'De Esso-elftalfoto's komen tot leven'

Het WK in 1958 bracht alle vedetten via de televisie bij het grote publiek. De huiskamer zat elke avond vol, want niet iedereen had televisie in die tijd. De Brazilianen Didi, Garrincha, Vava en Pelé waren een sensatie. Dat gold ook voor de Franse topscorer Fontaine, de Joegoslaaf Zebec, Charles van Wales en de Engelse keeper McDonald. Het absolute hoogtepunt van de jaren vijftig haalde mijn generatie bij de benzinepomp. Esso gaf bij een tank benzine een elftalfoto - in kleur nog wel - van een Nederlandse profclub cadeau. Zo kon je de hele eredivisie, eerste divisie A en eerste divisie B verzamelen. Ik hield de benzinemeter in de Morris Minor van mijn vader scherp in de gaten, want de Esso-foto’s waren een hype en zijn intussen collector’s items. Op voetbalbeurzen betaalt u hondervijftig euro voor de complete collectie. Ik heb ze nog steeds in mijn bezit en kan de namen nog moeiteloos opdreunen. DWS/A met mijn favoriete voetballer Cees Kick, AGOVV met mijn voormalige hoofdredacteur Joop Niezen, ZFC met Theo de Groot, de vader van De Telegraaf-verslaggever Jaap de Groot, HVC met Joop Brand, SC Enschede met Abe Lenstra, DOS met Frans de Munck, Fortuna ’54 met Cor van der Hart en Vitesse met Bert Teunissen, het lokale idool in mijn geboortestreek.

Daarom was de jubileumwedstrijd ter ere van het vijftigjarig bestaan van het betaalde voetbal, afgelopen zaterdag in het Olympisch Stadion, een nostalgisch feest voor mij. Niet omdat ik tussen echte voetballers zoals Leo van Veen, Johan Cruijff, René en Willy van de Kerkhof, Keje Molenaar en Edwin Gorter nog even mocht figureren. Nee, in Amsterdam kwamen mijn Esso foto’s tot leven. Eddy Pieters Graafland, Fons van Wissen, Kees Rijvers, Hans Boskamp, Rinus Bennaars, Hens Fisher, Cor van der Gijp, Guus Haak en Kees Kuijs. Ook het weerzien van spelers met wie en tegen wie ik voetbalde was uitermate aangenaam, al was het jammer dat Louis van Gaal, Guus Hiddink, Willem van Hanegem, Ruud Gullit en Dick Advocaat er niet waren.

Onze voormalige bondscoach was zelfs genomineerd als beste trainer uit 50 jaar betaald voetbal. Advocaat heeft de kater van Euro 2004 nog steeds niet verwerkt. Dat werd duidelijk toen vorige week het augustus-nummer van De Voetbaltrainer uitkwam. Advocaat wast zijn handen in onschuld, iedereen krijgt een beurt, maar hij heeft het als bondscoach geweldig gedaan. En de hoofdredactie van het trainersorgaan, Henny Kormelink en Tjeu Seeverens, huilt kritiekloos met het gekwetste slachtoffer mee. Advocaat toonde als bondscoach aan dat hij qua persoonlijkheid en als voetbalvakman te licht is voor de top, maar volgens hem is het allemaal de schuld van de boze buitenwereld.

Advocaat staat niet met beide benen in de huidige samenleving. Zijn bekrompen normen en ziekelijke geldzucht hebben hem achterdochtig gemaakt. Hij ontwikkelt voortdurend complottheorieën, ziet achter iedere boom een vijand staan en kraamt onzin uit om zichzelf schoon te praten. Ronald Koeman zou prikkelende uitspraken over hem hebben gedaan bij Barend & Van Dorp, omdat hij op kosten van het programma wekenlang in een peperduur hotel had vertoefd en ook nog eens een riante vergoeding kreeg. Verder nam hij het de Ajax-trainer kwalijk dat Rafael van der Vaart zich met overgewicht bij Oranje meldde. Het vetpercentage van de Ajax-aanvoerder was inderdaad te hoog, maar de aantijging over het luxueuze hotel in Portugal slaat nergens op. Toevallig ben ik zelf te gast geweest bij Frits en Henk. De medewerkers en gasten werden ondergebracht in een keurig maar sober appartementencomplex. In het knusse buurtcafé kon je tussen de middag en ’s avonds gebruikmaken van een buffet. En uit het feit dat Advocaat ook mevrouw Koeman opvoert in zijn huilverhaal, blijkt wel dat hij de weg kwijt is, want zelf is hij volledig in de war als bepaalde media in zijn privé-leven duiken.

De goede man ziet spoken als hij stelt dat de hoofdredacteuren van Voetbal International en Sportweek op een gegeven moment het besluit namen hem de genadeklap te geven. ‘Zo werkt dat anno 2004 in het Nederlandse voetbal’, voegt hij er nog aan toe. Ik kan u verzekeren dat ik mijn collega Frans Lomans slechts één keer per jaar spreek. Dat is in Vredenburg bij het Blue Highways Festival, omdat we toevallig van dezelfde muziek houden. En Advocaat raast maar door. De Telegraaf was tegen hem, want kritiek vertaalt hij meteen als op de man spelen. Frank de Boer heeft afgedaan, omdat hij iets over de bondscoach heeft gezegd in NRC Handelsblad. Co Adriaanse heeft zich oncollegiaal gedragen en tijdens zijn analyses bij Studio Sport beelden gemanipuleerd. Voor de vakbond Coaches Betaald Voetbal heeft Advocaat bedankt als lid, omdat het bestuur Adriaanse niet meteen aanpakte. KNVB voorzitter Jeu Sprengers stond niet duidelijk achter zijn belangrijkste werknemer en directeur betaald voetbal Henk Kesler gooide zelfs olie op het vuur door te stellen dat Oranje een imagoprobleem had en dat de communicatie van de bondscoach met de pers moest worden geëvalueerd.

Iedereen heeft iets opgestoken van Euro 2004, behalve de verantwoordelijke man. Hij vindt de wissel van Arjen Robben tegen Tsjechië nog steeds verdedigbaar, net als het buiten de ploeg laten van Wesley Sneijder. Vervolgens komt hij tot een onthutsende slotconclusie: ‘Ik vind dat we het uitstekend hebben gedaan als technische staf.’ Advocaat laat vervolgens weten dat hij zo snel mogelijk bij een buitenlandse topclub aan de slag wil. Helaas voor hem bestaat er geen land zonder media, bestuursleden, mondige spelers, trainers met een mening en bobo’s die na een wanprestatie willen evalueren. Desondanks wens ik hem veel wijsheid en succes toe. En misschien is een cursus zelfkritiek een optie.

Johan Derksen