'Afscheid van Riemer en Annie, een paar apart'
Er had vorige week zaterdagavond een verborgen camera in de auto van Riemer en Annie van der Velde moeten zitten. Dat zou topamusement hebben opgeleverd. Het ambitieuze SC Heerenveen, met een begroting van 23 miljoen euro, verloor van het bescheiden Excelsior, met een budget van 3,6 miljoen. Het kleurrijke Friese echtpaar heeft alles meegemaakt in de wondere wereld van het topvoetbal. Aan verliezen hebben Riemer en Annie nooit kunnen wennen. Ik mag de voorzitter en zijn vrouw graag, maar na een nederlaag blijf ik uit de buurt. Annie wil dan de tactiek en de wissels van de trainer nog wel eens ter discussie stellen, terwijl Riemer heel gefrustreerd kan reageren. Na een paar glazen whisky trekt dat gelukkig weer bij. Ik weet zeker dat er lustig op los gemopperd is tijdens de lange autorit van Kralingen naar Langweer. Annie is altijd de bob en Riemer zal ongetwijfeld harde maatregelen hebben aangekondigd, die na een goede nachtrust overigens altijd genuanceerd worden. Het is een prachtig stel. Helaas is het onafscheidelijke duo nog maar een dag of veertien in functie. Op 1 oktober neemt Van der Velde na 23 jaar onbezoldigd voorzitterschap afscheid van SC Heerenveen.
Het was even zoeken, maar uiteindelijk vond ik nog een paar vergeelde regionale kranten uit de jaren zestig. 'Daar Nieuw Roden en ONB het op een gelijkspel hielden en Rolder Boys thuis met 3-1 de baas bleef over Bakkeveen, heerste er zondagmiddag op het gemeentelijk sportterrein te Rolde een feestelijke stemming. De kampioen van de vierde klasse C moest slechts eenmaal de eer aan de tegenstander laten. Dat brutale stukje haalde Bakkeveen uit, dat in Friesland van Rolder Boys won.' Als jeugdige linksbuiten van Rolder Boys keek ik huizenhoog op tegen de midvoor van Bakkeveen. Riemer van der Velde was een regionale held. Hij was een vooraanstaand grasbaancoureur en een begenadigd voetballer, die om onbegrijpelijke redenen als prof mislukte bij Be Quick in Groningen. Van der Velde reed toen al in een luxe donkerblauwe Mercedes en had verkering met de beeldschone Annie Idzinga, een sportieve Friezin die op topniveau korfbalde bij LDO en Wordt Kwiek. Na zijn actieve carrière was Van der Velde nog jaren scheidsrechter, duivenmelker, voorzitter van Bakkeveen en stampte hij een florerende horecagroothandel uit de grond.
Begin jaren tachtig kwam ik De Butler, zoals hij in Bakkeveen werd genoemd, weer tegen nadat hij een opleiding had gevolgd aan de horecavakschool. SC Heerenveen speelde een onbeduidende rol in de eerste divisie, het tekort bedroeg één miljoen en 650 duizend gulden (750 duizend euro), op een omzet van 980 duizend gulden. Manager Henk Schulten kreeg van de invloedrijke supporter en BMW-dealer Klaas Oenema het advies eens met zijn motorsportvriend Riemer van der Velde te gaan praten. De zittende voorzitter Jan Steenhuizen rekende Van der Velde voor dat het voorzitterschap hem niet veel tijd ging kosten: anderhalf uur vergaderen op maandagavond en aanwezig zijn bij de thuiswedstrijden. Dat bleek achteraf niet helemaal te kloppen. Maar vanaf het moment dat Van der Velde de leiding overnam, gebeurde er van alles binnen de club. De schulden werden gesaneerd via een regeling met de Rabobank, de gemeente Heerenveen en de fiscus. Dankzij de verkoop van Eddy Bosman aan FC Groningen was de club binnen een halfjaar schuldenvrij. Met zijn vrienden Klaas Oenema, Lippe Lap en Klaas de Leeuw stichtte Riemer een businessclub en dat betekende de start van de succestory. Hij maakte van het zieltogende provincieclubje een nationale topclub met een uitermate publieksvriendelijke uitstraling, en presteerde het onmogelijke door met een begroting van 35 miljoen gulden deel te nemen aan de Champions League.
