië, maar is nu de basis van zijn succes met Frankfurt. Het is de verdienste van Kovac dat hij ondanks de valse start van zijn carrière is blijven geloven in zijn aanpak. 'Ik denk altijd in meervoud. Een speler als Modric is een parel voor elke ploeg, maar saamhorigheid is de sleutel naar succes; in het voetbal en in het leven.'

Kovac prijst zich in aanloop naar het WK gelukkig dat hij een spelmaker als Modric in zijn ploeg heeft, maar laat dan al doorschemeren dat balbezit in het moderne voetbal niet meer heilig is. 'De bal veroveren en counterpressing is minstens zo belangrijk. Ik heb geen spelers nodig die teruglopen en hou al zeker niet van specialisten.' Zijn vooruitstrevende werkwijze stuit in Kroatië op veel weerstand. Zo onderwerpt hij de internationals na zijn aanstelling aan uitgebreide medische tests en geeft hij hen aanvullende trainingsschema's mee voor bij hun clubs.

Ook in Frankfurt moeten de spelers van Kovac topfit zijn om te kunnen functioneren in het 3-5-2 of 3-4-3-systeem. Frankfurt valt vooral op door de defensieve kracht – alleen Bayern kreeg minder tegengoals – en de teamgeest. De belangrijkste kracht van Kovac is misschien wel dat hij nooit tevreden is. De 46-jarige trainer blijft zijn spelers tot vervelens toe stimuleren en prikkelen, zo ondervond ook Willems aan den lijve. De linksback is na de winterstop naar de bank verdreven door Timothy Chandler. Zelfs clubtopscorer Haller zat zondag tegen 1. FC Köln op de bank.

De van FC Utrecht overgenomen Franse spits is met acht goals in 21 competitieduels samen met doelman Lukas Hradecky, defensieleider David Abraham en de opgeleefde Kevin-Prince Boateng een van de belangrijkste spelers in het elftal van Kovac. Haller, of zijn concurrent Luka Jovic, en Ante Rebic (Kroatisch international, gehuurd van Fiorentina) zijn vaak het eindstation in het aanvalsspel van het direct en efficiënt spelende Frankfurt, dat qua balbezit (47,8%) en schoten op doel (11,6 per duel) allerminst tot de subtop van Bundesliga behoort.

Vóór de winterstop kwamen de kwaliteiten van Frankfurt daardoor vooral buitenhuis tot hun recht. Thuis hadden Die Adler vaak moeite het spel te bepalen, maar in de eerste duels van 2018 is verbetering zichtbaar. Het resulteert in de vierde plaats en veel lof voor Kovac, wiens werk veel waardering krijgt in Duitsland. 'Eintracht is echt een erg goed georganiseerde ploeg met veel loopvermogen en duelkracht', sprak Bayern-trainer Jupp Heynckes al lovend. 'Hij verricht uitstekend werk, is kalm, professioneel en duidelijk in zijn analyses. Het bevalt mij wel.'

De werkwijze van Kovac valt zó in de smaak dat zijn naam genoemd wordt in de zoektocht naar de opvolger van Heynckes, die blijft volhouden dat hij er na dit seizoen mee ophoudt. Nadat Fredi Bobic (td van Frankfurt) voor verwarring had gezorgd door te stellen dat al vaststaat wie de nieuwe trainer van Bayern wordt, haastte alles en iedereen bij Frankfurt zich te zeggen dat Kovac gewoon blijft. 'Er is geen enkel contact geweest', aldus Kovac, die van plan is zijn contract tot 2019 uit te dienen en zelfs een levenslang lidmaatschap bij de club afsloot.

Het lijkt echter een kwestie van tijd voordat de man die twee jaar terug nog met veel scepsis werd ontvangen, aan de slag gaat bij een club met meer mogelijkheden. Voordat het zover is koesteren ze in Frankfurt de aanwezigheid van de rijzende ster in trainersland, die de club vorig seizoen al naar de bekerfinale leidde en meer dan een halve eeuw na de legendarische Europa Cup I-finale tegen Real Madrid van 1960 (7-3) weer van Europees voetbal laat dromen. Zelf heeft de veeleisende Kovac geen tijd om daar bij stil te staan. Want: 'Wie droomt, wordt ingehaald.'