De slimme voorzitter maakte van zijn jeugdidool Abe Lenstra een cultfiguur. Abe werd het gezicht van het nieuwe SC Heerenveen. Sindsdien exploiteert de voorzitter de magische naam van de legendarische voetballer optimaal. Nadat de ex-international werd getroffen door een hersenbloeding, haalde Riemer hem voor elke thuiswedstrijd naar het stadion. Dat was best lastig, want Abe wilde na afloop in een volle bestuurskamer de scheidsrechter nog wel eens de les lezen. Dan reed de voorzitter hem in zijn rolstoel naar het spelershome en zodra de voetballers het daar moesten ontgelden, werd Abe naar de businessclub gereden. Intussen is het nieuwe stadion naar de overleden sterspeler vernoemd en staat er een sierlijk standbeeld van hem voor de hoofdingang. Het door Frans Ram uit Hogebeintum gemaakte kunstwerk werd gefinancierd door sponsor Batavus. Van der Velde voelde de impact van dit eerbetoon feilloos aan, zoals hij ook begreep dat het traditionele shirt met de pompeblêden heilig is in Friesland, evenals het zingen van het Fryske folksliet voor elke thuiswedstrijd.
De langstzittende voorzitter in het betaalde voetbal was geen democraat. Riemer was gewoon de baas, maar wel een voorzitter met voetbalverstand. Het gebral van trainers die de voetbalwijsheid in pacht dachten te hebben, negeerde hij. Maar dankzij een indrukwekkend netwerk trok de voorzitter altijd de juiste spelers aan zodra de club daar behoefte aan had en de financiële situatie het toeliet. Riemer en Annie waren de afgelopen jaren de belangrijkste scouts voor SC Heerenveen. Ze reisden de hele wereld af op zoek naar betaalbare spelers voor hun club. Riemer had oog voor talent. Het kan geen toeval zijn dat Jon Dahl Tomasson, Ruud van Nistelrooy, Marcus Allbäck en Klaas-Jan Huntelaar zich voor het eerst bij SC Heerenveen profileerden. Doordat de voorzitter een neusje voor talent had, werd het structureel falende jeugdbeleid gecamoufleerd. De trainers Henk van Brussel, Ted Immers, Ab Gritter, Fritz Korbach, Foppe de Haan en Gertjan Verbeek zijn er in al die jaren nooit in geslaagd zelf belangrijke spelers te produceren, terwijl de club een vermogen in de jeugdopleiding stak.
Nadat hij zijn zaak had verkocht, verruilde Van der Velde het landelijke Bakkeveen voor het mondaine watersportoord Langweer. Daar ontvangen de gastvrije Riemer en Annie wekelijks gasten die op de specialiteit van het huis afkomen. De zelf gebakken pangasius en talapia zijn intussen befaamd. De meest uiteenlopende figuren, zoals motorcoureur Egbert Streuer, de Russische bondscoach Guus Hiddink, de Poolse bondscoach Leo Beenhakker en blueszanger Harry Muskee zijn kind aan huis in Langweer. Tijdens die bijeenkomsten vraagt de vertrekkende voorzitter zich ook regelmatig af wat het geheim achter zijn succes is. 'Het is toch bijzonder dat een regio waar meer koeien dan mensen wonen een van de grootste clubs van Nederland heeft. Maar het is zeker niet vanzelf gegaan. We zijn stapje voor stapje gegroeid en hebben onze basis daarbij nooit vergeten. De basis is de historie, de traditie en het fatsoen van de club.'
Van der Velde blijft als adviseur bij de club betrokken. Ik vraag me af of dat verstandig is, want hij is eigenlijk te dominant voor een dergelijke functie. Verder ben ik benieuwd of hij voortaan naast Annie op de tribune gaat zitten. Dat wilde hij nooit, omdat zijn vrouw te fanatiek meeleefde. Zijn vriend Koos Formsma wordt de nieuwe voorzitter. Hij heeft de nodige bestuurlijke ervaring en weet hoe hij een bedrijf moet runnen. Formsma heeft natuurlijk ook recht op het voordeel van de twijfel. Ik wens hem veel succes, maar hij is niet te benijden. Van der Velde opvolgen is een ondankbare taak. Ik vraag me af of de nieuwe voorzitter ook verstand van voetbal heeft. En wat nog veel belangrijker is: heeft hij ook een Annie?